Γκιώνα, Κοκκινάρι, Πυραμίδα

Ήταν ιδέα του Χρήστου να ανέβουμε σε ένα βουνό της οροσειράς Γκιώνας, το Κοκκινάρι (1908μ. υψόμετρο), ένα απαιτητικό βουνό που χρειάζεται περίπου 3,5 ώρες ανάβασης μέσα απο ένα ελατοδάσος, χωρίς σηματοδοτημένο μονοπάτι, αν και οι περιγραφές του Διαδικτύου ισχυρίζονται για το αντίθετο, ακόμη και αν βρήκαμε κάποια κόκκινα σημεία. Εντούτοις, εσείς προετοιμαστείτε να το ανεβείτε σαν πρόσκοποι... στα τυφλά.

 

Γκιώνα, Κοκκινάρι (2025)
Γκιώνα, Πυραμίδα (2023)

Γκιώνα, Κοκκινάρι (Νοε 2025)

Ακόμη και αν φτάσετε στο διάσελο (1745μ), εκεί υπάρχει ένας χωματόδρομος που έγινε για τους βοσκούς και το εκμεταλλεύτηκε και η κινητή τηλεφωνία για να εγκαταστήσει τις κεραίες της, τα υπόλοιπα 200 σχεδόν μέτρα της υψομετρικής θα είναι λιγώτερο επίπονα, μέσα σε ένα δάσος με πεσμένους και σάπιους κορμούς, κάποια βραχώδη περάσματα και στο τέλος ένα ξέφωτο, που φτάνει ένας δασικός δρόμος, για να συναντήσετε το κολωνάκι της ΓΥΣ. Λίγο πριν και στα δεξιά, ξεκινά ένα φαράγγι που χάνεται στο βάθος, άγριο και φοβικό, με γκρέμια και αναρρηχητικά περάσματα. 

η διαδρομή της ανάβασης

το προαύλιο της Αγίας Τριάδας

 

Βρίσκεστε στην κορυφή, στα 1908 μέτρα, ένα όμορφο μέρος με γρασίδι και ήπιο ανάγλυφο, που η 3ω 40λεπτά ανάβαση σάς έκανε τη ζωή δύσκολη... αλλά άξιζε τον κόπο. Είχαμε ξανά επιχειρήσει την ανάβαση, αλλά τότε μείναμε χωρίς νερό μέσα στην υπερβολική μέρα της ημέρας και αναγκαστήκαμε να επιστρέψουμε.

 

 

το Τυχιούνι όπως φαίνεται από το Διάσελο (1745μ)

γύρω στα 1800 μέτρα υψόμετρο

  

 

Σε αντίθεση με το 2017, από την Ερατινή ξεκινά ένας επαρχιακός δρόμος προς την Άμφισσα, σε πολύ καλή κατάσταση, που συντομεύει την απόσταση. Μετά από κάποιες φιδίσιες στροφές και αφού είχαμε προσπεράσει τη διασταύρωση για Λιδωρίκι, φτάσαμε στο χωριό Άγια Ευθυμία, από όπου πήραμε ένα δασικό δρόμο, όπου υπάρχει πινακίδα προς Αγία Τριάδα, κομβικό σημείο για την έναρξη του μονοπατιού, σε  υψόμετρο περίπου 1080μ.

λίγο πριν την κορυφή

ο οροσειρά της Γκιώνας εκτείνεται από Βορρά προς Νότο

Κοκκινάρι, η κορυφή

το οροπέδιο χάνεται μέσα στα σύννεφα

👉 Ανεβαίνοντας το χωματόδρομο, φτάσαμε στο οροπέδιο και κάναμε μια στάση για φωτογράφιση. Ήμασταν 4 στο αμάξι και φαινόμασταν σαν κάτι να γυρεύαμε στην γύρω περιοχή. Είδαμε από μακρυά ένα αγροτικό, να σταματά και να προχωρά και δεν του δώσαμε σημασία. Κάποια στιγμή μας πλησιάζει και του κάνω νεύμα να σταματήσει. Σταματά και λέω στον οδηγό .....πάμε για κορυφή.... και τι με νοιάζει.... μου απαντά έντρομος. Αλληλοκοιταχτήκαμε έκπληκτοι για την απάντηση και το βλέμμα μου έπεσε στην καρότσα που ήταν γεμάτη από κομμένους κορμούς δέντρων. Ήταν λαθρο-υλοτόμος και μας πέρασε για αγρο(δασο)φύλακες! Η απάντησή του ήταν αποτέλεσμα της ανακούφισης που ένοιωσε!

 

 

 

Η Αγροφυλακή πρωτοεμφανίστηκε (1836) ως έννοια στο νεοσύστατο Βασίλειο της Ελλάδος και είχε ως σκοπό τη φύλαξη των αγρών από παράνομη βοσκή και υλοτομία, αν και η τελευταία είχε ανατεθεί στη δασοφυλακή... άντε γύρευε δηλαδή ποιός ήταν ο υπεύθυνος φορέας για το κάθε τι. Αρχικά, την ευθύνη είχε ο δήμαρχος της περιοχής, που δεν μπορούσε να βγάλει εις πέρας τα του χωριού του, με τους αγρούς θα ασχολιόταν. Έτσι, ο νόμος τροποποιήθηκε και η Αγροφυλακή ανατέθηκε (1907) σε ντόπιους με διάτρυτες ασφαλώς διαδικασίες, ακόμη και σε στρατιωτικά αγήματα (περίπτωση Κρήτης), αλλά και πάλι δεν λειτούργησε σωστά. Κυνηγοί και υλοτόμοι έστηναν λαθρο-χορό και ουδείς τους κυνηγούσε, γιατί το κράτος ασχολιόταν με το ...αν η Αγροφυλακή θα ήταν κρατική ή θα βαρύνε την τοπική αυτοδιοίκηση... Και αυτό συνεχίστηκε μέχρι το 1984, που δημιουργήθηκε η Ελληνική Αστυνομία και τα καθήκοντα των αγροφυλάκων ανατέθηκαν στους "κοινοτικούς φύλακες" 😂😂, που υπάγονταν στην οικεία αστυνομική διεύθυνση και έτσι έπαψε να υφίσταται το σώμα της Αγροφυλακής ως αυτοτελής υπηρεσία, ενώ δύο χρόνια μετά ακολούθησε άλλη νομοθετική ρύθμιση (από τις πάμπολλες) που ενέτασσε τους κοινοτικούς φύλακες στις κατά τόπους Νομαρχιακές Διευθύνσεις, μέχρι το 1990, που νέος νόμος προέβλεπε την επανασύσταση της Ελληνικής Αγροφυλακής και ....φτάνουμε το 2006, ορόσημο για την Αγροφυλακή, με το νέο ξεκίνημα κατόπιν αντιδράσεων των επιτυχόντων ενός διαγωνισμού (1993) που περίμεναν 13 ολόκληρα χρόνια για να διοριστούν και μόλις διορίστηκαν άρχισαν να αποστρατεύονται λόγω ...γήρατος 😱. Έτσι, λόγω έλλειψης προσωπικού(!), το 2009 σήμανε τυπικά το τέλος της Αγροφυλακής με τη σταδιακή αναδιανομή των αρμοδιοτήτων της σε άλλες δημόσιες υπηρεσίες, δηλαδή πουθενά... και αυτός ο άμοιρος οδηγός του αγροτικού, δεν γνώριζε ότι κάνενας δεν τον κυνηγά, γιατί ο Κανένας δεν υφίστατο ούτε καν στην Οδύσσεια Περιπέτεια αυτού του άμοιρου κράτους!   Αυτά συζητούσαμε στη διαδρομή προς την Αγία Ευθυμία, όπου στο γνώριμο καφενεδάκι, με το νέο όνομα Το εν τη αγορά, καθίσαμε για μια ενυδάτωση και διαπιστώσαμε ότι η εσωτερική του όψη είχε αλλάξει, είχε γίνει πιο ζεστή, πιό γουστόζικη, πιό ελκυστική.

 

Το εν τη αγορά

η Αγία Ευθυμία

  

Γκιώνα, Κοκκκινάρι (Ιούλιος 2017)

μή επιτυχής ανάβασης στο Κοκκινάρι λόγω ζέστης και νερού

 

Η απόληξη της οροσειράς της Γκιώνας είναι τα βουνα Κοκκινάρι (1908μ) και Τυχιούνι (1842μ), που τα προσεγγίζεις απο την Ερατινή Φωκίδας και το χωριό Αγία Ευθυμία. Στο δρόμο Ναυπάκτου-Ιτέας, οι γύρω λόφοι είναι ξεροί χωρίς δένδρα, ενώ ενδότερα η φυση αλλάζει χρώμα και αυξάνεται η χλωρίδα, με βουνα γεμάτα έλατα.

Λίγο πριν το χωριό Αγία Ευθυμία ξεκινά χωματόδρομος που ανεβαίνει προς το βουνό (και διακλαδίζεται σε σημείο που συνεχίζει για τη θεση των Ανεμοπτεριστών). Αφήνουμε το αμάξι και αρχίζουμε την ανηφόρα. Στα πρωτα κιόλας 500μ κάναμε μια μικρή αναρρίχηση, αν και δεν ήταν απαραίτητο γιατί αριστερότερα υπήρχε μονοπάτι.

Όλη διαδρομη βρίσκεται μέσα στο έλατο. Ευτυχώς, γιατί σημερα η θερμοκρασία βρίσκεται στο κόκκινο, μετράμε 41-42 βαθμούς και το αεράκι, που και που, φέρνει ζεστό αέρα. Χρειαζόμαστε περίπου 4 λίτρα νερού και δεν τα έχουμε!

στο βάθος η λίμνη του Μόρνου

Λόγω ζέστης και έλλειψης νερού, αποφύγαμε την ανάβαση στην κουρφή.

Στην επιστροφή λίγο μπερδευτήκαμε. Κατεβήκαμε μια απότομη ορθοπλαγιά (δεν συνιστάται) μέχρι να βρούμε το δασικό και να επιστρέψουμε σχεδόν στο ίδιο σημείο, κάνοντας μια διαδρομή σε σχήμα  9. Η ανάβαση απέτυχε. Θα προσπαθήσουμε κάποια άλλη φορά.

Στην επιστροφή σταματήσαμε στην Αγία Ευθυμία για νερό, άσχετα και αν το ρίξαμε στις μπύρες για..ενυδάτωση. Η εκκλησία του χωριού φαίνεται επιβλητική, ενώ το ρολόι της δουλεύει..

10 σχεδόν χρόνια μετά έχει άλλον ιδιοκτήτη και πιο όμορφη διακόσμηση

Στην πλατεία του χωριού υπάρχει το μοναδικό καφενείο που είναι ανοικτό και μέσα έχουν μαζευτεί όσοι δεν έχουν κλιματιστικό στα σπίτια τους. Κυρίως είναι νέα παιδιά. Οι κάτοικοι του χωριού ασχολούνται κυρίως με τη λατομία της Γκιώνας και των Βαρδουσίων, καθώς και με το νερό του Μόρνου, που διοχετεύτει την ύδρευση για την Αθήνα, μέχρι αυτός να στερέψει!

 

Ο Ναός της Γέννησης της Θεοτόκου κτίστηκε το 1908. Μας άνοιξε ο έφορος της εκκλησίας, ένα παιδί 25 ετών και είδαμε πόσο στολισμένη όμορφα είναι το εσωτερικός της, με εντυπωσιακές αγιογραφίες, όπου οι κάτοικοι την θεωρούν κόσμημα για το χωριό τους. Κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας, η Αγία Ευθυμία αποτέλεσε κέντρο κλεφτών και αρματωλών. Άλλωστε τα γυρω δυσπρόσιτα βουνά επέτρεπαν αυτού του είδους τις.. δραστηριότητες. Το ίδιο συνέβη και κατά την κατοχή, που αντάρτες κατέβαιναν και σκότωναν 1-2 γερμανούς και μετά ξεκληριζόταν ολόκληρο το χωριό απο τα αντίποινα.

Στην επιστροφή σταματήσαμε στην Ερατινή για μπάνιο.. μάλλον για αποθεραπεία. Η θάλασσα δροσερή και καθαρή, ενώ η παραλία εκτείνεται σε μια μεγαλη περιοχή. Σε ολόκληρη τη βορεινή πλευρά του Κορινθιακού κόλπου δεν υπάρχουν αμμουδερές παραλίες παρα μόνο χαλίκι και πέτρες. Πέδιλα θαλάσσης λοιπόν.

Γκιώνα, Πυραμίδα (Οκτ. 2023)

Στο δρόμο προς το Γαλαξίδι, αριστερά κάπου εκεί στην Ερατινή ξεκινά ο επαρχιακός δρόμος προς Λιδωρίκι, η διαδρομή που συμβαδίζει, για πολλά χιλιόμετρα, με τη λίμνη του Μόρνου και τις φυλακές του Μαλανδρίνου, όπου κάνουμε και το σχετικό καλαμπούρι για τον Παλιοκώστα. Σε κάποιο σημείο του δρόμου συναντήσαμε τη διασταύρωση που οδηγεί στα χωριά των Βαρδουσίων (Μουσουνίτσα και Αθανάσιο Διάκο), τα οποία μοιάζουν και είναι "κρεμασμένα" στις απόκρημνες πλαγιές των Βαρδουσίων.

 

έχουμε περπάτημα 2χλμ μέχρι το μονοπάτι

Σε λίγο φτάνουμε στο χωριό Συκιά, όπου είναι η πρώτη είσοδος για την Γκιώνα απο το Λαζόρεμα (και για τους πιό τολμηρούς το αναρρηχητικό μονοπάτι του Καραγιάννη). Η λέξη Γκιώνα είναι σλαβικής προέλευσης (αν και ανάγεται στο πουλί γκιόνης) και γιαυτό οι σύγχρονοι πατριδογνώστες το μετονόμασαν σε Ασέληνον Όρος, ίσως γιατί σε κάποια νύκτα με φεγγαράδα, το βουνό θα έκρυβε την πανσέληνο... ποιός ξέρει όταν έχεις να κάνεις με τις περισπούδαστες μελέτες των αρχαίων ελλήνων.

 

.....το χειμώνα η Συκιά χαρακτηρίζεται απο πολλούς ως ένα Ελβετικό χωριό αντικρύζοντας την χιονισμένη Γκιώνα.... μία άποψη που θα βρείτε στο Διαδίκτυο, άποψη υπερβολική, που γράφεται κυρίως απο εκείνους τους "συγγραφείς" που ποτέ δεν έχουν ταξιδέψει εκτός Ελλάδος.

 

η ορθοπλαγιά της κορυφής

Βαθιά Λάκκα, στα δεξιά ξεκινά το μονοπάτι προς το Λαζόρεμα

τελευταία (πετρώδης) ανηφόρα προς την κορυφή

Πυραμίδα με ισχυρές ριπές ανέμου

 

Συνεχίζουμε το ταξίδι μας και φτάνουμε στα ξέφωτα λειβάδια που περιβάλλουν την περιοχή και δίνουν μια όμορφη εικόνα για το ανάγλυφο της Γκιώνας. Μαζί με τις γύρω κορυφές της καλύπτει μια πολύ μεγάλη έκταση. Από τη μιά πλευρά, ανατολικά, εκτείνεται το ρέμα της Ρεκάς και το ορεινό συγκρότημα οριοθετείται απο τον επαρχιακό δρόμο 51, που ενώνει μέσα απο το ομώνυμο πέρασμα, την Άμφισσα και τη Λαμία. Δυτικά, είναι ο ποταμός Μόρνος και αντικρυστά τα Βαρδούσια, που φαίνονται σαν το δίδυμο αδελφάκι της Γκιώνας. Η Γκιώνα εκτείνεται απο Βορρά προς Νότο και όταν την αντικρύζεις απο τη βορεινή της πλευρά, εδώ στα ξέφωτα λειβάδια, έχει σχήμα Πυραμίδας. Εξ ου και η κορυφή της, στα 2509μ, έχει αυτό το όνομα.

 

το κατακόρυφο ανάπτυγμα της Γκιώνας που ζαλίζει

Η περιοχή είναι ένα απέραντο ελατόδασος που το χειμερινό τοπίο θα του προσέδιδε μία ιδιαίτερη ομορφιά. Στο δρόμο προς την Καλοσκοπή συναντάμε τυχαία και το Καταφύγιο της Οίτης (υψόμετρο 1250μ), έναν πολυδιάστατο χώρο, όπου τα παιδιά παίζουν στα "αναρρηχητικά" του πεδία και στις αιωρούμενες γέφυρες, σαν μελλοντικοί via ferraτίτες, ενώ οι μεγάλοι απολαμβάνουν την ημέρα τους τρώγοντας την πολυνόστιμες και πολυζουμερές τυραμισού... Το μαγαζί έχει πολύ ωραία θέα προς την Γκιώνα, θέα που μπορεί να μην είναι ελβετική, οι τιμές του όμως είναι!!

 

η Πυραμίδα της Γκιώνας από το Βορρά

Στην Καλοσκοπή βρίσκουμε το χωματόδρομο που θα μας ανεβάσει στο σημείο εκκίνησης του μονοπατιού για την Πυραμίδα. Όλοι οι χαμηλοί λόφοι έχουν διάσπαρτους χωματόδρομους εξαιτίας των μεταλλείων βωξίτη που υπάρχουν, κυρίως στην ανατολική πλευρά του και κάποια μέρα θα επεκταθούν και προς τα δυτικά.... μόνο οι ανεμογεννήτριες θα είναι "κόσμημα" βουνίσιο!

 

η ορθοπλαγιά της από το χωριό Συκιά

Το μονοπάτι είναι καλά σηματοδοτημένο και καθαρό. Το περπατάς άνετα και δεν το χάνεις εύκολα. Τα έλατα τελειώνουν γύρω στα 1700 μέτρα και ξεκινούν τα αλπικά πεδία. Το πρώτο πεδίο της είναι η Βαθιά Λάκκα, ένα καταπράσινο λειβάδι, που την Άνοιξη σχηματίζει λίμνη νερού απο τα λειωμένα χιόνια. Εδώ βόσκουν άγρια άλογα, που είναι δύσκολο να τα πλησιάσεις, με τον επιβήτορά τους να μας παρακολουθεί με ανησυχία και γιαυτό αποφεύγουμε την ενόχλησή τους. Είμαστε σχεδόν στα 1900 μέτρα υψόμετρο.

 

Συνεχίζουμε μια ήπια ανηφόρα μέχρι να φτάσουμε στο δεύτερο αλπικό πεδίο (2200μ), που είναι περισσότερο πετρώδες παρά χορταριασμένο. Το μονοπάτι συνεχίζει να έχει σημάδια, άλλωστε ο στόχος μας είναι το διάσελο και δεξιά, κόψη-κόψη, η κορυφή. Στο βάθος στα αριστερά μας εκετείνεται η χαράδρα της Ρεκάς, πολύωρη και κοπιαστική για εκείνους που επιζητούν τη διάσχιση.

 

Η Γκιώνα είναι ένα βουνό με βαθιές χαράδρες και ρεματιές, ενώ οι απόκρημνες ορθοπλαγιές της είναι ασβεστολιθικές, όπως σχεδόν όλα τα ελληνικά βουνά. Πετρώματα απο Γρανίτη θα βρείτε μόνο στις Άλπεις και στην Κορσική.

 

 

Είναι ένα βουνό με πλούσια χλωρίδα αλλά και πανίδα. Έλατα και κέδροι κρέμονται κυριολεκτικά στα βράχια της, ενώ στα λειβάδια υπάρχουν αγριολούλουδα και αγριοτριανταφυλλιές. Βλέπουμε άλογα, όχι όμως και λύκους και αγριογούρουνα (ευτυχώς!), ενώ πάνω απο τα κεφάλια μας πετούν, και μας κυττούν περίεργα, αρπακτικά πουλιά, γυπαετοί και χρυσαετοί, αν και οι τελευταίοι σπανίζουν. Συνολικά, η Γκιώνα είναι ένα καταφύγιο της άγριας ζωής που σε λίγο δεν θα υπάρχει λόγω της μετατόπισης των μεταλλείων προς ολόκληρο το βουνό.

 

 

Στα χρόνια της τουρκοκρατίας η Γκιώνα αποτελούσε ορμητήριο των κλεφτών και ιστορικών συγκρούσεων... ποιός τρελλός θα κυνηγούσε τους Αρματωλούς στο Λαζόρεμα! Αργότερα, στη Γερμανική κατοχή και στη μάχη της Καρούτας, η σύρραξη ανταρτών και γερμανών κατατρόπωσε μεν τις δυνάμεις κατοχής, αλλά όλο το χωριό κάηκε, ως αντεκδίκηση. Λέγεται επίσης ότι η οργάνωση για την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου ξεκίνησε από αυτά εδώ τα μέρη, τότε που ο Ζέρβας και ο Άρης (το Βελουχιώτη εννοώ) ήσαν μονιασμένοι και αγαπημένοι.. 

 

τα βαρδούσια όπως φαίνονται απο την κορυφή Γκιώνα