22 Απρ (Μ. Παρασκευή) ο δρόμος προς το Fez
13.35-14.35 (πτήση με Air Arabia), overnight in Fez
Πρώτα οι Ρωμαίοι και μετά οι μουσουλμανικές Δυναστείες εγκαθίδρυσαν μια μεγαλοπρεπή πόλη, το Fez. Η παλιά πόλη (medina) με τα στενά δρομάκια, τα δαντελωτά σπίτια και η πολυχρωμία είναι τα χαρακτηριστικά της, που μαζί με το Μαρακές, το Ραμπάτ και το Μεκνές θεωρούνται αυτοκρατορικές πόλεις.
 |
υπερπτήση πάνω απο το Μαρακές
|
 |
υπεπτήση πάνω απο τη δυτική μαροκινή ύπαιθρο
|
 |
..ελαιώνες και οποροφόρα δένδρα
|
 |
πτήση προς το Fez
|
 |
στο αεροδρόμιο του Fez
|
 |
έλεγχος διαβατηρίων ακόμη και σε domestic flights
|
Η πόλη χωρίζεται σε τρία μέρη με τη medina του Fez el bali να είναι το μεγαλυτερο και το ποιό ενδιαφέρον σημείο για τον επισκέπτη που έχει στη διάθεσή του μόνο μια μέρα. Είναι μία πόλη χωρίς αυτοκίνητα και αποτελεί Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO από το 1981.
 |
συνοικία του Fez
|
 |
τετράγωνος δείκτης στα σοκακια (ο δρόμος είναι διελεύσιμος)
|
 |
| πολύγωνος δείκτης στα σοκακια (αδιέξοδο) |
O Indris I, ο πρώτος βασιλιάς της μαροκινής ομώνυμης δυναστείας αποφάσισε το 789 να χτίσει τη νέα (σημερινή) πόλη επειδή η Oualili (Volubilis) του έπεφτε μικρή για τα μέτρα του. Εντούτοις, δεν πρόκανε γιατί τον δολοφόνησαν και ο γυιός του Indris II ανέλαβε να πραγματοποιήσει το όνειρο του πατέρα του. Αυτός βασικά θεωρείται και ο ιδρυτής της. Μια zuwiga (η λειψανοθήκη του Indris II) στο κέντρο της πόλης κρατά ζωντανό το όνειρο του ιδρυτή της.
 |
Πύλη ανακτόρων στο Fez
|
Στην αρχή, η πόλη είχε βερβέρους νομάδες αλλά απέκτησε αραβικό χαρακτήρα με τη μετακίνηση των Αράβων κυρίως από την Ανδαλουσία και την Τυνησία, γύρω στους 8000 πρόσφυγες. Αυτοί οι πληθυσμοί ήταν η βάση για να μετεξελιχθεί το Fez σε μία θρησκευτική, πολιτιστική και αρχιτεκτονική πόλη. Στην πάροδο των αιώνων, ανήλθαν και κατήλθαν πολλές άλλες δυναστείες στην εξουσία, με αποτέλεσμα η πόλη να ακμάζει και να παρακμάζει μαζί με εμφύλιους πολέμους και λημοκτονίες. Έπρεπε να έλθουν οι Αλμοραβίδες στην εξουσία για να επικρατήσει τελικά ειρήνη στον τόπο. Το Μαρόκο είναι Βασίλειο και ο Mohammed VI έχει παντρευτεί την πανέμορφη Lalla Salma απο το Fez, γεγονός που θεωρείται από τους Fezιώτες μεγάλο γεγονός! I used to be θα λέει σήμερα ο βασιλιάς τους καθότι χωρίσανε και η Lalla ζει μόνιμα στην Ελλάδα.
 |
αραβική γραφή και στη γλώσσα των βερβέρων
|
Πέρασαν απο την πόλη τόσοι σοφοί, καλλιτέχνες, ιμάμηδες και γνώστες του καλού φαγητού ή όπως τους ονομάζουμε άτομα με διακριτικό ουρανίσκο, που ο καθε επισκέπτης θάχει την ευκαιρία να γνωρίσει την πολιτιστική και την ιστορική της αξία.
 |
φαγητό της ερήμου...
|
 |
και φαγητό στο Cafe Clock του Fez
|
Πριν από την επίσκεψή μου στο Fez, έβλεπα στο Instagram την απίστευτη αρχιτεκτονική από το Μαρόκο με τα υπέροχα πλακάκια, τα όμορφα σχέδια, τις καμάρες και τους δρόμους γεμάτους με πολύχρωμα κτίρια και παζάρια.
 |
εντοιχισμένα ψηφιδωτά....
|
 |
.... σε κρήνη
|
Αν σας αρέσει το χάος των πόλεων, τότε είστε στο σωστό μέρος: στενά δρομάκια, πολυκοσμία, όλα οδηγούν και οδηγούνται σε πλατείες με συντριβάνια, ενώ απο παντού αναβλύζουν αραβικές σπιτικές μυρουδιές (έχετε δοκιμάσει pigeon pie?), καφενέδες με αρωματικούς mocca και minztea πάνω απο τις σκεπές των σπιτίων φαίνονται θεόρατοι μιναρέδες σαν να τρυπούν τον ουρανό!
 |
| έτσι σερβίρεται το minztea ... |
Σήμερα, ζουν εκεί γύρω στους 160000, στα στενά σοκάκια της που μοιάζουν περισσότερο με λαβύρινθο παρά για αυτοκρατορική συνοικία, σε μια περιοχή όπου ο επισκέπτης πρέπει νάχει μαζί του το Μίτο της Αριάδνης για να μην χαθεί εκτός βέβαια και αν χρησιμοποιήσει οδηγό με 800 Dirham στην τρίωρη ξενάγηση και φωτογράφηση μαζί.
 |
Medina του Fez
|
Η πόλη είναι περικυκλωμένη απο τείχη και το Bab Bou Jeloud θεωρείται η δυτική πύλη για τη medina του Fez. Η πόλη είναι ένα κόσμημα και οι φωτογράφοι βρίσκονται εδώ στο σωστό μέρος: ένα μωσαικό συντριβάνι, μια σκαλισμένη, απο χρυσό, πύλη του 13ου αιώνα, το κεφάλι μιας καμήλας να κρέμεται σε ένα κρεοπωλείο... και ενώ τα αποθανατίζεις όλα αυτά ξαφνικά ακούς balak..balak και πρέπει να κάνεις στην άκρη. Γαιδουράκια περνάνε (είναι το μοναδικό μεταφορικό μέσο σε μία πόλη χωρίς αυτοκίνητα) και κάπου μακρύτερα ο Μουεζίνης σε καλεί για μια ακόμη προσευχή εκφωνώντας φράσεις του Κορανίου με γνωστότερη εκείνη Αλλάχου άκμπαρ.
 |
μπαχαρικά και....
|
 |
cafe Athene
|
Η πόλη είναι γεμάτη απο πηγές, σαν εκείνες της πολύ παλιάς Αθήνας, και η κατασκευή τους άρχισε ήδη απο τον 11ο αιώνα, καθότι το νερό σε περιοχές ερήμου είναι άκρως δυσέρευτο. Κάποιες απο αυτές είναι αληθινά δαντελωτά αριστουργήματα με πολύχρωμα zellij (ψηφιδωτά) και με κεραμική σκεπή, όπως είναι το Nejjarine fountain του 18ου αιώνα. .
 |
medina του Fez
|
Τον ξεναγό πρωτοσυνάντησα στο ξενοδοχείο μου. Ήταν ένας μελαμψός μαροκινός-βερβέρος, γύρω στα 35, με σγουρό μαλλί, απλό ντύσιμο και με μια φωτογραφική μηχανή στο χέρι. Ο Omar είναι φωτογράφος και εμπνευστής των σκιών της αραβικής τέχνης και στις ελεύθερες ώρες του κάνει τον ξεναγό, που όπως απεδείχθηκε στην πορεία, δεν θα μπορούσα να δω τόσα πολλά (σε 4 ώρες) και να μάθω επίσης με επισκέψεις σε χώρους μυθικούς και απρόσιτους για τους κοινούς θνητούς (τους ξένους εννοώ). Τον ευχαριστώ θερμά!
Μια περιήγηση στη medina του Fez ξεκινά βασικά απο τη δυτική πύλη Bad Bou Jeloud (1), και συνεχίζει στη Medersa Bou Inania (2), μια απο τις πλέον όμορφες αρχιτεκτονικά σχολές κορανίου της πόλης, την οποία κατασκεύασε ο σουλτάνος Bou Inan το 1351, μια κατασκευή γύψου, ορειχάλκου και ψηφιδωτών. Αν και άλλες medersas είναι χώροι προσευχής, η εδώ medersa είναι ένα πραγματικά τέμενος (Mosque) με έναν τεράστιο πράσινο μιναρέ. Απέναντι ακριβώς βρίσκεται το παραμελημένο magana water clock (3), που καλύτερα να το βλέπεις σε φωτό παρά να το περιγράφεις ζώντας το, γιατί δεν σου δίνει κάμια εντύπωση του παρελθόντος του. Κατασκευάστηκε το 14ο αιώνα απο έναν ωρολογοποιό που ήταν μαζί και ταχυδακτυλουργός, το μηχανισμό του οποίου ουδείς γνωρίζει γιατι τον πήρε μαζί του στην άλλη ζωή.
 |
Bad Bou Jeloud: η δυτική πύλη προς τη Medina
|
 |
κάθε τοίχος και ένα μωσαικό
|
Ο δρόμος συνεχίζει στην Talaa Kebira με παλιά fondouks, το πλέον χαρακτηριστικό είναι το Fondouk kaat Smen (4), όπου εδώ διανυκτέρευαν οι έμποροι με τα καραβάνια τους, επειδή το Fez ήταν σημαντικός σταθμός ενός εμπορικού δρόμου χρυσού που ξεκινούσε από το Τιμπουκτού. Πολλα Fondouks είχε και το Μαρακές. Όλα μοιάζουν μεταξύ τους, είναι ένας προαύλιος χώρος που γύρω του έχει δωματιάκια και δωματιάκια.
 |
το δοκάρι λειτουργεί ως σεβασμός προς τη θρησκεία: σκύβεις για να περάσεις
|
 |
παλιά Findouk λειτουργούν τώρα ως μαγαζακια: ώρα προσευχής
|
Tο μαροκινό στιλ μαγνητίζει τα βλέμματα, γεγονός που οφείλεται στα δυνατά χρώματα και τους ελκυστικούς συνδυασμούς τους που έχουν τη δυνατότητα να εγείρουν συναισθήματα, με αγαπημένα χρώματα κυρίως το βασιλικό μπλε, το σμαραγδί και το μυστηριώδες μωβ.
Chrabliyine Mosque (5), Henna Souq (6) (ίσως η αρχαιότερη αγορά της πόλης όπου ο Mohtassib-ένα είδος αγορανόμου-είχε μια μεγάλη ζυγαριά, η οποία ακόμη εκτίθεται στη θέαση των επισκεπτών). Στις Place an-Nejjarine (7), Souq an-Nejjarine (8) βλέπεις ξυλουργούς καλλιτέχνες να φτιάχνουν ξύλινa σκαλιστά στο χέρι, ένα είδος χειροτεχνίας. Άλλωστε όλη η πόλη, όλη η χώρα είναι μια χειροτεχνία. Μάλιστα, στην περιοχή υπάρχει το ομώνυμο μουσείο τέχνης του ξύλου, ενώ πάνω στο λόφο δεσπόζει το Zawiga Moulay-Idriss II (9), μουσουλμανικό τέμενος απαγορευμένο για τους άπιστους, αλλά μια ματιά επιτρέπεται.
 |
Palais de Fes, κτισμένο αρχικά το 13. αιώνα
|
 |
φωτογραφικό παιγνίδι σκιών
|
Medersa el-Attarine (10) (1325, Abu Said) τόπος προσευχής στο κέντρο της παλιάς πόλης και Kairaouine Mosque & University (11), ένα ειδος θρησκευτικούπολης (χώρος προσευχής για 20000 μουσουλμάνους) και πανεπιστημιούπολης μαζί καθότι πιστεύεται ότι εδώ λειτούργησε το πρωτο πανεπιστήμιο του κόσμου. Προς το τέλος της διαδρομής συναντάμε το Patisserie Kortouba (12) ένα fondouk του 14ου αιώνα.
 |
δημόσια λουτρά
|
 |
Mosquee Al Andalus του 9. αιώνα
|
Place as-Seffarine (13) ή η πλατεία του ορειχάλκου θάλεγα εγώ, όπου σμιλεύεται ο ορείχαλκος που εντοιχίζεται μετά για να αποδώσει τα μέγιστα στις ηλιακές αντανακλάσεις, στη δύση του, τότε που οι πορφυρόχρωμες ακτίνες του αναδύουν μία αραβική γεύση πολιτισμού, όπως εκείνη της Islamic Golden Age. Και ευτυχώς για την ανθρωπότητα υπήρξε η χρυσή αυτή εποχή, όπου ανθούσαν τα γράμματα, μεταφράστηκαν αρχαία κείμενα ελλήνων φιλοσόφων και προόδευσε η επιστήμη. O Ibn Al-Haitham (965-1040), γνωστός ως Αλχαζέν, θεωρείται μέχρι σήμερα από τους σημαντικότερους μελετητές έργων της οπτικής, ως ο πρώτος που περιέγραψε τη camera obscura χρησιμοποιώντας την έκλειψη του ήλιου, ως ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της ευθύγραμμης διάδοσης του φωτός και του σχηματισμού ειδώλου διαμέσου μικρής οπής.
...διερχόμαστε απο σοκάκια, που μόλις περνά ένα άτομο, περιοχές μόνο για ντόπιους.....
...και επισκεπτόμαστε το κέντρο Les Etoiles
καθώς και το cultural space sidi Mohammed ben Yussif, απο την ταράτσα του οποίου βλέπουμε όλη την πόλη.
Προχωράμε σε χώρους άβατους, μαγικούς και μεθυστικούς με ξυλόγλυπτες κατασκευές.
 |
ξυλόγλυπτη πύλη και ψηφιδωτή κρήνη
|
 |
...στις τελευταίες ηλιακές ακτίνες
|
Στο τέλος της διαδρομής είναι το Blue Gate, η ανατολική έξοδος της πόλης, αλλά και το Cafe Clock ένα συμπαθητικό καφέ για χαλάρωση και φωτογράφηση μιάς και ο χώρος προσφέρεται για κάποια ενσταντανέ.
Εδώ, αποχαιρετώ το φίλο ξεναγό και πηγαίνω να συναντήσω την ομάδα για φαγητό στο εστιατόριο Marrakesh του Fez. Όλη αυτή η περιοχή της παλιάς πόλης, γύρω στα 7 χλμ και σε 3-4 ώρες, ας μην την κάνετε μόνοι σας, πρώτον για να μην χαθείτε και δεύτερον κάποιες συγκυρίες μπορούν να σας χαλάσουν το ταξίδι σας (διαβάστε tipps & tricks).
 |
φωταγώγιση δένδρων στο Fez
|
 |
the dream team a little before ascending in the Atlas mountain
|
 |
no good, no bad
|
23Απρ (Μ. Σάββατο) Fez-Casablanca-Marrakesh by train9.30-13.25/CAS/15.35-18.14, overnight in Marrekesh
Μεγάλο Σάββατο σήμερα και η μέρα μας ξεκινά με βροχή, σαν ένα είδος κάθαρσης για πολλές παγκόσμιες θρησκείες που την υιοθετούν ως μέσον ψυχοθεραυπευτικής διαδικασίας. Έτσι, κλείνω το What's up και βγαίνω στη βροχή. Προχωρώ και αισθάνομαι τις σταγόνες της να μου χαιδεύουν απαλά το πρόσωπο και να με προετοιμάζουν.... από αύριο αρχίζουν τα μεγάλα και τα ψηλά! Η διαδρομή μέχρι τον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό είναι μόλις 15 λέπτα ποδαράτα. Η όψη του σταθμού είναι ένα κόσμημα κυριολεκτικά, ένα αραβούργημα: αραβική διακόσμηση με μωσαικά και ξυλόγλυπτα κοσμούν παντού κάθε γωνιά του χώρου.
 |
Gare de Fez
|
Τα τρένα τους (ONCF) φαίνονται περισσότερο ευρωπαικά παρά αφρικανικά. Ηλεκτροκίνητα με 8 βαγόνια, καθαρά και με άνετες θέσεις. Ταξιδεύω με δυο γυναίκες: η μια φορά ένα πέπλο που καλύπτει όλο το σώμα και το πρόσωπο (μπούρκα) ακολουθώντας συγκεκριμένες ισλαμικές παραδόσεις και προσταγές, ενώ η άλλη φορά το χιτζάμπ, δηλαδή μια μαντήλα που καλύπτει μόνο τα μαλλιά και το λαιμό αφήνοντας σε πλήρη θέα το πρόσωπο. Και οι δύο τους χρησιμοποιούν social media ακούγοντας ή διαβάζοντας στο πολύ σύγχρονο, απο το δικό μου, κινητό τα τελευταία νέα.
 |
C'est la vie = ζωάρα
|
Η διαδρομή περνά απο τη (δυτική) μαροκινή ύπαιθρο, εύφορη γεμάτη πορτοκαλιές, ελαιόδενδρα και φοίνικες. Όλες οι πόλεις τους είναι μια κοψιά. Χαμηλά σπίτια, φτιαγμένα απο τσιμεντόπλινθους, και στην ίδια απόχρωση, καφετί, σομόν ή στο χρώμα της ώχρας, ένα χρώμα που δεν είναι μόνο ένα χρώμα, αλλά μπορεί να έχει κίτρινη, καφέ ή ακόμα και κόκκινη απόχρωση. Το επιλέγουν αρκετά συχνά καθώς είναι ένα γήινο χρώμα που ταιριάζει πολύ με τον περιβάλλοντα χώρο. Και οι μαροκινοί το χρησιμοποιούν είτε ως καμουφλάζ ή διακόσμηση. Το τρένο διερχεται απο το Ραμπάτ, την τωρινή πρωτεύουσα του κράτους και όσο μπορώ να δω φαίνεται να είναι μια μεγαλούπολη με ευρωπαικές τάσεις όπου επικρατούν οι φοίνικες, κάποια υπερυψηλά κτήρια και οι μεγάλοι δρόμοι.
 |
Ραμπάτ, η πρωτεύουσα
|
 |
An open mind leads to open doors!
|
Η Casablanca έχει την ίδια μορφή: ένας μεγαλοπρεπής σιδηροδρομικός σταθμός, μια allee με φοίνικες και τραμ, ενώ όσο την περπάτησα δεν βρήκα κάτι το ενδιαφέρον. Είναι μια μεγαλούπολη με προιστορία από το πασίγνωστο και πολύ αγαπημένο ομώνυμο κινηματογραφικό έργο (1942), ένα ρομαντικό δράμα με ανεκπλήρωτους έρωτες, νουάρ ατμόσφαιρα, πάθος μαζί με καθήκον χωρίς εντούτοις να έχει γυριστεί ούτε μια σκήνη στην πόλη αυτή.
 |
Casa de Voyageures λεγεται ο σιδηροδρομικός σταθμός
|
 |
ο παλιός (δεξιά) και ο νέος (αριστερά) σιδ. σταθμός
|
 |
η πλατεία του σιδηροδρομικού σταθμού
|
 |
το τραμ διασχίζει την πόλη
|
 |
συνοικία του κάτω μαχαλά (παραθαλάσσια)
|
 |
| STOP! |
Η ταινία τοποθετείται στην εποχή του Β΄ ΠΠ και επικεντρώνεται στο δίλημμα ενός Αμερικανού που ζει στην Καζαμπλάνκα, ο οποίος έχει να επιλέξει μεταξύ της γυναίκας που ποθεί και της βοήθειας που μπορεί-πρέπει να δώσει σε έναν Τσεχοσλοβάκο αντιστασιακό, σύζυγο της αγαπημένης του, που θέλει να διαφύγει από τη γαλλοκρατούμενη πόλη του Μαρόκο και να συνεχίσει τον αγώνα κατά των γερμανών. Οι πρωταγωνιστές της ταινίας (Bogart, Bergmann), οι αξέχαστες στιχομυθίες της (...σκέψου εσύ και για τους δυο μας, εγώ δεν μπορώ...) και η μουσική της (As Time Goes By), έγιναν όλα πασίγνωστα στην λαϊκή κουλτούρα.
 |
επιστροφή στο Μαρακές
|
 |
σιδηροδρομικός σταθμός στο Μαρακές
|
24 Απρ (Πάσχα, Atlas Trek-day 1) Imlil και ανάβαση στο refuge Les Mouflons (3210m)
Η πρώτη διαδρομή με βανάκι ακολουθεί νότια πορεία προς το χωριό Imlil από όπου θα αρχίσουμε την ορειβασία στον Άτλαντα. η απόσταση απο το Μαρακές είναι 70km και βρίσκεται σε υψόμετρο 1800 περίπου μέτρα. Ο βηματισμός μας είναι 4,5χλμ/ω (υψ. 1800-2000μ) και κατεβάζουμε ρυθμό 2 χλμ/ω (υψ. 2000-3210μ).
 |
Η διαδρομή Imlil-Refuge Les Mouflons, 7ω, 12.5χλμ ΥΔ 1300μ
|
Φτάσαμε στο χωριουδάκι γύρω στις 10.30 όπου σε μια Lodge αφήνουμε τις βαλίτσες μας και παίρνουμε μαζί μας μόνο τα απαραίτητα της ημέρας καθότι τον υπόλοιπο χειμερινό εξοπλισμό τον έχουμε φορτώσει στα μουλάρια. Ο ορειβατικός τουρισμός είναι μάλλον το μοναδικό πρόσοδο σε μια χώρα όπως το Μαρόκο .
 |
minztea για ενυδάτωση πριν την αναχώρηση
|
 |
ο οδηγός μας, μάς καλωσορίζει....
|
 |
... και μας δείχνει τη διαδρομή
|
 |
...εδώ θα πάμε!
|
 |
το καθιστικό σε χρώμα σομόν
|
.jpg) |
λίγο πριν την αναχώρηση (photo Spyrakis)
|
Στην αρχή, το μονοπάτι διέρχεται μέσα απο ένα ξερό χείμαρρο, και βασικά απο εδώ αρχίζει η ανηφόρα. Δεξιά μας έχουμε τη Mizane Valley και η πρώτη στάση (για φαγητό) γίνεται στο Aremd (2350m)
 |
το Toubkal ίσως να φαίνεται (στο βάθος πίσω αριστερά??)
|
 |
με τη διέλευση ενός ξηρού ρέματος ξεκινά βασικά η ανηφόρα
|
 |
στάση στο Aremd για φαγητό (μία απο τα ίδια)
|
Απο το Aremd ξεκινά μια απότομη ανηφόρα (με υψομετρική διαφορά γύρω στα 150-200 μέτρα) και μετά ακολουθεί ήπιο μονοπάτι μέχρι το καταφύγιο. Ο καιρός είναι μουντός και οι απότομες κορυφές και τα γκρέμια με τους καταρράκτες, να σχίζουν το βουνό σε κομμάτια, προβάλλονται και χάνονται μέσα στον ομιχλώδη χορό του καιρού. Καθοδόν συνανταμε παράγκες που οι ντόπιοι βερβέροι πουλούν φυσικούς χυμούς, νερό και Coca Cola.
 |
η διάσχιση ακολουθεί τα ίχνη μιας χαράδρας
|
 |
σε υψόμετρο γυρω στα 2700μ συναντήσαμε ομίχλη
|
 |
άγριες βουνοκορφές με υψόμετρο γύρω στα 3700 μέτρα
|
 |
καθοδόν μικρές παράγκες προσφέρουν αναψυκτικά ή χυμό
|
Το καταφύγιο Les Mouflons (παλαιότερα ονομαζόταν Louis Nelter προς τιμή του γάλλου ορειβάτη) βρίσκεται σε υψόμετρο 3207 μέτρων, κοντά στο Jebel Toubkal, το υψηλότερο σημείο του Άτλαντα. Το διαχειρίζεται ο Γαλλικός Αλπικός Όμιλος της Καζαμπλάνκα, η κατασκευή του οποίου χρονολογείται από το 1938 ενώ η ανακαίνισή του έγινε το 1999. Από μακρυά ούτε καν φαίνεται, μιάς που το χρώμα του είναι το χρώμα των παρακείμενων βράχων.
 |
ομάδα ορειβατών ανεβαίνει παραπάνω για εγκληματισμό
|
 |
πρωινό και βραδινό μαγειρεμένα απο το δικό μας μάγειρα
|
25 Απρ (Δευτέρα του Πάσχα, Atlas Trek-day 2) ανάβαση στο Toubkal (4167m)
Το 1923, οι Vincent Berger, Hubert Dolbeau και Marquis De Segonzac ήταν οι
πρώτοι Ευρωπαίοι που έφτασαν σε μια άγνωστη υψομετρικά κορυφή του Άτλαντα (το σημερινό Toubkal) επειδή η καταγραφή με τριγωνομετρική δομή έγινε μόλις το 1931. Idraren draren λένε οι βερβέροι για τον Άτλαντα που το χαρακτηρίζουν το Βουνό των Βουνών, αυτό το επίμηκες βουνό, απο την Ανατολή μέχρι τη Δύση ή απο το Agadir (Ατλαντικό Ωκεανό) μέχρι την Khenifra τα ανατολικά σύνορα του Μαρόκου, που μόνο στη χώρα έχει μήκος κάπου στα 1000 χλμ. Το χειμώνα πιάνει πολύ χιονι, που όταν λειώνει ξεχυλίζουν τα ποτάμια και χύνονται στις πεδιάδες. Διάλεκτος των κατοίκων στον Άνω Άτλαντα είναι η Tashelhit, μια βερβέρικη διάλεκτος που έχει κάποια γράμματα της ελληνικής αλφαβήτου, όπως το Θ, Σ, Λ, ς, αλλά με καμια άλλη αναφορά σε προφορά ή έννοια.
 |
Ο καιρός 20 μέρες πριν. Σήμερα, άπνοια, ήλιος με κοντομάνικο
|
 |
Η διαδρομή Les Mouflons-Toubkal, 5ω, 3.3χλμ, ΥΔ 1000μ
|
Ξεκινάμε πολύ νωρίς (7.15) με τα κραμπόν, τη βέστα, τα γάντια... φυσά και κάνει αρκετό κρύο καθότι το καταφύγιο είναι ανήλιο και το βλέπει ο ήλιος μετά το μεσημέρι. Ευτυχως που τα πρώτα βήματα είναι έντονα ανηφορικά και ευκαιρία να ζεσταθούμε, οπότε καθοδόν αρχίζουμε να βγάζουμε ρούχα.
Ανεβαίνουμε τραβερσαριστα την πλαγιά και βλέπουμε συνεχώς το καταφύγιο να μικραίνει. Φτάνοντας στο τέλος της και αρχίζουμε να διασχίζουμε μια ατέλειωτη χαράδρα με συνεχή διάσελα (3, 4) ενώ κερδίζουμε ύψος: 3300, 3400, 3500, .... Ανεβαίνουμε με την ψυχή και όχι με το σώμα. Το μονοπάτι είναι χιονισμένο και πατιέται πολύ εύκολα. Φθάνουμε στο τελευταίο διάσελο (Toubkal passage) στα 3900 μέτρα και βλέπουμε πλέον την κορυφή. Λόγω των ισχυρών ανέμων που επικρατούν συνήθως στα διάσελα, εδώ δεν υπάρχει χιόνι. Το πεδίο είναι ξερό και βατό. Ο ορεινός αυτός όγκος είναι επικλινής προς τη βορεινή του πλευρά και απότομη και γκρεμώδης από τα νότια.
Κάποια στιγμή το αλτίμετρο δείχνει 4000 μέτρα. Στέκομαι και θαυμάζω το νούμερο... είμαστε δυνατή ομάδα σκέφτομαι.. αλλά το βράχινο πέρασμα δεν μου επιτρέπει άλλους συλλογισμούς. Είναι το τελευταιο πέρασμα πριν την κορυφή, που φαίνεται επίπεδη (σαν το Στεφάνι του Ολύμπου).
 |
κάπου εδώ, πάνω απο το τελευταίο διάσελο, έχουμε τα 4000μ
|
 |
η θέα κόβει ανάσες.... πλήρης άπνοια!
|
Ακουμπάμε την Πυραμίδα στα 4167 μέτρα. Ο στόχος έχει επιτευχθεί: ένα μικρο βημα για τον ελληνικο αλπινισμο, ένα μεγαλο για μας, πρωτη χειμερινη ανάβαση υψομετρου. Σημερα, Δευτερα του Πασχα και στις 11.30 το πρωι πατησαμε την ψηλότερη κορυφη της Β.Αφρικης. Σαν σημερα πριν δυο εβδομαδες χασαμε έναν απο τους καλύτερους ορειβατες, τον Αντωνη Συκάρη, στα βουνα του Νεπαλ, που του αφιερωνω τη σημεινή ανάβαση στο Toubkal. Επιστρεφουμε ασφαλείς κ υγιείς.
 |
done!! 4167m
|
Βυθιστήκαμε στη ζωντανή κουλτούρα του Μαρόκου και ανεβήκαμε στην ψηλότερη κορυφή της Βόρειας Αφρικής, στο Toubkal στα 4167 μέτρα. Με εκπληκτική θέα στην οροσειρά του Άτλαντα, τις πράσινες κοιλάδες και τα βερβερικά χωριά (το Imlil φαίνεται καθαρά σε βάθος 2000 μέτρων) το Toubkal δεν μας απογοήτευσε... το ίδιο και ο καιρός, ηλιόλουστος και με πλήρη άπνοια. Ποιός να το φανταζόταν είκοσι μέρες πριν. Η ανάβαση στην κορυφή μπορεί να είναι μέτρια σε δυσκολία, αλλά το ταξίδι θα είναι δύσκολο να ξεχαστεί.
.jpg) |
the dream team on 4167m (photo Spyrakis)
|
Το Toubkal είναι ένας ορειβατικός προορισμούς για ορειβάτες με καλό επίπεδο φυσικής κατάστασης και χωρίς απαιτήσεις για χρήση τεχνικών μέσων. Το υψόμετρο είναι βέβαια το πιο σοβαρό πρόβλημα που τυχόν θα αντιμετωπίσετε, καθότι όλοι οι οργανισμοί δεν είναι το ίδιο. Κάποιοι της ορειβατικής παρέας αισθάνθηκαν ελαφριά ζαλάδα, άλλοι εντερικά και άλλοι περισσότερο κούραση. Οι υπόλοιποι δεν επηρεάστηκαν απο το υψόμετρο, ενώ κάποιες φορές αισθανόμουνα σαν ανέβαινα στη Ζήρια. Προσπάθησα, βέβαια, να διώξω αυτή τη σκέψη γιατί την θεώρησα ιεροσυλία και αλλοίμονο στο Habit, τον οδηγό μας, αν το μάθαινε! Κάναμε συχνά διαλλείματα και η μέση ταχύτητα ανάβασης ήταν 1,5-1χλμ/ω, δηλαδή πολύ αργά και με καρδιακούς παλμούς 120-130 το λεπτό.
 |
αρχίζει η επιστροφή
|
Για το υψόμετρο είχαμε χαπακωθεί με ακεταζολαμίδη (Diamox), το γνωστό χαπάκι του υψομέτρου που αναγκάζει τα νεφρά να εκκρίνουν διττανθρακικό άλας στα ούρα κάνοντας το το αίμα να γίνεται πιο όξινο. Αυτή η οξίνιση του αίματος ξεγελά τεχνητά το σώμα που πιστεύει ότι έχει περίσσεια CO2 και αποβάλλει αυτήν την αντιληπτή περίσσεια με βαθύτερη και ταχύτερη αναπνοή, η οποία με τη σειρά της αυξάνει την ποσότητα οξυγόνου στο αίμα, καθότι η περιεκτικότητα του οξυγόνου σε υψόμετρο μειώνεται αισθητά. Τέλειο ξεγέλασμα δηλαδή! Τις βαθιές αναπνοές βοηθούν επίσης και τα breathe rights, οι αυτοκόλλητες ρινικές ταινίες που ανοίγουν διάπλατα τους αεραγωγούς. Πίνοντας το χαπάκι, σε μία ώρα περίπου αρχίζουμε να αισθανόμαστε μυρμήγκιασμα στις άκρες των χεριών σας. Είναι σημάδι ότι το φάρμακο άρχισε να λειτουργεί και είμαστε πλέον έτοιμοι για το υψόμετρο χωρίς φόβο αλλά με πάθος!26 Απρ (Τρίτη, Atlas Trek-day 3) επιστροφή στο Imlil
Ξεμερώνει μια νέα μέρα και ενώ οι συνέλληνες δεν έχουν ακόμη χωνέψει το πασχαλινό αρνί, εμείς τρώγαμε την ίδια σούπα, την ίδια ομελέτα και τα ίδια βραστά λαχανικά τόσες μέρες.Η μέρα είναι ηλιόλουστη και ξεκινάμε για την επιστροφή στο Imlil. Ακολουθούμε το ίδιο μονοπάτι, θαυμάζουμε την αγριότητα των γύρω βουνών, που μοιάζουν πολύ με τις Άλπεις, και ακούμε το κελάρισμα των νερών που μας ακολουθούν και ρέουν πιό χαμηλά μέσα στην κοιλάδα.
 |
| La Bohème |
Στο Aremd θάνουμε μια σύντομη στάση για να δούμε ένα προ-ισλαμικό ιερό marabou (temple Sidi Chamarouch) βαμμένο
με άσπρο χρώμα, όπου εδώ τα ζώα εξακολουθούν να θυσιάζονται καθημερινά
για να θεραπεύσουν ψυχικές ασθένειες, να ξορκίσουν πνεύματα, να λύσουν
προβλήματα ή απλά να φέρουν καλή τύχη και υγεία.
 |
ήδη έχουμε απομακρυνθεί απο τους ορεινούς όγκους
|
 |
Aremd και ο ιερός λευκός βράχος
|
 |
οδηγός του Toubkal Guide μάς εξηγεί την ιερότητα του χώρου
|
Σαν γνήσιοι βερβέροι απλώσαμε ένα χαλί στην άμμο και οι μάγειροί μας ετοίμασαν το φαγητό γύρω από τη φωτιά. Καθίσαμε, ήπιαμε το τσάι που μας σέρβιραν και φάγαμε το φαγητό που ήταν και το τελευταιο γκουρμέ της αποστολής.
Θα διανυκτερεύαμε στο Imlil για να ξεκινήσουμε αύριο το ταξίδι της ερήμου.
.jpg) |
the best of the best (photo Spyrakis)
|
Πριν το βραδινό φαγητό επισκεφτήκαμε ένα Hammam βερβέρικης μάλλον προέλευσης, καθότι δεν έμοιαζε καθόλου με αυτά που είχα δοκιμάσει. Μας έβαλαν να ξαπλώσουμε στο πάτωμα που ειχε θερμοκρασια γύρω στους 38-40C και μας έλουσαν αρχικά με χλιαρό νερό. Μας γύρισαν μπρούμιτα και άρχισαν να μας τρίβουν με μια αλοιφή, εν είδη μασαζ, ενώ μας έριχναν κάπου-κάπου και μια ξιλιά με την παλάμη τους στα κολομέρια. Μετά άρχισαν τα "βασανηστήρια".... μας μεταφέρουν δυο-δύο σε άλλη αίθουσα και αρχίζουν το μασάζ σε όλο το σώμα, ειδικότερα στους τετρακέφαλους και στους προσαγωγούς. Οι κινήσεις τους είναι τόσο οδυνηρές όσο και χαλαρωτικές για τους ταλαιπωρημένους μύς μας. Το body streching θα μας βοηθήσει να μαλακώσουν οι μύς για να μην παραχθεί γαλακτικό οξύ που δημιουργεί αίσθηση δυσφορίας κυρίως με τη μορφή έντονου καψίματος την ώρα της κίνησης. Στο τέλος, μας στήνουν στον τοίχο και μας πυροβολούν με κουβάδες κρύου-ζεστού νερού. Με αυτό το σκωτσέζικό ντους τελείωσε όλη η ιεροτελεστία του μασαζ που μας κόστισε 15 ευρώ...δηλαδή και γδαρμένοι και πνιγμένοι!
.jpg) |
ετοιμοι για όλαααα (photo Spyrakis)
|
27Απρ (Τετάρτη, Desert action-day 1) Dades
Από το Imlil ο δρόμος είναι πολύ μακρύς μέχρι την έρημο ...όπως λέει και το τραγούδι. Συνολικά 1000 χλμ σε 15 και πλέον ώρες. Ο βορεινός άξονας περνά πάνω απο το pass Tizi n’ Tichka (2200μ) και διέρχεται απο βερβέρικα χωριά.
 |
στάση για να ανεφοδιασμό υγρών κ ποτών
|
 |
κοκκινόχρωμα για τις στράστρες
|
 |
είμαστε για τα μπάζα
|
 |
ανεβαίνοντας προς το διάσελο
|
 |
| pass Tizi n’ Tichka (2200μ) |
Διερχόμαστε την ourika valley με ένα πανάρχαιο εβραικό χωριό στην απέντι όχθη, όπου όλοι οι εβραίοι θα κάνουν εδώ μια στάση για να το επισκεφτούν.
 |
ourika valley
|
Η πρώτη μεγάλη στάση γίνεται στο kasbah Telouet, ένα παλάτι-φρούριο του 19ου αιώνα, που βρίσκεται κατά μήκος της πρώην διαδρομής των καραβανιών από τη Σαχάρα πάνω από τα βουνά του Άτλαντα kai το Μαρακές. Το kasbah αυτό ήταν η έδρα της εξουσίας της οικογένειας του El Glaoui, ενός τυράννου ηγέτη όπως φθάνει στις ημέρες μας. Η κατασκευή του ξεκίνησε το 1860 και επεκτάθηκε περαιτέρω τα επόμενα χρόνια. Αν και το παλάτι είναι ακόμα επισκέψιμο, καταστρέφεται σταθερά και σιγά-σιγά καταρρέει, επειδή ο τωρινός βασιλιάς του Μαρόκου αρνείται την ανακατασκευή του λόγω του τυρρανικού χαρακτήρα του El Glaoui.
 |
| kasbah Telouet |
 |
χρωματική αρμονία και αντιθέσεις
|
 |
εσωτερική διακόσμηση
|
 |
ταξίδι στην έρημο
|
 |
πολυχρωμία και στην τραπεζαρία
|
 |
αρμονία παιλιού και νέου!!!!
|
 |
τοποθεσία Telouet
|
Η επόμενη στάση είναι το Aït Benhaddou, ένα ιστορικό οχυρωμένο χωριό, στο δρόμο των καραβανιών για το Μαρακές. Θεωρείται εξαιρετικό δείγμα μαροκινής αρχιτεκτονικής από πηλό και αποτελεί Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO από το 1987. Σήμερα, δεν κατοικεί κανείς πλέον εδώ παρα μόνο αυτοί που έχουν τα μαγαζάκια που πουλούν την πραμάτια τους. Η οχύρωση του χωριού έγινε τον 11. αιώνα κατά την περίοδο της δυναστείας των Αλμοραβιδών. Η στρατηγική σημασία της τοποθεσίας φαίνεται όταν ανεβούμε στην κορυφή τού λόφου, από όπου έχουμε άπλετη θέα στην κοιλάδα Ounila κατά μήκος της οποίας ήταν οι εμπορικοί οδοί μέσω της Σαχάρας.
 |
σε κυκλική διαδρομή η επιστροφή
|
Το μεσαιωνικό ksar του Aït Benhaddou είναι μια πανέμορφη μικροσκοπική πόλη στο ΝΔ Μαρόκο και Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Τοποθετημένο μέσα σε ένα κόκκινο τοπίο της ερήμου, το Aït Benhaddou είναι μια συχνή τοποθεσία γυρισμάτων ιστορικών και επικών κινηματογραφικών ταινιών, όπως The Gladiator, Prince of Persia και, πιο πρόσφατα, Game of Thrones.
Το Μαρόκο έχει παρελθόν στην παραγωγή κινηματογραφικών ταινιών, ήδη απο την εποχή της αποικιοκρατίας. Ήταν τότε που ο εξαίρετος Louis Lumière σκηνοθέτησε (1897) μια από τις πρώτες ταινίες που γυρίστηκαν στο Μαρόκο, το The Moroccan Goatherd που άνοιξε το δρόμο για την παραγωγή και άλλων ταινιών στη χώρα αυτή.  |
σκιές εν τάξει ειρημένες
|
 |
| τους πελαργούς θεωρούν καλότυχους οι μαροκινοί |
 |
αραβικά δειλινά
|
Αργα το βράδι φτάνουμε στο Babylon Dades Hotel, ένα συμπαθητικό ξενοδοχείο αραβικής τεχνοτροπίας με ψηφιδωτά και μωσαικά σκαλισμένα στους τοίχους, στις σκάλες και στις βεράντες. Είναι τα μόνα που μας κάνουν εντύπωση.... έχει νυκτώσει και δεν βλέπουμε που βρίσκεται χωμένο το ξενοδοχείο....
 |
εκμάθηση βερβέρικου χορού
|
 |
dinner, ως συνήθως λαχανικά βραστα
|
 |
τρόπος πρωινού πλυσίματος
|
28/29Απρ (Πέμπτη/Παρασκευή, Desert action-day 2/3) Marzouga Desert
Ξημερώνει μια ηλιόλουστη (και ζεστή) μέρα. Ανοίγω την πόρτα του δωματίου και βρίσκομαι μπροστά σε πανύψηλες ορθοπλαγιές και ξαφνιάζομαι... το ξενοδοχείο είναι φωλιασμένο μέσα στο φαράγγι Dades.
 |
Hotel babylon Dades
|
 |
προετοιμασίες πριν την αναχώρηση
|
 |
Dades gorge
|
.jpg) |
Spryrakis' drone
|
Ας πάμε πίσω πριν εκατομμύρια χρόνια, τότε που το ξενοδοχείο ασφαλώς δεν υπήρχε και το χώμα που πατάμε ήταν ο πυθμένας μιας θάλασσας. Με την πάροδο των χρόνων, η κίνηση του φλοιού της γης έκανε την περιοχή να υψωθεί πάνω από τη θάλασσα, σχηματίζοντας τα βουνά του Άτλαντα και το γύρω τοπίο. Μέσα σε αυτό το γίγνεσθαι έρρεαν ποταμοί, άλλοτε σαν μικροί χείμαρροι, λόγω ξηρασίας, και άλλοτε μαινόμενοι, κατά την περίοδο των καταιγίδων, με τεράστια διαβρωτική δύναμη. Αυτοί οι ορμητικοί χείμαρροι κατέτρωγαν συνεχώς τα τοιχώματα του φαραγγιού, διευρύνοντάς τα και βαθύνοντας σταδιακά το φαράγγι, έτσι ώστε σήμερα να το θαυμάζουμε απο το διάσελο που ανεβήκαμε.
Ξεκινώντας το σημερινό ταξίδι για την ανατολική πλευρά του Μαρόκου και με τελικό προορισμό την έρημο Marzouga, διερχόμαστε απο ογκώδη βραχώδη απολιθώματα που όσο περίεργο και αν ακούγεται μοιάζουν με πέλματα μαιμούς και γιαυτό ονομάζονται Monkey feet. Ευτυχώς έχουμε γεωλόγο στην παρέα μας που μας εξηγεί ότι ο περίεργος αυτός σχηματισμός δεν είναι τίποτε άλλο από ένα παιγνίδι του νερού και του αέρα. Ενώ το νερό διαβρώνει τα τοιχώματαμ ο αέρας τα στραγγυλοποιεί έτσι ώστε, εκατομμύρια χρόνια μετά, νάχουμε ένα υπεφυσικό θέαμα προς φωτογράφηση. Σε αυτή την παραξενη γη στεκόμουνα και αναρωτιώμουνα ότι κάποτε εδώ ήταν ο πυθμένας μιας βαθιάς θάλασσας.... δεν ειναι πράγματι συναρπαστικό;;;
 |
monkey feet
|
Καθοδόν βλέπουμε μικρές και μεγάλες οάσεις με φοίνικες (είμαστε στην περιοχή Ait Suan Todra) και στο ομώνυμο φαράγγι (todra gorge) που στη γλώσσα των βερβέρων γράφεται ως ⵜⵉⵣⵉ ⵏ ⵜⵓⴷⵖⴰ· που μοιάζουν περισσότερο σαν ιερογλυφική και όχι σαν ελληνική γραφή.
.jpg) |
στις επάλξεις (photo Spyrakis)
|
 |
πρόσκληση για Extraordinaire Cafe
|
Ο δρόμος συνεχίζει προς το Erfoud και μετά προς την έρημο Erg Chebbi, από όπου θα καμηλοδρομηθούμε για το camp Ksar Merzouga απολαμβάνοντας τη δύση του ηλίου που στην έρημο αποκτά ένα ιδιαίτερο χρωματισμό.
 |
στο Efroud πάμε δεξιά
|
Η καμήλα είναι ένα ζώο της ερήμου επειδή μπορεί να μείνει μέρες χωρίς νερό και παράλληλα να μην νοιάζεται για την αφόρητη ζέστη, ενώ μπορεί να κουβαλά και μεγάλα φορτία. Έχει ύψος πάνω απο δυο μέτρα και έχει ειδικό τρόπο που κατεβαίνει και η κοιλιά της αγγίζει το έδαφος ώστε να είναι δυνατή η φόρτωσή της.Μου θυμίζει το ανακλινόμενο ράντζο: κατεβάζει πρώτα τα μπροστινά της πόδια και μετά με δυο κινήσεις των πισινών ποδιών οριζοντιοποιείται! Ανεβαίνεις εύκολα και αρχίζεις το ταξίδι της ερήμου!!
 |
το ταξίδι της ερήμου (photo Apostolou)
|
Όσο και να διαβάζουμε ιστορίες για εξωτικά ταξίδια στις ερήμους, πιστέψτε με, όλα είναι στη σφαίρα της φαντασίας... η πραγματικότητα είναι εντελώς διαφορετική! Η έρημος είναι γεμάτη αμμόλοφους όπου η καμήλα τους ανεβοκατεβαίνει. Σε κάθε κατεβασιά τραντάζει τα μπροστικά της πόδια, ενδεχομένως για να συγκρατηθεί, και σου μεταφέρει το τράνταγμα που αν δεν στηρίζεσαι γερά απο την κουπαστή της σέλας της θα σέχει ρίξει κάτω. Φανταστείτε κάποιον παλαιστή να σας έχει πιάσει απο το στήθος και να σας ταρακουνάει! Και όταν αρχίζει να βραδιάζει και να φυσά, τότε αρχίζει το μεγαλείο της αμμόσκονης να εισχωρεί παντού, μέσα στα ρουθούνια, στα μαλλιά, στα μάτια και ακόμη χειρότερα στη φωτογραφική μηχανή. Σαν να μου κάνουν αμμοβολή!!!
Μετά από ένα δίωρο φτάνουμε στο africa luxury camp (sic) που είναι ο χώρος της διαμονής μας. Δεν υπάρχουν βέβαια δωμάτια, παρα μόνο σκηνές με πόρτα μιά κουρελού ή ένα μεταλλικό παράπηγμα που ο άνεμος το ανοιγόκλεινε όλη νύκτα γεμίζοντας τη σκηνή με νέο φορτίο άμμου. Αν και κοιμήθηκα τέλεια, έξω ο δαιμονισμένος αέρας κοπανούσε τις φλοκάτες, όπως η γιαγιά μου που τις έπλενε και τις κοπανούσε με τον κόπανο, και εγώ όλο το βράδι μάσαγα άμμο που είχε εισχωρήσει μέσα στο στόμα μου. Και δεν έφταναν μόνο αυτά, κατά τα μεσάνυκτα έβρεξε κιόλας για να εκπληρωθει ο νόμος του Murphy πως αν περιμένεις να δεις την ανατολή του ήλιου στην έρημο, δες πρώτα αν είσαι καντέμης!
 |
africa luxury camp: τώρα πλάκα μας κάνεις;;
|
 |
τουαλλέτα σε camp χιλίων αστέρων...στον ουρανό
|
 |
μαγικές στιγμές... εξω επικρατεί ανεμοθύελλα
|
 |
μαγικές και μυθικές στιγμές: πίνουμε κρασί!!!
|
Οι συνθήκες είναι εξίσου δύσκολες, όπως το να είσαι χειμώνα σε κάποιο λούκι, και να λυσσομανά επάνω σου μια ανεμοδούρα, αυτή με το πολύ λεπτό, σε υφή χιόνι, που χώνεται μέσα σου, παντού, σε όλα τα ρούχα σου. Έρημος και λούκι, δύο τόσο ανόμοια πράγματα που συνυπάρχουν για να σου θυμίζουν ότι διασχίζεις τις ατραπούς με την ψυχή και όχι με το σώμα.
Παρόλες τις αντίξοες συνθήκες που ζήσαμε κάποιες βραδινές ώρες, η εμπειρία τής ερήμου είναι μοναδική και πρωτόγνωρη. Κυρίως στην πρωινή μας επιστροφή, όπου ο άνεμος είχε κοπάσει και ακτινοβολούσε ο ήλιος της ανατολής, στέλνοντας τις πλάγιες ακτίνες του να σχηματίζουν σκιές απο τα ψηλόλιγνα πόδια των καμηλών στον απέναντι λόφο, ήταν ένα θέαμα που έβλεπα μόνο σε φωτογραφίες των βεδουίνων ή στα παραμύθια της Χαλιμάς.
.jpg) |
(photo Spyrakis)
|
Διασχίζουμε ένα λόφο που χθες δεν υπήρχε. Η άμμος μετακινείται συνεχώς δημιουργώντας νέους σχηματισμούς και καταστρέφοντας τους υπάρχοντες. Μου θυμίζουν τα fractals που σχηματίζουν συνεχώς νέα γεωμετρικά σχήματα, με χαρακτηριστικό γνώρισμα της αυτο-ομοιότητας στη δομή τους.
Για
την επιστροφή στο Μαρακές έχουμε διαλέξει το νότιο άξονα, τον ίδιο
χρονοβόρο και κουραστικό, όπως και οι οδικές διαδρομές των προηγούμενων
ημερών.
 |
καφέ στην έρημο
|
Έχουμε διασχίσει συνολικά μια απόσταση γύρω στα 3000 χιλιόμετρα διερχόμενοι μέσα απο ορεινά περάσματα, κοιλάδες, οάσεις και ερήμους με βερβέρικα χωριά, ζήσαμε ένα δεκαήμερο γευόμενοι το ταζίν κοτόπουλο και απολαμβάνοντας αξέχαστες βραδιές χορού με τον τυπάκο να παίζει στο ταμπούρλο ήχους αραβικού στυλ που μας προσκαλούσαν να συντονιστούμε σε ένα ξέφρενο ρυθμό μιας αξέχαστψν στιγμών σε βερβέρικη σκηνή.
30Απρ (Σάββατο) ο δρόμος προς την Essaouira
Ακ και το ταξίδι έχει ουσιαστικά τελειώσει, έχουμε ένα διήμερο ακόμη τουριστικής εξόρμησης. Οι συστάσεις, όχι απο το Tripadvisor, αλλά από μέλη της αποστολής μας, μάς πρότειναν να επισκεφτούμε την Essouaria, ένα παραθαλάσσιο θέρετρο στο δυτικό Μαρόκο. Νοικιάσαμε λοιπόν ένα βανάκι και με 15 ευρώ αρχίσαμε ένα ταξίδι 190 χλμ.
 |
καθoδόν: φωτογράφηση με μπαχτσίσι για το βοσκό
|
 |
Cooperative Arganoil: στάση για αγορές κοσμητικών
|
 |
θεατρικό δρώμενο για τις αγορες agranoil
|
Είτε με το λατινικό της όνομα (Essaouira) ή με το βερβέρικο (alize ή taros) ή με το πορτογαλικό (Mogador) η πόλη αυτή έχει διαφορετικό χρώμα από την ενδοχώρα. Μοιάζει με ελληνικό νησί. Οσμή αλμύρας, σοκάκια με μπλέ παράθυρα, φοίνικες και άπλετο φως έχουν μόνο τα μέρη που βρέχονται από θάλασσα.
 |
Παραλία αντλαντικού
|
 |
τα τείχη της Μεδίνας στην Essaouira
|
Όπως κάθε σχεδόν πόλη του Μαρόκου, έτσι και η Essouira έχει τη Μεδίνα της, που αρχικά ονομαζόταν Mogador, λέξη που προέρχεται από τη φοινικική λέξη Migdol που σημαίνει "μικρό φρούριο". Αν και μικρή σε έκταση, η παλιά πόλη περιέχει όλες τις αρχές μιάς αραβο-μουσουλμανικής αρχιτεκτονικής και πολεοδομίας. Παράλληλα, υπήρξε διαπολιτισμικό κέντρο λόγω της συνύπαρξης διαφορετικών εθνοτήτων, όπως οι Αμαζίγοι, οι Άραβες, οι Αφρικανοί, οι Ευρωπαίοι καθώς και πολυθρησκευτικές οντότητες (μουσουλμάνοι, χριστιανοί και εβραίοι) για να επιβεβαιωθεί ο Βασίλης Ραφαηλίδης ότι σε ανοικτές κοινωνίες δεν μπορεί να υπάρχουν "καθαρές" εθνότητες. Έτσι, χάριν του φυλετικού αυτού μίγματος, η Essaouira έγινε ένα από τα μεγαλύτερα εμπορικά κέντρα του Ατλαντικού μεταξύ Αφρικής και Ευρώπης στα τέλη του 18ου αιώνα και κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα.
 |
ιχθυόσκαλα Essaouira
|
 |
είσοδος στην παλιά πόλη (medina)
|
Η Αίγλη των προηγούμενων αιώνων δεν έδυσε στην Essaouira ακόμη και στους πρόσφατους χρόνους. Στις αρχές του '50, ο Όρσον Γουέλς μένει εδώ για τα γυρίσματα της κλασικής εκδοχής του Οθέλλου, η οποία περιέχει αξέχαστες σκηνές γυρισμένες στους δαιδαλώδεις δρόμους και τα σοκάκια της Μεδίνας. Ο ίδιος ο Όρσον Γουέλς υποδύεται τον Οθέλλο, ενώ το εναρκτήριο πλάνο της ταινίας καλύπτει όλο το μήκος της Σκάλας, του μεγάλου θαλάσσιου μετώπου που εκτείνεται κατά μήκος των βόρειων βράχων της πόλης. Είναι συναρπαστικό το ημερολόγιό του αναφορικά με τα γυρίσματα: .....Μάζεψα τους ηθοποιούς μου και το ιταλικό μου συνεργείο και πήγαμε στο Mogador για να κάνουμε τα γυρίσματα. Φτάσαμε σε αυτήν την καταδικασμένη περιοχή, ένα ελάχιστα γνωστό, παράξενο λιμάνι στο Ακτή του Ατλαντικού του Μαρόκου, όλοι έκαναν check in σε ξενοδοχεία. Δύο μέρες αργότερα, λάβαμε ένα τηλεγράφημα που έλεγε ότι τα κοστούμια δεν θα έρθουν επειδή δεν είχαν ετοιμαστεί. Μια μέρα αργότερα λάβαμε νέο τηλεγράφημα που έλεγε ότι δεν είχαν ούτε καν ξεκινήσει την αποστολή. Και μετά άλλο τηλεγράφημα που έλεγε ότι η Scalera είχε χρεοκοπήσει. Έτσι, είχα μια ομάδα πενήντα ατόμων στη Βόρεια Αφρική και δεν είχα χρήματα. Αν και είχαμε φιλμ και κάμερες... πώς μπορείς να τραβήξεις τον Οθέλλο χωρίς κοστούμια; και τότε μούρθε μιά ιδέα.....
 |
το τυρκουάζ χρώμα επικρατεί παντού
|
Αργότερα στα τέλη της δεκαετίας του '60 και στις αρχές του '70, η Essaouira ανακαλύφθηκε από το κίνημα των hippies (ως ένα παρακλάδι του hippie trail), όπως ο Jimmy Hendrix και ο Cat Stevens, που επισκέφτηκαν την πόλη, λειτούργησαν σαν κράχτες για την προσέλευση νέων και σπουδαίων καλλιτεχνών που άφησαν το στίγμα τους για την έλευση του καλλιτεχνικού τουρισμού τα επόμενα χρόνια. Ο Frank D, ακούγοντας το ψυχεδελικό Hey Joe εξιστορεί: επισκέφτηκα την Essaouira στις αρχές του '70. Συνήθως ερχόμασταν από το Μαρακές με λεωφορείο και μέναμε λίγο πριν συνεχίσουμε το ταξίδι προς τα νότια στο Mirleft και στο Tiznit. Στην Essaouira νοικιάσαμε ένα δωμάτιο στο ξενοδοχείο Dar el Pacha. Ένα δωμάτιο μόνο με ένα χαλί από άχυρο όπου θα μπορούσαμε να κοιμηθούμε 4 άτομα και να μαγειρέψουμε τα γεύματά μας με κάρβουνο.
 |
ώρα φαγητού: ψάρι πλέον και όχι λαχανικά!
|
 |
κατευθείαν απο μαροκινό μποστάνι
|
 |
ψωμί βρίσκει κανεις παντού
|
 |
νόστιμες μπανάνες
|
Το hippie trail αντιπροσώπευε έναν εναλλακτικό δρόμο του μεταξιού (το γνωστό silk way) στον οποίο, αντί για μετάξι και μπαχαρικά, το σλόγκαν make love not war ήταν ο τελικός σκοπός. Ήταν ένα είδος προσκυνήματος για πολλούς Ευρωπαίους και Αμερικανούς που ένιωθαν ασφυκτικά την ανάπτυξη του υλισμού και της νέας τάξης των Πραγμάτων (που τελικά οδήγησε, επί Jimmy Carter, στην παγκοσμιοποίηση). Το μονοπάτι των χίπις ήταν μια εσωστρεφή αναζήτηση και πνευματική "φώτιση" μαζί, μέσω της χρήσης ναρκωτικών ή της μελέτης διαφόρων μορφών θρησκείας. Μια απόδραση από την "κακή Δύση" στην "πιο ανθρώπινη" πλευρά του κόσμου, που αποδείχθηκε τελικά μια ουτοπία! Διαβάζοντας το περίφημο διήγημα Το μεγάλο Σιδηροδρομικό Παζάρι, όπου ο συγγραφέας Paul Theroux διασχίζει με τρένο την Ευρώπη, την Κωνσταντινούπολη, την Τεχεράνη, το Δελχί μέχρι την Κατμαντού και το Μπανγκόκ, έτσι και οι χίπις έπιασαν το τελευταίο τρένο για έναν κόσμο που κανείς δεν περίμενε ότι μια μέρα θα έπαυε να υπάρχει. Δημιούργησαν ένα μονοπάτι του οποίου το μισό έχει χαθεί στην ιστορία λόγω της πολιτικής και του τρόμου. Οι Δυτικοί που ταξίδεψαν στην Ανατολή κατά τη διάρκεια αυτών των δύο δεκαετιών θεωρούνται πρωτοπόροι των πνευματικών ταξιδιών γύρω από την Ινδική ενδοχώρα, το Νεπάλ και τη Νοτιοανατολική Ασία, αλλά το στυλ και η αφέλειά τους ήταν μοναδικά! (Πηγή: The wintage News Sep 6, 2017). Επιστροφή στην πραγματικότητα και στο Μαρακές!
 |
patisserie Driss since 1928
|
 |
... απο Βραζιλία???? μπα, δεν θα πάρω
|
 |
galerie de cafe
|
1Μαίου (Κυριακή) Medina Marrakesh
Το καραβανσεράι (ή στα τούρκικα kervansaray) ήταν ένα είδος πανδοχείου/χάνι/καταφυγίου, όπου οι ταξιδιώτες ενός καραβανιού απο καμήλες μπορούσαν να ξεκουραστούν από το ταξίδι της ερήμου. Ο Pouqueville, ένας σημαντικός περιηγητής του 19ου αιώνα μεταξύ άλλων σημειώνει: ...τα Καραβάν Σαράι είναι η Stabularia των Ρωμαίων και τα Πανδοχεία των Ελλήνων. Ο Πλάτων αποκαλεί αυτά τα είδη Πανδοχείων "Καπήλους". Ο επικεφαλής τους, όταν πουλούσε κρασί, ονομάζονταν «Caupo» (Πανδοχέας), ενώ οι γυναίκες που φρόντιζαν τους ταξιδιώτες ονομάζονταν Stabulariae. Σ’αυτά υπήρχαν άλλες τιμές για το κατάλυμα, για το στάβλο και για το φαγητό...
 |
Medina του Μαρακές
|
Τα καραβανσεράι υποστήριζαν την κίνηση του εμπορίου σε ολόκληρη τη Βόρεια Αφρική, όπου το Μαρακές ήταν ένας σημαντικός κόμβος διέλευσης. Τα καταλύματα αυτά, γνωστά ως fondouks υπάρχουν ακόμη στη Medina του Μαρακές που αξίζει της επίσκεψής μας. Εκεί λοιπόν συναντηθήκαμε στο τελευταιο μας σεργιάνι στο Μαρακές, λίγες ώρες πριν την επιστροφή.
 |
Ραμαζάνι: ώρα 7.00, όλα κλειστά
|
 |
γνήσια υφαντά πουλούνται;;;;
|
Η Μεδίνα του Μαρακές ιδρύθηκε το 1070 από τους Αλμοραβίδες, που είναι εξισλαμισμένοι βερβέροι. Είναι δηλαδή το παλιό Μαρακές, που εθεωρείτο, για μεγάλο χρονικό διάστημα, πολιτικό, οικονομικό και πολιτιστικό κέντρο με μεγάλη επιρροή σε όλο τον δυτικό μουσουλμανικό κόσμο, από τη Βόρεια Αφρική μέχρι την Ανδαλουσία.
 |
χουρμάδες διαφορετικών γεύσεων και μεγεθών
|
Δεν υπάρχει καλύτερο μέρος για να μείνουμε από τη Μεδίνα του Μαρακές. Η πόλη είναι περιτοιχισμένη, αποτελείται από δαιδαλώδη σοκάκια και στενά δρομάκια, που για να βρεις την έξοδο πρέπει να πληρώσεις μπαχτσίσι, η Μεδίνα είναι η καρδιά και η ψυχή του ιστορικού Μαρακές. Σε κάθε στροφή υπάρχουν γευστικά εστιατόρια, παραδοσιακά riad και γοητευτικά καφέ σε στιλ ρουστίκ.
 |
Marrakesh's Medina. Point 72 is RIAD AFRICA Hotel
|
Μια ποδαράτη ξενάγηση της Μεδίνας ξεκινά δίπλα σχεδόν από το ξενοδοχείο μας (72/C6) και διασχίζει Β-ΒΑ την παλιά πόλη με ξενάγηση σε όλα τα μνημεία της, που είναι τόσο σημαντικά από αρχιτεκτονικής όσο και πολιτιστικής άποψης, ώστε το 1985 η UNESCO κατέταξε το Μαρακές στα Μνημεία της Παγκόσμιας Κληρονομιάς. Φανταστείτε τί απίθανοι τύποι ήσαν οι άραβες, την εποχή του Μεσαίωνα για την Ευρώπη, που δημιούργησαν αραβουργήματα που θαυμάζουμε σήμερα όχι μόνο στη βόρεια Αφρική αλλά και στη νότια Ισπανια, όπου έμειναν εκεί για 800 περίπου χρόνια. Και μας πιάνει μελαγχολία όταν βλέπουμε απογόνους τους να κάθονται στην πλατεία Βικτωρίας και να τρίβουν τα πόδια τους.
 |
Μπαχαρικά: διαλέξτε και πάρτε
|
 |
Πολυχρωμία και μπαχαρικά πάνε μαζί
|
 |
1η Μαίου... απεργία σε όλο τον κόσμο
|
Η πρώτη επίσκεψη είναι στο Bahia Palace (2/D6) κτίσμα του 19. αιώνα. Το πλέον χαρακτηριστικό του χώρου είναι το Grand Courtyard, που περιβάλλεται απο μικρά δωματιάκια με παράθυρο βιτρό και με εσωτερική διακόσμηση.
 |
| Grand Courtyard |
Η συνέχεια είναι στην πλέον γνωστή πλατεία του Μαρόκου Jemaa el Fna (4/Β4), που η κίνηση και η ζωντάνια της δεν σταματά καθόλου, ακόμη και τις μεταμεσονύκτιες ώρες. Ζογκλέρ, φίδια να χορεύουν, μαροκινοί να πουλούν την πραμάτια τους, μαροκονινοί ξεδοντιάρηδες να σε κυνηγούν για μπαχτσίσι επειδή τους φωτογράφησες, καντίνες να στίβουν και να πουλούν φρέσκο χυμό πορτοκάλι (amita δεν υπάρχει πουθενά στην πόλη) και οι άμαξες με τα σούρτα-φέρτα να περιμένουν το επόμενο αγώγι.
.jpg) |
Jemaa el Fna by night (photo Spyrakis)
|
Μου αρέσει πολύ αυτή η βαβούρα, την απολαμβάνω απο το cafe de France πίνοντας το minztee και χαζεύοντας απέναντι το υπέρψηλο τέμενος Kutubiyya (13) που πλαισιώνεται από μεγάλους κήπους και φαρδείς δρόμους και θεωρείται ένα σημαντικό ορόσημο και σύμβολο του Μαρακές. Το τζαμί αυτό χτίστηκε το 12. αιώνα από τον χαλίφη Almohad Abd al-Mumin αμέσως μετά την κατάκτηση του Μαρακές από τους Αλμοραβίδες.
 |
Cafe de Freance
|
 |
| θέα προς το τέμενος Kutubiyya |
Βασικά, απο αυτη εδώ την πλατεία ξεκινά ο δρόμος για τη Medina του Μαρακές μέσα σε ένα απίστευτο βουητό σε ήχο και κίνηση, όπου ο καθένας πουλά πολύχρωμα πασουμάκια, πολύχρωμα φορέματα, ορειχάλκινα και πήλινα σκεύη, made in China or marocco? ιδού η απορία!. Προχωράμε γρήγορα και σε λίγο είμαστε στα πρώτα Fondouks (9,10/Β1), που βρίσκονται στο εσωτερικό των σπιτιών.
 |
τύπος Fondouk στη Μεδίνα του Mαρακές
|
 |
εξωτερική όψη ενός Fondouk
|
Συνεχίζουμε προς Mouassine Spring(16/B2) με ελάχιστο ενδιαφέρον καθότι είναι ένα εγκατελλειμένο χτίσμα που αφήνεις τη φαντασία σου να πλανηθεί για το πως ήταν και δίπλα του το ομώνυμο μουσείο (18/Β2), αρχικά ως αρχοντόσπιτο. Η περιοχή, μετά τον εκδιωγμό των εβραίων (16. και 17. αιώνας) αποτέλεσε αντικείμενο σημαντικής ανάπτυξης επειδή προσέλκυσε μεγάλο αριθμό αριστοκρατικών οικογενειών να χτίσουν εδώ τις κατοικίες τους.
.jpg) |
στην αγορά του Αλ Χαλίλι του Μαρακές
|
Η επίσκεψη στο La Jarden (14/B2) θέλει είσοδο 7-8 ευρώ που τσιγγουνευτήκαμε να δώσουμε, ενώ τα δώσαμε απλόχερα στο Ali ben Yusuf Medersa (1/C1), που ίσως είναι από τις σπουδαιότερες θεολογικές σχολές Κορανίου της Βόρειας Αφρικής με πολύχρωμα zellij
(ψηφιδωτά) εντοιχισμέν Μωσαικά. Ο πρώτος όροφος αποτελείται από δυο βασικούς διαδρόμους που αριστερα-δεξιά έχουν πολύ μικρά δωματιάκια, σαν κελιά μοναχών, με εξώστες που κοιτάζουν προς το ισόγειο.
 |
προαύλιος χώρος
|
Η medersa αυτή πήρε το όνομά της από το παρακείμενο ομώνυμο Τζαμί που χτίστηκε από τον Αλμοραβίδο σουλτάνο Ali ben Yusuf που βασίλεψε το 12. αιώνα. Οι medersas ανα τον ισλαμικό κόσμο ιδρύθηκαν με σκοπό τη διαιώνιση των τεχνών και της λογοτεχνίας, σε μια εποχή που η Ευρώπη βρισκόταν στο μεσαιωνικό σκότος της ιεράς εξέτασης. Θεωρούνται ίσως τα πρώτα "πανεπιστήμια", αν και λειτουργούσαν μόνο ως κέντρα μάθησης, λατρείας και αλληλεπίδρασης των μαθητών μέσα στην κοινότητα (όπως και η σχολή του Πυθαγόρα στον Κρότωνα της Ιταλίας). Εκτός από τη διδασκαλία του Κορανικού Tasfir και της ισλαμικής νομολογίας, τα ισλαμικά σχολεία συχνά δίδασκαν μια μεγάλη ποικιλία μαθημάτων, συμπεριλαμβανομένης της λογοτεχνίας, της επιστήμης και της ιστορίας. Το Ali ben Yusuf Medersa είναι ίσως το σημαντικότερο ιστορικό κτήριο στο Μαρακές.
 |
προσπαθώντας να βρω διέξοδο
|
Το τελευταίο σημαντικό τουριστικό σημείο είναι το Maison de la Photographie (5/D1) ένα Μουσείο Φωτογραφίας που έχει συγκεντρώσει μια ιδιωτική συλλογή 8000 φωτογραφιών που αφορούν τη μαροκινή ύπαιθρο και τη ζωή των ανθρώπων του Μαρόκου σε μια περίοδο απο το 1870 έως 1950.
 |
Hamidou Laambre, 1885
|
 |
Marche des jardins, Tetouan, ca.1880
|
 |
Άνθρωπος της Ταγγέρης, 1942
|
 |
..η τελευταία ματια στο Μαρακές
|
 |
...και ο τελευταίος καφές
|
λίγο πριν την επιστροφή στο La Mamounia hotel του Μαρακές
 |
La Mamounia hotel ***** στο Μαρακές
|
 |
........ από τα κορυφαία ξενοδοχεία του κόσμου.
|
 |
αυτό (ρούμι με κεράσι) ΕΔΩ σερβίρεται...
|
 |
... και αυτό (tagine) ΕΔΩ δεν σερβίρεται
|
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
No comments:
Post a Comment