my travel adventures: Βαράσοβα & Παλιοβούνα (Αντίρριο)

Sunday, October 2, 2022

Βαράσοβα & Παλιοβούνα (Αντίρριο)

Βαράσοβα
Βαράσοβα, ορειβατική ιστορία
Βαράσοβα, οι διαδρομές
Παλιοβούνα, ανάβαση από Ρίζα

Βαράσοβα

'Οταν βρίσκεσαι στην Πάτρα και πίνεις τον καφέ σου στο Μώλο ή στο Φάρο, αντικρύζεις απέναντί σου τη Βαράσοβα, ένα βουνό με ενδιαφέρον όχι μόνο ιστορικό-θρησκευτικό (λέγεται ότι εδώ ασκήτευαν την εποχή του Βυζαντίου πλήθος μοναχών), όχι μόνο μεταφυσικό (το βουνό "αναδύει" ενέργεια λόγω του βραχώδους αναγλύφου του), όχι μόνο ορειβατικό (πρόκειται για βουνό απαιτήσεων), αλλά ούτε και αναρριχητικό (εδώ εκπαιδεύονται οι νέοι αναρριχητές από όλη την Ελλάδα), αλλά όλα μαζί. Γιαυτό προκαλεί πρόκληση (και πόνο) για όσους θέλουν να ζήσουν τη μοναχικότητα, την ένταση, τη μάχη μέσα από τα πουρνάρια και τους αιχμηρούς βράχους, αλλά και τη δίψα όταν σου τελειώνει το νερό πάνω στο λείο βράχο, που σαρκάζει για την απερισκεψία και την αφροσύνη σου, αλλά και επιβράβευση μαζί, όταν τελικά φτάνεις στις τρεις κορυφές του (η ψηλότερη στα 917μ), με απέραντη θέα στον Πατραικό και τον Κορινθιακό κόλπο.

Θέα προς την Παλιοβούνα

Στο βάθος ειναι η ψηλότερη κορυφή (το Σφυρί)

Θέα του πατραικού κόλπου

Βαράσοβα, ορειβατική ιστορία

Το αρχαιότερο Μεταφορικό Μέσο είναι τα πόδια. Ο προϊστορικός άνθρωπος διένυε καθημερινά μεγάλες αποστάσεις προσπαθώντας να βρει νέες περιοχές κυνηγιού, αναζητώντας νέα βοσκοτόπια για τα κοπάδια του, μεταφέροντας εμπορεύματα, σε εποχές ειρήνης, ή εκστρατεύοντας για να διεξάγει πόλεμο με γειτονικούς λαούς. Το Περπάτημα, ή με σύγχρονους όρους η Ορειβασία και η Πεζοπορία, δεν ήταν τότε ούτε διασκέδαση ούτε χόμπι, αλλά ένα μέσο για την επίτευξη ενός σκοπού, εκείνου της επιβίωσης. Ακόμη και στην αρχαία Σπάρτη (5.-4. αι. π.Χ.), η ανάβαση στο χιονισμένο Ταύγετο είχε ως σκοπό τη βασική εκπαίδευση των νέων, ενώ ιστορικές αναφορές ασκητών, που ανέβαιναν σε βουνά ή διαβίωναν σε αυτά (π.χ. χερσόνησος του Σινά, Μετέωρα), είχαν ως σκοπό την εγκόσμια εγκατάλειψη και το μοναχισμό. Ακόμη και τα γραπτά κείμενα γνωστών περιηγητών (Παυσανίας, Πούκεβιλ κ.ά.) που «όργωσαν» την ελληνική γη, είχαν ως βάση την αφήγηση και περιγραφή του τρόπου ζωής (π.χ. τα ήθη και τα έθιμα), τη χλωρίδα και την πανίδα και λιγότερο την κατάκτηση μιας κορυφής. Η οργανωμένη ανάβαση με σκοπό την κατάκτηση μιας κορυφής, τοποθετείται χρονολογικά το 14.-15. αι. ενώ η πρώτη (γνωστή) ορειβατική προσπάθεια στην ψηλότερη κορυφή της Ευρώπης (Mont Blanc, 4808m) πραγματοποιήθηκε επιτυχώς το 1786 από το γιατρό Michel Paccard και τον οδηγό βουνού Jacques Balmat, όπως συνέβη χρόνια αργότερα και στον Όλυμπο, Boissonnas-Κάκαλου, ενός διδύμου "ορειβατών" που ο ένας εκτελούσε χρέη εξερευνητή-χρηματοδότη και ο άλλος χρέη οδηγού που ήταν γνώστης της περιοχής, αποδεικνύοντας πως η ανάβαση τέτοιων κορυφών δεν είναι ακατόρθωτη.

Εκδοτήρια ΣΠΑΠ, Φωτο wiki

Η προσέγγιση ορεινών μονοπατιών ήταν για τους ορειβάτες ένα επίπονο εγχείρημα. Δεν υπήρχαν οδικές αρτηρίες παρά μόνο κάποιοι υποτυπώδεις δρόμοι, που τους χειμερινούς μήνες ήταν αδιάβατοι. Στην Ελλάδα, τα πράγματα ήταν ακόμη χειρότερα. Η μόνη δυνατότητα προσέγγισης των βουνών ήταν είτε με το πλοίο ή με το σιδηρόδρομο και η Βαράσοβα προσφέρε αυτή τη δυνατότητα. Οι ορειβάτες, στην πλειοψηφία τους Αθηναίοι του 19. αι., πήγαιναν με "άμαξα" στον σταθμό Πελοποννήσου και έπερναν το τρένο (ΣΠΑΠ λεγόταν τότε) και ταξίδευαν στην Πάτρα, όπου τα βαγόνια του τρένου μεταφορτώνονταν σε ειδικά διαμορφωμένο φέρρυ (στην περιοχή που είναι σήμερα η ιχθυόσκαλα), που τα μετάφερε στην απέναντι όχθη, το Κρυονέρι Αιτωλοακαρνανίας. Από εκεί, το τρένο συνέχιζε το ταξίδι του στο Μεσολόγγι και το Αγρίνιο.

η προβλήτα Κρυονερίου, τότε!!!

Όσο λειτουργούσε ο σιδηρόδρομος Αιτωλοακαρνανίας (δημιούργημα του Χαρίλαου Τρικούπη, που η Αιτωλοακαρνανία ήταν η ιδιαίτερη πατρίδα του), οι ορειβάτες θα μπορούσαν να αποβιβαστούν στη σιδηροδρομική στάση Γαλατάς και μέσω της Παλιοστάνης να αρχίσουν την ορειβατική τους πορεία προς την κορυφή της Βαράσοβας, ακόμη και προς το Ασκηταριό των Αγ. Πατέρων, που θεωρείτο κέντρο μοναχισμού του 9.-12. αι..

προβλήτα Κρυονερίου: η σημερινή της όψη

Βαράσοβα, οι διαδρομές

Το βουνό μπορείτε να το προσεγγίσετε απο οποιαδήποτε πλευρά και αν θέλετε, εφόσον έχετε τα κότσια. Είναι δύσβατο, ακατάλληλο για αρχάριους, και απαιτητικό. Βασικά, δεν υπάρχουν μονοπάτια αλλά υποτυπώδη γιδόστρατα και πολύ βράχος. Υπάρχουν οι εξής διαδρομές:

η Βαράσοβα, όπως φαίνεται απο την Πάτρα

Αναρριχητικές: μόνο για αθλητές του είδους αυτού που θέλουν να πρωτοδοκιμαστούν ή να απολαύσουν το άθλημά τους αιωρούμενοι μεταξύ βουνού και πατραικού κόλπου. Στη βάση της αναρρίχησης υπάρχει πεδίο όπου διανυκτερεύουν, με σκηνές, οι αθλητές, γάργαρο νερό που προέρχεται από τα έγκατα του βουνού και χύνεται στη θάλασσα και φαγητό για ενδυνάμωση 100 μέτρα μακρύτερα. Όλες οι διαδρομές αναρρίχησης περιγράφονται στην ιστοσελίδα της Routes.gr.

'Ολη η δυτική πλευρά είναι αναρριχητικό πεδίο...

... αλλά προσφέρεται για μπάνιο σε αβαθή νερά

Κλασική διαδρομή από ΠΕΟ Αντιρρίου-Αγρινίου: το μονοπάτι ξεκινά από κάποιο σημείο της ΠΕΟ που έχει πινακίδα Αγ Τριάδα. Την είσοδο του αγροτικού δρόμου έχει κλείσει ένας τσοπάνος, αλλά εύκολα μπορείτε να περάσετε. Παλαιότερα περνούσαν και οχήματα που προσέγγιζαν το μονοπάτι πολύ κοντά. Το ίχνος της διαδρομής υπάρχει στο wikiloc.

Το μονοπάτι είναι δύσβατο και χάνεται μέσα στα πουρνάρια

Πηγάδι σχεδόν στη κορυφή με μη πόσιμο νερό

Κάτω ακριβώς είναι το Κρυονέρι

Πρόκειται για την κλασική και "ευκολότερη" διαδρομή, αλλά θα χρειαστείτε το ίχνος να σας καθοδηγεί γιατί το μονοπάτι χάνεται μέσα στα πουρνάρια και στα αγκαθάκια. Γιαυτό φορέστε μακρύ παντελόνι! Πάρτε πολύ νερό μαζί σας, ιδίως τους καλοκαιρινούς μήνες γιατί δεν θα βρείτε πουθενά και θα το χρειαστείτε. Νάστε σίγουροι! Ας ελπίσουμε ότι η υπέροχη αυτή διαδρομή θα ενταχθεί σε κάποιο ορεινό τρέξιμο και συνεπώς θα καθαριστεί και θα σηματοδοτηθεί. Είναι πράγματι πανέμορφη με εκπληκτική θέα. Η επιστροφή γίνεται συνήθως απο το ίδιο μονοπάτι. Εντούτοις μπορείτε να κάνετε διάσχιση μέχρι την Παλιοστάνη.

Διαδρομή από Κάτω Βασιλική: φτάνετε στην Κάτω Βασιλική, φοράτε το μαγιώ σας και κολυμπάτε ή σας πηγαίνει κάποιος βαρκάρης, μετά φοράτε το μποντριέ σας και δένεστε. Η ανάβαση σε στυλ σκαρφάλωμα μόλις έχει αρχίσει. Μιλάμε για ένα λούκι που βρίσκεται στη Ν-ΝΑ πλευρά του βουνού με πρόσβαση μόνο από τη θάλασσα. Είναι μία επίπονη ανάβαση, 8-10 ώρες, που απευθύνεται σε έμπειρους ορειβάτες με ανάλογη εμπειρία. Πριν αποφασίσετε αυτή τη διαδρομή ρωτήστε και πάρτε πληροφορίες, π.χ. απο ΕΟΣ Πατρών. Η επιστροφή γίνεται απο το κλασικό μονοπάτι, όπου σε κάποιο σημείο διακλαδίζεται και κατεβαίνει στην Κάτω Βασιλική, αλλά δεν γνωρίζω περισσότερες λεπτομέρειες. Αναζητήστε το στο Διαδίκτυο.

η ΒΑ-Α πλευρά της Βαράσοβας...

..βραχώδης και απόκρυμνη

Διαδρομή από Κρυονέρι: πρόκειται για ένα νεο-σηματοδοτημένο μονοπάτι (κόκκινο φόντο με τον αριθμό 1) που ξεκινά ακριβώς μέσα στο χωριό Κρυονέρι και καταλήγει στην κορυφή, πάνω απο τα αναρριχητικά πεδία. Προτιμήστε την ανάβαση, επειδή περιέχει τμήματα τύπου via ferrata και μεταλλικά σκαλιά πάνω σε εκτεθειμένο λείο βράχο, ενώ ψηλότερα το μονοπάτι ομαλοποιείται χωρίς ουσιώδεις δυσκολίες. Απευθύνεται σε έμπειρους ορειβάτες. Η επιστροφή προτείνεται να γίνει κυκλικά προς το εκκλησάκι Άγιος Πέτρος, πάνω ακριβώς απο το χωριό Παλιοστάνη και αφού έχετε αφήσει εκεί ένα αυτοκίνητο.

έμπειρη ορειβάτισσα επιχειρεί το μονοπάτι (Φωτό Ανδρέας Σταυρουλόπουλος)

το αποτέλεσμα μιάς αφυδάτωσης

Διαδρομή από Άγιο Πέτρο, Παλιοστάνη: είναι μια διαδρομή πάνω σε γιδόστρατα που το έμπειρο μάτι ενός ορειβάτη μπορεί να διακρίνει. Τα πρώτα μέτρα είναι εύκολα, μετά αρχίζει η διάσχιση πάνω σε βραχώδες τοπίο, που θέλει προσοχή αλλά είναι προσβάσιμο, διερχόμαστε μέσα απο βράχους με σκαρφάλωμα και προσοχή στα πατήματα μέχρι που φτάνουμε σε ένα ξέφωτο, όπου απέναντι βλέπουμε τον αυχένα της Βαράσοβας όπου συναντάται το μονοπάτι με το κλασικό. Λέμε, οκ.. προχωράμε ευθεία για να το προσεγγίσουμε. Αμ δε.... μας εμποδίσουν τεράστιοι βράχοι και το ίχνος έχει δίκιο. Πρέπει να τους παρακάμψουμε. Κατεβαίνουμε και συμπτωματικά συναντάμε το μονοπάτι που έρχεται απο το Κρυονέρι. Το ακολουθούμε εύκολα και φτάνουμε στον αυχένα. Αριστερά πηγαίνει προς την κορυφή Σφυρί ακολουθώντας τα κόκκινα στρογγυλά σημάδια με επίπονη διαδρομή μέσα απο μυτερούς βράχους που θέλουν ιδιαίτερη προσοχή μην γαντζωθεί κανένα πόδι αναμεσά τους και αντε μετά να φωνάξεις γερανό.... ενώ δεξιά του αυχένα οδηγεί εύκολα και σηματοδοτημένα προς την άλλη κορυφή με εκπληκτική επίσης θέα. Είναι η κορυφή (πάνω απο το πηγάδι) που την προτιμούν οι περισσότεροι.

η διαδρομή (κόκκινο-μπλέ), κατά προσέγγιση διαδρομή προς Κρυονέρι (κίτρινο ίχνος)

το εκκλησάκι του Αγίου Πέτρου

τα πρώτα μέτρα είναι εύκολα και βατά...

ο τoίχος Βαράσοβας ως ένα cirque de Gavarnie

..και τώρα σκαρφάλωμα...

... και διάσχιση βράχων

... και φωτογράφηση μαζί...

.... αγνάντη με απέραντη θέα μέχρι τον Άραξο

βραχώδης άνθηση

Φωτό Ανδρέας Σταυρουλόπουλος

επιτέλους, ένα σημάδι...

με θέα την Παλιοβούνα...

στη βραχώδη κορυφή...

απόκρυμνα και χαμογελαστά...

Παλιοβούνα από Ρίζα

Η Παλιοβούνα (ή Κλόκοβα) είναι βουνό στα νότια της Αιτωλοακαρνανίας, στην περιοχή του Αντιρρίου και έχει ύψος 1038 μ. Στην αρχαιότητα ήταν γνωστή σαν Ταφιασσός. Στον Ταφιασσό λόφο ήταν το μνήμα του Νέσσου και των υπολοίπων Κενταύρων. Σύμφωνα με την μυθολογία ο Νέσσος επιχείρησε να αρπάξει την Δηιάνειρα, κατά την διάβαση του ποταμού Εύηνου, με αποτέλεσμα ο Ηρακλής να τον θανατώσει. Τότε... η γέφυρα δεν υπήρχε!!! Σήμερα τα πράγματα ειναι λίγο διαφορετικά: στην κορυφή υπάρχουν τρεις ανεμογεννήτριες και ενα μεγαλο πάρκινγκ για τις εργασίες, ενώ απο την κορυφή φαίνεται το νεο τμήμα της Ιονίου Οδού με τα τούνελ που τρυπούν το βουνό!!

Παλιοβούνα 1038μ, ... σε μια χειμωνιάτικη ηλιόλουστη μέρα με θέα τον πατραικό κόλπο..

Το βουνό υψώνεται απότομα στη νότια πλευρά του από το επίπεδο της θάλασσας μέχρι τη μοναδική κορυφή με υψομετρική διαφορά 1000 περίπου μέτρα και έχει σχεδόν κωνοειδές σχήμα. Οφείλει το όνομά του στο κακοτράχαλο της περιοχής που δυσκόλευε από παλιά τη διέλευση από τα δυτικά του νομού προς τη Ναυπακτία. Η βόρεια πλευρά του είναι αρκετά πιο ομαλή.

Η διαδρομή αρχίζει απο το χωριό Ρίζα και μετά απο χωματόδρομο και μια στανη μπαίνει σε ένα ωραίο δάσος, όπου σε υψόμετρο 650μ συναντά το διάσελο που έρχεται απο την καλαβρούζα και συνεχίζουν μαζί προς την κορυφή...