Ο Αώος και τα χωριά του, Το γεφύρι της Πορτίτσας

Τα Χωριά του Αώου
Πάδες
Δίστρατο-Βασιλίτσα
το Γεφύρι της Πορτίτσας

 

Ο Αώος πρέπει να είναι ένα απο τα πιό καθαρά ευρωπαικά ποτάμια, καθότι η περιοχή δεν έχει καθόλου βιομηχανική ρύπανση. Το συνολικό του μήκος φτάνει τα 250 χλμ. από τα οποία γύρω στα τα 75 βρίσκονται σε ελληνικό έδαφος. Πηγάζει απο την τεχνητή λίμνη του Αώου (περιοχή Βοβούσας-Φλέγγας) και σε υψόμετρο 1.340μ. Μετά την Κόνιτσα ενώνεται με το Βοϊδομάτη (στον κάμπο μεταξύ Καλλιθέας και Κλειδωνιάς) και το Σαραντάπορο (στη Μονή Μολυβδοσκέπαστης).

Σε ξέφωτο μεταξύ Μονής Στομίου-Κόνιτσας

 

Ίσως το πιο χαρακτηριστικό τμήμα του είναι μεταξύ Τύμφης και Τραπεζίτσας, όπου δημιουργεί ένα φαράγγι (που φαίνεται απο τη Μονή Στομίου), το μήκος του οποίου είναι 8-10 χλμ. Ο Αώος διαρρέει τους εθνικούς δριμούς Βίκου-Αώου και Βάλιας Κάλντα. Ίσως το πιό εντυπωσιακό σημείο του να είναι το Γεφυρι της Κόνιτσας.

 

Στο Γιοφύρι της Κόνιτσας

Το φαράγγι του Αώου και στο βάθος η κορυφή της Γκαμήλας

Υπολογίζεται, πως το φαράγγι του δημιουργήθηκε πριν 2 εκ. χρόνια και άρχισε να παίρνει τη σημερινή του μορφή στην τελευταία παγετωνική περίοδο, όπως μας πληροφορεί η πινακίδα του Γεωπάρκου Βίκου-Αώου, που ελάχιστοι την διαβάζουν.

Τα χωριά του Αώου

Η διαδρομή από την Κόνιτσα προς Δίστρατο και Βασιλίτσα διέρχεται από χωριά "χωρίς" κατοίκους (πλέον) και είναι μια από τις ωραιότερες ορεινές διασχίσεις της ελληνικής υπαίθρου. Ξεκινάς από την Κόνιτσα (να δείχνει το κοντέρ μηδέν) και φτάνεις στις απολήξεις του Σμόλικα και της Τύμφης, περίπου στους Μαυραναίους, μετά απο 100 σχεδόν χλμ. Όλη αυτή η περιοχή αποτελεί τον Εθνικό Δρυμό της Πίνδου. Οι φιδίσιες στροφές ειναι πολλές και μέσα στον ίλιγγο της ασφάλτου ξεπροβάλλουν συνεχώς απότομα γκρέμια, βραχώδη περάσματα, καταρράκτες, αλπικά τοπία, σάρες αλλά και πυκνά δάση που επικρατεί η μαύρη πεύκη. Τα διάσελα φτάνουν μέχρι και 1700μ υψόμετρο (χιονοδρομικό Βασιλίτσας) και βλέπεις κορυφές που υπερβαίνουν τα 2300μ, Τσούκα Ρόσσα, Γκαμήλα, Αλογότοπος, Σμόλικας κ.ά.

 

καθ' οδόν....

στάση για φωτογράφηση

το Ελεύθερο

ξύλινη γέφυρα στο Ελεύθερο

οι Πάδες με το αναρριχητικό πεδίο

 

Ο δρόμος είναι καλός αλλά θέλει προσοχή λόγω πτώσης λίθων. Σχεδόν όλη η διαδρομή γίνεται κατά μήκος της βόρειας πλευράς της κοιλάδας του Αώου και διέρχεται από πολλά μικρά χωριά, τα σημαντικότερα είναι οι Πάδες και το Δίστρατο. Σε κάποιο σημείο της διαδρομής και προτού φτάσεις στο Δίστρατο υπάρχει διακλάδωση προς Σαμαρίνα, ένας δασικός δρόμος σε πολύ κακή κατάσταση που δεν τον έχουν φτιάξει από την εποχή (1995) που διέσχιζα την ελληνική ύπαιθρο σαν τουρίστας.

 

μια τοπική μπόρα με καλωσόρισε στους Πάδες (video)

Πάδες

Μαζί με το Παλιοσέλι, οι Πάδες (1100μ υψ.) είναι τα σημαντικότερα χωριά της περιοχής για ορεινές αναβάσεις στο Σμόλικα. Ο Δημήτρης, σχεδόν μόνιμος κάτοικος της περιοχής, έχει κάνει εξαιρετική δουλειά στη σηματοδότηση των μονοπατιών από Πάδες προς Σμόλικα, οπότε μια ανάβαση είναι εξαιρετικά εύκολα ανιχνεύσιμη αν και επίπονη. Οι Πάδες διαθέτουν ξενώνα με 50-60 κρεβάτια και έναν εξαιρετικό μάγειρα, τον Ανάσα που έχει το στέκι του, εκεί στον Οντά. Μία ιστορική αναδρομή του χωριού και ευρύτερα της Λάκκας του Αώου βρίσκεται στο διαδίκτυο.

Άδενδρες πλευρές του Σμόλικα λόγω αυθαιρετης υλοτομίας

Μετά τη μαζική εγκατάλειψη, το δάσος αναζωγονήθηκε

αιώρα για χαλάρωση μετά την κατάβαση

ξεχασμένη πινακίδα της εποχής των ημιόνων

ο καιρός ήταν πολύ ευμετάβλητος

 

Κατά την παραμονή μου στο Δημήτρη, έμενα σε ένα υπέροχο σπιτάκι που ταίριαζε απόλυτα με το περιβάλλον τόσο από πλευράς χλωρίδας (ξύλο επικρατούσε κυρίως) αλλά και πανίδας (Ήρα και ο φούσκας).

 

το δωμάτιό μου

ο φούσκας

 

Πάδες καλοκαίρι 2020: παρέα με συνορειβάτες στα μέρη του Σμόλικα.

Παλαιότερα ως Αρρεναγωγείο, λειτουργεί σήμερα ως Ξενώνας

Ο περίφημος Ανάσας στην είσοδο του χωριού

Δίστρατο - Βασιλίτσα

Φεύγοντας απο τους Πάδες, με την εμπειρία μιας ανάβασης στο Σμόλικα και στη Μόσια, προχωρώ προς ανατολικά μέσα απο συνεχείς στροφές, διάσελα, ενώ η Τύμφη αρχίζει να απομακρύνεται. Σε μια στροφή προς τη Σαμαρίνα, θυμάμαι τη διαδρομή που είχα κάνει πριν πολλά χρόνια μέσα από ένα δασικό δρόμο, κατεστραμμένο από τα νερά, και που είναι στην ίδια κατάσταση και σήμερα!. Προχωρώ προς Δίστρατο όπου ψάχνω κάτι για φαγητό. Δεν υπάρχει τίποτε. Ο φούρναρης, από την Κόνιτσα, έρχεται μια φορά την εβδομάδα. Οι περισσότεροι ζυμώνουν μόνοι τους! Ευτυχώς βρίσκω το Βαγγέλη που διατηρεί ένα cafe, στο ύψωμα του χωριού και μου φτιάχνει ένα τοστ από ζυμωτό ψωμί, ντόπια φέτα και ντομάτα, ενώ το εσπρεσάκι ήταν ιταλικής προέλευσης όπως και η ονομασία του cafe (vista e mundi) 

vista e mundi

Το Δίστρατο λεγόταν παλαιότερα Μπριάζα (σλαύικη ονομασία) και βρισκόταν σε ακμή κατά το 19ο αιώνα. Η τοποθεσία του δικαιολογεί την πυρπόλησή του δύο φορές (από τους Γερμανούς αλλά και από τους αντάρτες). Λίγο πιό πέρα (Σαμαρίνα) ήταν η κυβέρνηση του Βουνού, όπως περιγράφει στο βιβλίο του Ο Αγώνας για την Ελλάδα ο Woodhouse. Πολλοί θεωρούν ότι το χωριό προσπαθεί να διατηρήσει τη βλάχική του ιδιότητα και αυτό φαίνεται απο τις ενδυμασίες που φοριούνται μέχρι σήμερα, τα τραγούδια που τραγουδιούνται αλλά και πολλά άλλα στοιχεία που συνδέονται με την παράδοση της περιοχής, όπως είναι το πλύσιμο των ρούχων και των χαλιών στη νεροτριβή.

πέτρινο σπίτι στη Σμύξη

Αετός ή γεράκι;;

 

στο διάσελο 1700μ υψ πριν τη Βασιλίτσα

Ούτε σακίδιο ορειβατικό,
ούτε παντελόνι, ούτε παπούτσι!!

Το Γεφύρι της Πορτίτσας

Η επιθυμία μου να ξανα-επισκεφτώ το γεφύρι ήταν μεγάλη. Όλα άρχισαν απο την παραπάνω φωτογραφία που τραβήχτηκε γύρω στα 1995. Ήταν με την Trekking Hellas που διασχίσαμε τη Βάλια Κάλντα (εδώ μάλλον στο Αρκουδόρεμα και ο τύπος με το άσπρο καπέλο θα πρέπει να είναι ο Λάμπρης), κάπου γλύστρησα και κτύπησα τον αστράγαλο. Την άλλη μέρα είχαμε επίσκεψη στο φαράγγι και εγω δεν μπορούσα να περπατήσω. Μου πρότεινε ο οδηγός να πάρω το τζιπ και να τους συναντήσω στο γεφύρι, ενώ οι υπόλοιποι θα έπαιρναν το μονοπάτι. Αυτό ήταν το λάθος του! Αντί να στρίψω στον πρωτο χωματόδρομο προς τα αριστερά προχώρησα ευθεία, πέρασα ένα γεφυράκι και χάθηκα μέσα στη Βάλια Κάλντα. Εκείνη την εποχή δεν υπήρχαν ούτε gps αλλά ούτε και τα κινητα έπιαναν σήμα. Προχωρούσα, προχωρούσα και ξαφνικά βρέθηκα στο Περιβόλι. Συνάντησα ένα χωρικό που τον ρώτησα πώς πάνε στο Γεφύρι και αυτός τραβούσε τα μαλλιά του. Με λυπήθηκε και με οδήγησε πίσω, ενώ γύρισε με τα πόδια στο χωριό του!!! Μόλις φτάσαμε τελείωσε και η βενζίντη του τζιπ. Καταλαβαίνετε λοιπόν πόσο ατυχος ήταν ο οδηγός μας που μου εμπιστεύτηκε το τζιπ.... έψαχνε για βενζίνη! 

 

 

 

Το μονοπάτι που οδηγεί στο φαράγγι

Το Γεφύρι της Πορτίτσας

  .

Η κατασκευή του υπολογίζεται το 1743 και σύμφωνα με πηγές χτίστηκε με προσφορές από το Μοναστήρι του Σπηλαίου. Είναι δίτοξο με το άνοιγμα του μεγάλου τόξου να φτάνει στα 14 μετρα περίπου. Ένωνε το Σπήλαιο με τα γύρω χωριά. Σήμερα χρησιμοποιείται σε άγωνες ορεινού τρεξίματος.