Trekking Αdventures

Ιστορία
2.00μμ η Έναρξη
7.00μμ οι χοροί καλά κρατούν
9.00μμ ο Επίλογος ενός καρναβαλιού

myVideo(Carnival)

Ιστορία

Φέτος, το Πατρινό Καρναβάλι κλείνει 195 χρόνια ζωής και αν του ευχηθούμε "..να τα εκατοστήσει.." θα είναι μάλλον μια ετεροχρονισμένη ευχή. Ας του ευχηθούμε τουλάχιστον νάχει ακόμη περισσότερα πληρώματα (200 φέτος) και περισσότερους καρναβαλιστές, που άγγιξαν τους 60000 και μαζί με τους επισκέπτες έκαναν την Πάτρα, για ένα τριήμερο, τη δεύτερη πόλη σε πληθυσμό!

Γεωργία Σακκά, η φετεινή βασίλισσα

Όταν μιλάμε για καρναβάλι, δεν εννοούμε μόνο τη μεγάλη παρέλαση, που φέτος διήρκησε πάνω απο έξι ώρες, αλλά όλα τα δρώματα που ξεκινούν στις 17 Γενάρη και κορυφώνονται λίγες ώρες πριν την Καθαρά Δευτέρα. Μιλάμε για χορούς, παρελάσεις, κυνήγι κρυμμένου θησαυρού (επινόηση του Νίκου Μαστοράκη), καρναβάλι των μικρών, νυχτερινή ποδαράτη, τη φαντασμαγορική παρέλαση αρμάτων και πληρωμάτων (που δεκαετίες την παρουσίαζε ο Άλκης Στέα) και τέλος το τελετουργικό κάψιμο του βασιλιά καρνάβαλου (όχι όμως και της Βασίλισσας που φέτος ήταν η Γεωργία, μίας όμορφης κοπέλλας δασκάλας χορού) στον μώλο της πόλης. Μια τελετουργία που ανάγεται σε πατροπαράδοτα αποκριάτικα έθιμα και σε επιρροές από την Ιταλία και τα γειτονικά Επτάνησα.

Κάποιοι θεωρούν τα καρναβάλια ως εκδηλώσεις που συνδέονται με αρχαίες παγανιστικές ιεροτελεστίες και Διονυσιακές γιορτές, κατά τη διάρκεια των οποίων επικαλείται η θεότητα να ξαναφέρει το φως της Άνοιξης που τόσο μισητά το είχε κλέψει ο θεός "χειμώνας". Οι μύθοι καλούν κρατούν, όχι όμως και η πραγματικότητα, γιατί οι απόψεις διίστανται για το πως άρχισε το πατρινό καρναβάλι, άλλοι μιλούν για μια οικογενειακή γιορτή στο σπίτι ενός σταφιδέμπορα και άλλοι ότι το πρωτοξεκίνησαν οι γαλλικές δυνάμεις του στρατηγού Maison (εξ ου και το όνομα γνωστού δρόμου της πόλης αφιερωμένο σε αυτόν το σπουδαίο στρατάρχη και πολιτικό), που στάθμευαν στην πόλη μετά την απελευθέρωση από τους Τούρκους το 1828. Εντούτοις, αν δεν ήταν οι Επτανήσιοι (που συνέρρεαν στην Πάτρα μετά την ένωση των Ιονίων Νήσων με την Ελλάδα το 1864), αμφιβάλλω αν αυτή η φιέστα θα είχε συνέχεια.

Όμως, οι πατρινοί είχαν και έναν άσσο κρυμμένο στο μανίκι τους. Λόγω του εμπορίου της σταφίδας, είχαν αναπτύξει δεσμούς (εμπορικούς, μορφωτικούς, καλλιτεχνικούς) με την υπόλοιπη Ευρώπη και φυσικά είχαν ακούσει για τα περίφημα καρναβάλια της Βενετίας και να σκέφτηκαν "...γιατί αυτοί και όχι και εμείς..". Κάπως έτσι, φαντάζομαι, οι καρναβαλικές εκδηλώσεις παίρνουν σταθερά χαρακτηριστικά, γίνονται παρελάσεις, αποκριάτικα δρώμενα και παρελάσεις αρμάτων, κάπου εκεί τη δεκαετία του 1870. Παράλληλα, αυτή η δεκαετία χαρακτηρίζεται ως εποχή ευμάρειας για την πόλη (ασχέτως αν μετά απο 100 χρόνια "ισοπεθώθηκε" από την κάθοδο των ορειβίσιων αχαιών), γιατί οικοδομείται (1872) το Θέατρο "Απόλλων", η Μέκκα των αποκριάτικων χορών, εμφανίζονται οι Μπούλες (1880) όπου ομάδες μεταμφιεσμένων τριγυρίζουν από γειτονιά σε γειτονιά και πειράζουν φίλους και γνωστούς, αλλά και άγνωστους. Σήμερα, σε μία απρόσωπη πόλη, το έθιμο αυτό έχει εκλείψει, όπως επίσης και ο αυγοπόλεμος (κέρινα αυγά γεμάτα κομφετί) που τα πετούσαν στους περαστικούς και τους έκαναν μπεν μαρί. Σήμερα, μπορεί να μην έχουμε αυγοπόλεμο, έχουμε σοκολατοπόλεμο, ένα γλυκό πόλεμο που όλοι θέλουμε να βαλθούμε απο τις ριπές του.

Είμαστε στις αρχές του 20. αιώνα. Στην Γαλλία παίζουν όπερα και σε εμάς υπάρχουν ακόμη τα απόνερα απο τους "αρματωλούς και τους κλέφτες", που παίζαμε με τους οθωμανούς. Εντούτοις, η εποχή της Μπελ Επόκ έχει επηρεάσει και την Ελλάδα, έτσι ώστε κάποια κοινωνικά στρώματα να έχουν ξεφύγει απο τη μιζέρια και να έχουν διοργανώσει αποκριάτικους χορούς με τη βοήθεια και κάποιων φιλανθρωπικών οργανώσεων, όπως ο Σύνδεσμος Κοινωνικης Πρόνοιας και Αντιλήψεως, που έκανε λαχειοφόρους χορούς στον Απόλλωνα με την παρουσία όλης της καλής πατρινής κοινωνίας.

Ακολουθούν οι βαλκανικοί και παγκόσμιοι πόλεμοι, ο εμφύλιος και η Μικρασιατική καταστροφή που φέρνουν τη διακοπή των εκδηλώσεων, ποιός άραγε νάχε κουράγιο για χορούς και πανηγύρια. Όλοι οι άνδρες ήσαν στον πόλεμο.

'Ενα πέπλο απαισιοδοξίας και νοσταλγίας καλύπτει την πόλη ακόμη και τη δεκαετία του '50, όταν η Ευρώπη συνέρχεται σιγά-σιγά από τους πολέμους, το ίδιο προσπαθεί και η Ελλάδα. Γίνονται προσπάθειες αναβίωσης του καρναβαλιού είτε με τα κινηματογραφικά επίκαιρα (ταινίες μικρού μήκους που γυρίζονταν για να παρουσιάζουν τρέχοντα γεγονότα, πολιτικά, αθλητικά, θρησκευτικά ή να διαφημίσουν κοσμικά) είτε από συλλογικούς φορείς με στόχο το Καρναβάλι να επιστρέψει στις ζωές μας με την επινόηση νέων δρώμενων, όπως τα περίφημα Μπουρμπούλια, δηλαδή χοροί όπου οι γυναίκες (αρχικά και οι άνδρες) διατηρούσαν την ανωνυμία τους μεταφιεσμένοι και φορώντας μάσκες.

Οι γυναίκες, "καταπιεσμένες" απο τα κοινωνικά-οικογενειακά-θρησκευτικά "πρέπει" της εποχής προσπαθούσαν να ζήσουν τη "στιγμή" και να ενδώσουν στον έρωτα εκείνου που τις πρότειναν τον πρώτο χορό. Αυτή την αφορμή επιζητούσαν παραθρησκευτικές οργανώσεις, που οργάνωσαν αντι-καρναβαλικά συλλαλητήρια για να καταγγείλουν διαφθορά-όργια-Σόδομα και Γόμορρα στα Μπουρμπούλια και ίσως να είχαν δίκιο γιατί διαπιστώθηκαν ερωτικές σχέσεις μεταξύ συγγενών, έτσι ώστε να αλλάξει ο χαρακτήρας των Μπουρμπουλίων (χαχα.. άκου λέξη άγνωστης προέλευσης) και ναι μεν οι γυναίκες να διατηρούσαν την ανωνυμία τους, οι δε άνδρες να προσέρχονταν χωρίς μάσκες και με επίσημο ένδυμα... Όλη αυτή η ιστορία μου θυμίζει το παλιό αλλά καλό ανέκδοτο "..παιδιά, ανάψτε τα φώτα να οργανωθούμε!...". Βέβαια, η Πάτρα είχε προιστορία στις επιθέσεις των παραθρησκευτικών επιθέσων, όπως έγινε αργότερα με τα λεγόμενα "μακρακικά", δηλαδή τις επιθέσεις στη μασονική στοά και στα μέλη της, τα οποία κατείχαν εξέχουσα θέση στην τοπική κοινωνία.

Πάνω στις χαρές και τα γλέντια έρχεται και η πανδημία που με το φόβο της εξάπλωσης του ιού SARS-CoV-2 απαγορεύονται όλες οι εκδηλώσεις. Θυμάμαι και φωτογράφισα, τότε, μια πόλη έρημη, χωρίς κατοίκους και ζωντάνια, σαν να είχε πέσει βόμβα νετρονίων που καταστρέφει κάθε ζώσα μορφή και αφήνει απείρακτα τα υπόλοιπα.... δρόμοι φωταγωγημένοι με έγχρωμες κορδέλες να κρέμονται, βιτρίνες με χαμηλό φωτισμό και άδειοι δρόμοι. Ήταν μία θλίψη!

στην εποχή του COVID

2.00μμ η Έναρξη

Βρίσκομαι τυχαία με φίλο μου στη συμβολή Αγίου Νικολάου και Κορίνθου, στο σημείο που ξεκινούσε φέτος η πορεία των καρναβαλιστών. Με προσκαλεί στο διαμερισμά του και απολαμβάνω απο θέση, καλύτερη και από τους επισήμους, την παρέλαση. Αν και δεν είμαι φαν τέτοιων εκδηλώσεων, το φχαριστήθηκα. Οι καρναβαλιστές, παρέες παιδιών, οικογένειες που έσερναν το καροτσάκι με το σχεδόν νεογέννητο παιδί τους, αλλά και μοναχικοί, συνέθεταν το παζλ μιας φιέστας γεμάτης ζωντάνιας, κεφιού και κίνησης.

Τα πολύχρωμα γκρουπ, γεμάτα φαντασία αλλά και πικάντικου σχολιασμού της επικαιρότητας, άρχισαν να παρελαύνουν. Γκρουπ με 200, ακόμη και με 300 άτομα, να ξεχύνονται στη μεγάλη ευθεία του δρόμου και απο μακρυά να φαίνονται σαν ένα πολύχρωμο ποτάμι που κυλά ταραχώδες και αινιγματικό, ενώ οι συμμετέχοντες να μοιράζουν χαμόγελα και φιλιά σε φίλους και γνωστούς και κάποια πεθερά στο πεζοδρόμιο να φωνάζει στη νύφη της "...πρόσεχε το παιδί.. μην τρέχεις..".

7.00μμ οι χοροί καλά κρατούν

Οι ώρες περνούν και ακόμη παρελαύνουν, ακόμη χορεύουν, ακόμη τραγουδούν. Τα περισσότερα γκρουπ έχουν ολοκληρώσει την παρέλαση, έχουν διασχίσει την πλατεία των επισήμων και κατευθύνονται προς την οδό Καρόλου, όπου θα διαλυθούν για να μαζευτούν σε λίγο στο μώλο για το κάψιμο του καρνάβαλου και για τα πυροτεχνήματα. Είναι στιγμή μιάς μικρής χαλάρωσης, ενός ποτού, συνήθως μαυροδάφνης, μιας κόκας ακόμη και ενός γαλακτομπούρεκου.

φορητό νοσοκομείο για κάθε.. περίπτωση

ώρα για φαγητό

οι προετοιμασίες άρχισαν από πολύ νωρίς

το παλιό Δημαρχείο... έρημο, όλοι βρίσκονται αλλού τώρα

9.00μμ ο Επίλογος ενός καρναβαλιού

Όλοι, παίρνουν θέση μπροστά στην προβλήτα και περιμένουν το σύνθημα του Δημάρχου για το κάψιμο του καρνάβαλου. Είναι η ολοκλήρωση μιας προσπάθειας, που άρχισε πέρσι τέτοια εποχή και ολοκληρώνεται τώρα. Ανάγεται και αυτή στις παγανιστικές συνομωσίες αλλά και στη μυθολογία, όπως ο Φοίνικας αναγεννάται μέσα απο τις στάχτες του και παραμένει συνεχώς αθάνατος. Γιαυτό και στην προσφώνησή του, ο Δήμαρχος αγγέλει ταυτόχρονα με το κάψιμο και τον ερχομό του νέου καρναβαλιού.