Ικαρία

Ικαρία: Μύθος και Πραγματικότητα

Το ταξίδι εν πλω, Εύδηλος
1.μέρα Κεραμέ-Δρούτσουλας, Πανηγύρι
2.μέρα Μαγγανίτης-Σεϋχέλλες
3.μέρα Χριστός Ραχών-Μονή Μουντέ, Παραλία Μεσακτής, Παραλία Νας
4.μέρα Φαράγγι της Χάλαρης
5.μέρα Δάσος Ράντη, Αρμενιστής, Νεφέλες του Αριστοφάνη
6.μέρα Παραλία και αρχαιολογικός χώρος Δράκανου

Ευχαριστίες

 

myVideo(Ικαριώτικο)

Ικαρία: Μύθος και Πραγματικότητα

Άρχισα να γράφω για την Ικαρία μέσα στο πλοίο της επιστροφής, για να βρίσκομαι ακόμη σε πραγματικό χρόνο εμπειριών και να μπορέσω να αποτυπώσω παραστατικά το νησί που έζησα σε αυτό το σύντομο χρονικό διάστημα της παραμονή μου.

 

  

Στο νησί λοιπόν του Ικάρου, που η μοίρα τού επιφύλλασε άσχημα παιχνίδια. Ταξιδεύοντας με πλοίο, αναζητώντας τον πατέρα του, ναυάγησε κοντά στη Σάμο και το σώμα του ξεβράστηκε στο νησί, ενώ άλλοι ισχυρίζονται ότι Δαίδαλος και Ίκαρος (πατέρας και γυιός) πέταξαν, με φτερά από πούπουλα και κερί (που είχαν προσαρμόσει στους ώμους τους) προς τον ουρανό. Όμως, ο Ίκαρος (νεανίας γαρ) παράκουσε τις συμβουλές του σοφού πατέρα του (γέρων γαρ) να πετά χαμηλά για να μην λειώσουν τα φτερά του από το δυνατό ήλιο και τσακίστηκε στις απρόσιτες βραχώδεις ορθοπλαγιές του όρους Αθέρα. Προς τιμή του λοιπόν, το πέλαγος ονομάστηκε Ικάριο και το νησί Ικαρία.

 

photo by Despoina Tzimou

"Τα Φτερά του Ικάρου", έργο του γλύπτη Νίκου Ίκαρη που το φιλοτέχνησε (1960)

Πού βρίσκεται λοιπόν η αλήθεια; είναι ο Ίκαρος μύθος ή ιστορική πραγματικότητα; Αυτο το δίδυμο των λέξεων με ακολουθούσε συνέχεια, όλες αυτες τις ημέρες, στις αλίμενες τοποθεσίες, στα πέτρινα μονοπάτια και στα ανεμοδαρμένα διάσελα, προσπαθώντας να γνωρίσω την Ικαρία που θεωρείται ένα ξεχωριστό νησί, έχουν γραφτεί τόσα πολλά και το διαδίκτυο βρίθει απο ιστορίες, πραγματικές ή φανταστικές δεν έχει σημασία, που να συντηρούν την παραδοξότητά της στα μάτια των αμυήτων (επισκεπτών) ή να τροφοδοτούν το υποσυνείδητο των μυημένων (ντόπιων) για τη διαιώνιση της μοναδικότητάς της στον αιώνα τον άπαντα.

 

Ελευθέρα Πολιτεία Ικαρίας ονομαζόταν το κράτος που ιδρύθηκε μετά την Ικαριακή
Επανάσταση (17 Ιουλίου 1912) και περιελάμβανε την Ικαρία και τους Φούρνους.
Το κράτος κατελήφθη από τον ελληνικό στρατό (Νοέμβριος 1912)
και ενώθηκε με την Ελλάδα το 1913.

Πρόκειται για ένα νησί που το ορεινό του ανάγλυφο μοιάζει με τις Άλπεις με βαθιά φαράγγια, βραχώδη περάσματα και απότομες πλαγιές. Αυτό σκεφτόμουνα όταν ξαφνικά η Χρύσα (η οδηγός μας), μας είπε ότι το πετρώματα της μεγάλης ορεινής ραχοκοκαλιάς του είναι ασβεστολιθικά, σχιστόλιθα και από γρανίτη.... ώπα! να και ο γρανίτης που είναι κύριο χαρακτηριστικό των κεντρικών Άλπεων!

 

εικαστικό δρώμενο στον Αρμενιστή
photo by Efi Papageorgiou

Η wikipedia αναφέρει στον όρο Μπλε ζώνη ως περιοχές της γης όπου οι άνθρωποι "ισχυρίζονται" ότι έχουν εξαιρετικά μεγάλη διάρκεια βίου χάρη ενός τρόπου ζωής που συνδυάζει σωματική δραστηριότητα, χαμηλό άγχος, κοινωνικές συναναστροφές και διατροφή. Στις ζώνες αυτές ανήκουν η Οκινάουα (Ιαπωνία), η Σαρδηνία (Ιταλία), η Nicoya (Κόστα Ρίκα) και η Ικαρία (Ελλάς). 

 

δύση στην παραλία Νας
photo by Despoina Tzimou

Αυτοί που υπερθεματίζουν τις Μπλε Ζώνες αναφέρουν ότι στη Σαρδηνία υπήρχαν μέχρι πρόσφατα 13 αιωνόβιοι ανά 100000 πληθυσμού, υποδηλώνοντας ασυνήθιστη μακροζωία. Ένας άλλος δείκτης μακροζωίας, που εφαρμόστηκε, ήταν το ποσοστό εκατονταετίας (CR) για την ομάδα γεννήσεων του 1900 (πλήθος ατόμων που επιβίωσαν έως 100 ετών με μέτρο σύγκρισης μιας ομάδας 10000 ζωντανών στην ηλικία των 60 ετών) και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το CR για τους άνδρες ήταν σημαντικά υψηλότερο σε σύγκριση με πολλές άλλες χώρες. Φανταστείτε λοιπόν το ποσοστό CR για τις γυναίκες, που σαν χήρες ανάβουν ακόμη το καντηλάκι του συγχωρεμένου σε κάποιο νεκροταφείο και σε κάποια ορθοπλαγιά της Ικαρίας!

 

Ακαμάτρα
photo by Despoina Tzimou

 

Στην απέναντι όχθη, οι αμφισβητίες αυτής της υπόθεσης ισχυρίζονται ότι πρόκειται για μάρκετινγκ στην προώθηση ενός εναλλακτικού τρόπου υγιεινότερης ζωής. Αυτοί, αμφισβητούν τους ισχυρισμούς εξ αιτίας της απουσίας μιας τεκμηριωμένης απόδειξης και υποστηρίζουν την ύπαρξη εσφαλμένων εκτιμήσεων, όπως αναξιόπιστες συνεντεύξεις ή ελλείποντα αρχεία γέννησης. Και ίσως εδώ να έχουν δίκιο. Φανταστείτε την Ελλάδα στις πρώτες δεκαετίες του 20. αιώνα. Τότε δεν υπήρχαν βασικές υποδομές, ληξιαρχεία θα υπήρχαν. Και όταν αυτά οργανώθηκαν αργότερα (αρχές του '50) καθένας πήγαινε στον κοινοτάρχη του χωριού του και δήλωνε κάποιον συγγενή και στην ερώτηση πόσο χρονών είναι ο Παντελής θα απαντούσε ".... εμμμ δεν θάναι τόσο..."

 

Χριστοβούνι
photo by Maria Lys

Και επειδή θα με ρωτήσετε για τη γνώμη μου, σας απαντώ το εξής: κατά τις διασχίσεις μας ανά την ύπαιθρο  συναντήσαμε κάποια νεκροταφεία και απο περιέργεια παρατηρούσαμε το Ετών.... και διαπιστώναμε ότι πολλοί ένοικοι ήταν μεταξύ 75-90 ετών. Επειδή αυτή η παρατήρηση δεν αποτελεί ισχυρό κριτήριο, αγόρασα το βιβλίο του Έκτορα Γκαρθία "Ικιγκάι" που αναφέρει κάποια μυστικά της Ιαπωνίας για μακρά και ευτυχισμένη ζωή και συμπεραίνει ότι το βίωμα μιάς μποέμικης ζωής να παίζει κάποιο σημαντικό ρόλο... 

 

Άγιος Γεώργιος Δράκανου

παραλία Δράκανου

Ναι! αυτή η μποέμικη ζωή ίσως να είναι η λέξη κλειδί που χρειάζονται οι ικαριώτες για να διατηρήσουν την υστεροφημία τους (και την εφαρμόζουν με εκπληκτικό τρόπο), συνηγορεί στο χτίσιμο ενός συναρπαστικού μύθου που τελικά γίνεται πραγματικότητα. Τα πανηγύρια!

 

Μακρυά από τα μονότονα κλαρίνα που κυριαρχούν στα πανηγύρια της ηπειρωτικής χώρας, εδώ στο Αιγαίο, ο χορός, η μουσική και το φαγητό δίνουν μια διαφορετική νότα "...τους μήνες που δεν έχουν ρο...". Τα όργανα ξεκινούν με τη δύση του ήλιου και οι τσαμπούνες (ένα είδος γκάιντας) θα σιγήσουν με το ξεμύτισμα των πρώτων πρωινών ακτίνων.... και όλα αυτά συμβαίνουν στις ομορφιές του Αιγαίου, που δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι εδώ πρωτοεμφανίστηκαν οι πρώτοι πολιτισμοί.

 

 

Τα πανηγύρια αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της αιγαιοπελαγίτης κουλτούρας και σαν "καρμικό δικαίωμα" έχει εμποτιστεί στο DNA ντόπιων αλλά και επισκεπτών. Είναι μια ευκαιρία να σμίξουν οικογένειες, φίλοι και γαμπροί, ενώ τους δίνεται και η δυνατότητα να μαζέψουν κανά φράγκο για ώρα ανάγκης.

 

Με κεντρικό σημείο τις εκκλησιές και τα ξωκλήσια το έθιμο καλά κρατεί και τα γλέντια διαρκούν μέχρι τις πρώτες μέρες του Σεπτέμβρη, μήνας που αναδύει μία αίσθηση μελαγχολίας ενάντια στο ρομαντισμό ενός ερωτικού καλοκαιριού και της διονυσιακής λαγνείας ενός οινοδότη θεού.

 

...όχι όμως και στο χορό
photo by Maria Lys

Τήνος, Νάξος, Σέριφος, Αμοργός, Φολέγανδρος και παντού αλλού γίνεται χαμός, αλλά και οι Ικαριώτες δεν χρειάζονται ιδιαίτερη αφορμή για να οργανώσουν τα περίφημα πανηγύρια τους, ακόμη και με συνοπτικές διαδικασίες. Βρεθήκαμε στο Πετροπούλι, ένα ημιορεινό χωριό και πήραμε μια γεύση πανηγυριού με φαγητό και χορό. Σήμα κατατεθέν είναι το κατσίκι (με ή χωρίς πιλάφι), το οποίο ήταν εξαιρετικά ψημένο και μαλακό, όπως ανέφεραν όλοι της παρέας και ντόπιο κόκκινο κρασί, που μου θύμισε την ποιότητα και τη γεύση ενός αγιορείτικου κρασιού, ήταν πράγματι εξαιρετικό!!

 

photo by Zafiria Loi

Στο τραπέζι συζητούσαμε αν θα έρθουν οι (γ)κρούβαλοι, ικαριώτικος όρος που παραπέμπει  σε εναλλακτικό αντιεξουσιαστή, σε ένα μεταλλαγμένο χίππυ της εποχής που τα Μάταλα της Κρήτης ήταν στα χάι τους, που έρχεται στα πανηγύρια αναμαλλιασμένος και με βρώμικα ρούχα, συνήθως βρίσκεται σε κατάσταση έκστασης, συμπεριφέρεται γενικά σαν γνήσιος απόγονος του Νεάντερνταλ. Σήμερα, η ανάπτυξη του χωριού δεν χωρά τέτοια φρικιά, έχουν εξαφανιστεί, αν και εμφανίζονται κάποιοι την καλοκαιρινή περίοδο σε πανηγύρια και τρώνε τα αποφάγια, ενώ οι τουρίστες τους... αναζητούν! 

photo by Lukia Arkadianou

 

Φράσεις που αντιπροσωπεύουν το νησί: "...τα ρολόγια σταμάτησαν στις Ράχες της Ικαρίας..." υπονοόντας ότι ο χρόνος κυλάει διαφορετικά ή δεν κυλάει καθόλου. Πρόκειται μάλλον για Μύθο, γιατί αν εξαιρέσουμε ένα τοστ που κράτησε 45 λεπτά να μας το σερβίρουν, οπουδήποτε αλλού το σέρβις ερχόταν στην ώρα του. Λέξεις, όπως τρυφηλότητα, νωχεληκότητα ακόμη και ραθυμία είναι υπερεκτιμημένες και ούτε ενδεικτικό δείγμα γραφής, αν και κάποιες πινακίδες απο καφενεία έδειχναν ακριβώς το αντίθετο.

 

Ραστώνη... στον Αρμενιστή

"...ο φούρναρης ψήνει το ψωμί και φεύγει...", οι ντόπιοι μπαίνουν στον φούρνο του Κόλια, παίρνουν το ψωμί και αφήνουν τα χρήματα. Ο ίδιος λείπει... πάει για ψάρεμα (λένε στο διαδίκτυο) αλλά εγώ δεν το πιστεύω.... στην Ικαρία δεν ψαρεύουν, στους Φούρνους ΝΑΙ! Πρόκειται μάλλον για Μύθο, αλλά μπορείτε να το διαπιστώσετε και εσεις οι ίδιοι όταν φτάσετε στο Χριστό Ραχών.

 

Μεσακτή: ιδανική παραλία για σέρφινγκ

"... ξένες που έριξαν άγκυρα...". Η Νάμα βρέθηκε στο νησί για διακοπές, αρχικά πηγαινερχόταν, μετά παντρεύτηκε ικαριώτη και έμεινε στο νησί. Οι Ράχες κέρδισαν τη Νάμα, το Λονδίνο, όπου έμενε η οικογενειά της, την έχασαν. Το ίδιο και η ελβετίδα Ούρσουλα που έχει ικαριώτη σύζυγο, για διακοπές πρωτοήρθε. Το ίδιο και η γερμανίδα  Ζίλκε από τη Γερμανία που ζει στο Χριστό Ραχών. Η οδηγός μας ανήκει στην ίδια κατηγορία. Όταν τη ρώτησα σχετικά, μου απάντησε κατηγορηματικά ότι δεν ήταν ερωτικός μετανάστης αλλά δεν μούδωσε σαφή απάντηση για τα κίνητρά της, να αφήσει τις ομορφιές του χωριού της και νάρθει στο νησί της χαλαρότητας. Ίσως δεν ήθελε να εκφράσει ενδόμυχες σκέψεις. Δίδαγμα: μην ερθείτε εδώ για "διακοπές" 😂😂, πέστε ότι πάτε για συνέδριο, για τα ιαματικά λουτρά... πέστε ότι θέλετε για να κοροιδέψετε το υποσυνείδητο, αυτό που σας υποκινεί σε αποφάσεις ζωής.

 

Ακαμάτρα

"...εδώ θα περάσω την υπόλοιπη ζωή μου...". Η ζεστασιά και η καλοσύνη των ανθρώπων ήταν η πρώτη του εντύπωση από το χωριό, όταν έφτασε εξόριστος ο Ντίνος στα δύσκολα χρόνια του εμφυλίου. Ποτέ δεν ξέχασε τους Ικαριώτες και τον τρόπο που τον είχαν αγκαλιάσει, όπως μας επιβεβαίωσε και ο Γιώργος στο χωριό Δρούτσουλας, από ανάλογη ιστορία. Βέβαια, δεν είναι εύκολη απόφαση να μείνεις σε τόπο χαλαρό και δροσερό (με υψόμετρο 450μ), περικυκλωμένος από άντρακλους (γλυστροκουμαριές) και να περάσεις εδώ την υπόλοιπο ζωή σου. Κάτι άλλο σε έλκει, κάτι το ενδότερο, κάτι το μεταφυσικό!

 

😕😒

Και ερχόμαστε στο κρίσιμο ερώτημα, που δεν συναντάται συχνά στο Διαδίκτυο και δεν είναι Μύθος, είναι Πραγματικότητα. Τί άσχημο έχει το νησί; Αν σας ρωτούσα, τι θα μου απαντούσατε; θα είχατε διακρίνει τα εγκατελλειμένα οχήματα (ακόμη και πυροσβεστικά) που σαπίζουν στις άκρες των δρόμων ή την επικινδυνότητα του οδικού δικτύου (είδαμε όχημα που είχε γείρει σε χαντάκι χωρίς σήμανση). Μικρό το κακό, τα ίδια συμβαίνουν και στην υπόλοιπη Ελλάδα. Τα όμορφα και τα καλά είναι περισσότερα, οι παραλίες, η φύση, τα παραδοσιακά χωριά, ακόμη και οι άνθρωποι με τα έθιμά τους. Ας τα γνωρίσουμε λοιπόν.

Το ταξίδι εν πλω, Εύδηλος

Ένα ζευγάρι θέλει περίπου 350 ευρώ για να ταξιδέψει (μαζί με αυτοκίνητο) στην Ικαρία τούς καλοκαιρινούς μήνες. Το ταξίδι με το Blue Sky Nissos Mykonos, διαρκεί 6 ώρες με ενδιάμεσες στάσεις στη Σύρο και τη Μύκονο. Το πλοίο έφυγε απο Πειραιά μάλλον στην ώρα του (30 λεπτά καθυστέρηση δικαιολογείται για αιγιοπελαγίτικα δεδομένα), είναι γεμάτο από νέα παιδια που θάχουν προορισμό μάλλον τη Μύκονο και λιγότερο με οικογένειες που οι περισσότερες θα περιμένουν την πρώτη του Αυγούστου για.. αποβίβαση! 

 

Ειναι αλήθεια ότι σπανίζει η παρουσία μου στα γύρω νερά του Αιγαίου (αν και από εδώ κατάγομαι) και όλα τα βρίσκω εξωπραγματικά!  Στη διαδρομή φανταζόμουνα τριήρεις να μας ακολουθούν πηγαίνοντας προς τη Δήλο, ένα από τα σημαντικότερα νησιά του αρχαίου ελληνικού κόσμου, επειδή θεωρείτο θρησκευτικός χώρος (του Απόλλωνα και της Αρτέμιδος), εδώ ήταν και το θησαυροφυλάκιο της Αθηναϊκής Συμμαχίας, ακόμη και εμπορικό λιμάνι. Είναι σίγουρο ότι είχαν πλησιάσει και την Ικαρία, της οποίας ο ρόλος της στην ιστορία του Αιγαίου ποτέ δεν ήταν ανάλογος του μεγέθους της εξ αιτίας του ορεινού αναγλύφου της, των αλίμενων τοποθεσιών της και του τρικυμισμένου Ικάριου πελάγους, που δίνει συνήθως πολλά μποφώρια.... όλα αυτά συντέλεσαν στην απομόνωση του νησιού.

 

Ακαμάτρα

Οι "Πειρατές του Αιγαίου" δεν είναι μόνο ένα έξοχο μυθιστόρημα του Ιουλίου Βέρν, αλλά και ένα πραγματικό γεγονός που προξένησαν οι πειρατές λυμαίνοντας τις ελληνικές θάλασσες τουλάχιστον μέχρι τις αρχές του 19. αιώνα. Κυρίως ενδιαφέρονταν για λάφυρα αλλά και για γυναικόπαιδα από τα ελληνικά νησιά, που τα μοσχοπουλούσαν στα σκλαβοπάζαρα της Μπαρμπαριάς. Φυσικά δεν γλύτωσε ούτε και η Ικαρία.

 

Οι πειρατίες χειροτέρεψαν από το 14. αιώνα και αποκορυφώθηκαν στην οθωμανική περίοδο, με αποτέλεσμα οι κάτοικοι να λάβουν απελπισμένα μέτρα, όπως να εγκαταλείψουν την πατρογονική τους γη και να μετακομίσουν στα δυσπρόσιτα ορεινά, ακόμη να κατασκευάσουν καμουφλαρισμένα εξωκλήσια (όπως είναι η Μονή θεοκτίστης μέσα σε βράχους) ή πετρόκτιστα σπίτια σε φαράγγια (όπως μας εξηγούσε η οδηγό μας στη διάσχιση του φαραγγιού της Χάλαρης), δίνοντας την εντύπωση ότι το νησί ήταν εγκατελλειμένο!

 

Ακαμάτρα

"...οι Ικαριώτες έχτιζαν σπίτια σχεδιασμένα για να μην τα βλέπει κανείς, και για να το κάνουν αυτό έπρεπε να πάνε ψηλά στην ερημιά, όπου δεν μπορούσαν να παρατηρηθούν από τη θάλασσα..." αναφέρει το BBC σε μια ενδιαφέρουσα εκπομπή του για την Ικαρία.

 

 

Κάποια ορεινά χωριά-φαντάσματα, όπως η Λαγκάδα, εξακολουθούν ακόμη να διαθέτουν καμουφλαρισμένες κατοικίες και είναι δύσκολο για το σημερινό επισκέπτη (η λέξη τουρίστας δεν συνηθίζεται στο νησί) να τα εντοπίσει. Συναναστρέφονταν κυρίως τη νύχτα και απέφευγαν να χρησιμοποιούν φωτιά, ενώ δεν κρατούσαν καν σκύλους, από φόβο μήπως το γαύγισμά τους προσελκύσει τους πειρατές. Τι εκπληκτική ομοιότητα με τους Βιετκόνγκ, που με ίδιους τρόπους αντιμετώπιζαν τον εχθρό στον πρόσφατο αμερικανικό πόλεμο του Βιετνάμ, όπως πληροφορείται ο επισκέπτης στα τούνελ του Cu Chi και στο Δέλτα του ποταμού Μεκόνγκ!

 

Αρμενιστής

 

Έχετε δει την ταινία "Απόδραση απο το Αλκατράζ" που διαδραματίζεται σε ένα νησί-φυλακή υψίστης ασφαλείας, επειδή κανείς κρατούμενος δεν μπόρεσε ποτέ να αποδράσει από εκεί. Η Ικαρία ήταν η ελληνική έκδοση του έργου. Βραχώδης και απομακρυσμένη γεωγραφικά από τον ηπειρωτικό κορμό, αλλά και περιτρυγισμένη απο φοβερές θάλασσες, επιλέχθηκε ως κατάλληλος τόπος εξορίας των αντιφρονούντων. Τόπος εξορίας ήταν ήδη από τη βυζαντινή περίοδο, όπου αυτοκρατορικές οικογένειες εξορίζονταν στο νησί, το ίδιο συνέβη και στην εποχή του Μεταξά (1938), αλλά και μεταγενέστερα μετά τον Εμφύλιο μέχρι το 1954.

 

Στο νησί δεν υπήρχαν στρατόπεδα συγκέντρωσης εξορίστων... τους έφερναν με πολεμικά πλοία, τους ξεφόρτωναν και τους μοίραζαν σε διάφορα χωριά όπου θα παρέμεναν. Εδώ, βρήκαν τη φιλοξενία των ντόπιων και έτσι δημιουργήθηκε μια ιδιότυπη σχέση, που χρόνια μετά ο Ντίνος να θυμάται τα χρόνια της εξορίας του και τη ζεστασιά των ανθρώπων, όταν έφτασε στον Κουτουμά και την Παναγιά των Ραχών, γύρω στα 1947. Τριάντα χρόνια μετά αποφάσισε να προσκυνήσει τον τόπο της εξορίας του και να μονολογήσει "... ποτέ δεν ξέχασα τους Ικαριώτες και τον τρόπο που με αγκάλιασαν...".

Θέρμα

Το κόκκινο χρώμα είναι χαρακτηριστικό στο νησί, όχι μόνο από την παραγωγή ενός δυνατού κόκκινου κρασιού, γνωστού από τον Όμηρο ως "Πράμνειος Οίνος", αλλά και πολιτικά, όπου τα αριστερά κόμματα έπαιρναν (και παίρνουν) το 70% των ψήφων και ξεχωρίζουν στον εκλογικό χάρτη. Έτσι, ο κόκκινος αυτός δήμος (όλο το νησί είναι ένας δήμος) είναι "αδελφοποιημένος" με τον άλλο κόκκινο δήμο (της Πάτρας) και ενίοτε συνάπτουν σχέσεις αβροφροσύνης τύπου "... η Πάτρα για μας σημαίνει πολλά ως μια μεγάλη και ξεχωριστή πόλη, ενώ ο Δήμαρχος και ο τρόπος που καθοδηγεί την πόλη αποτελεί για μας αναφορά και υπόδειγμα..." και να απαντά ο Πελετίδης "...σευχαριστώ Φανούρη..." (Φανούρης Καρούτσος, δήμαρχος Ικαρίας). 

 

πηγαίνοντας προς Μαγγανίτη

 

Με την πολύ συζήτηση, περάσαμε τη Σύρο, των Μικρασιατών φυγάδων, που το 17. αιώνα αναφερόταν ως L’isola del Papa (νησί του Πάπα) χάριν του καθολικού δόγματος των κατοίκων της.  Η Σύρος που αναμφισβήτητα είναι ξεχωριστή και κατανυκτική στη διάρκεια των ημερών του Πάσχα, όπου οι δύο χριστιανικές κοινότητες, των Καθολικών  (η πολυπληθέστερη στην Ελλάδα) και των Ορθοδόξων, μοιράζονται την κατάνυξη των ημερών από κοινού, επισφραγίζοντας τη μακραίωνη αρμονική συμβίωσή τους.

 

 

Επόμενη στάση είναι η Μύκονος, το νησί των ανέμων ή το νησί της "διπλής προσωπικότητας"... λαμπερή και αέρινη την ημέρα, ερωτική και μυστηριώδης τη νύχτα. Και όμως, η Μύκονος δεν είναι μόνο αυτά. Έχει αξιόλογους αρχαιολογικούς χώρους, γραφικούς οικισμούς, εκπληκτικές παραλίες και κυρίως γειτνιάζει με τη Δήλο.

 

μάγκας ο Πλοίαρχος, στα 20 μέτρα μανούβρες από το υπερωκεάνιο

 

 

Εύδηλος: πρώτες εντυπώσεις

η απόβαση

 

Φθάσαμε μεσημέρι στον Εύδηλο, την παλιά πρωτεύουσα της Ικαρίας (1834-1912) με τις πολύχρωμες σκεπές των σπιτιών, τα καλντερίμια και το λιμάνι να αποτελεί το κεντρικό σημείο συνάντησης και ιδανική βάση για τις εξορμήσεις μας προς τα χωριά και τις παραλίες της βόρειας πλευράς της Ικαρίας.

το ξενοδοχείο....

...με το roof garden

 

Ψάχνουμε απάνεμη παραλία... τα μελτέμια του Αιγαίου δημιουργούν μεγάλη κυμάτωση στις παραλίες που το μπάνιο είναι εξαιρετικά επικίνδυνο σπορ. Στην καντίνα Κυπαρίσσι, μπορεί η θάλασσα να είναι κυμάτωδης, έχει όμως εξαιρετικό φαγητό. Στρωνώμαστε λοιπόν στα στασίδια και παραγγέλνουμε, ενώ φωτογραφίζουμε τα εδέσματα μπας και δεν μας πιστεύετε!

 

στην καντίνα Κυπαρίσσι

 

άνω πόλη

βραδινές λήψεις

το λιμάνι του Εύδηλου

H Ικαρία είναι ένα μακρόστενο νησί που εκτείνεται διαγωνίως από ΝΔ προς ΒΑ και το ορεινό της ανάγλυφο κυμαίνεται από 450μ μέχρι τα 1040μ, εκεί που είναι και η ψηλότερη κορυφή του Αθέρα. Οι βόρειες πλαγιές του είναι ήπιες, δασωμένες και με τρεχούμενα νερά, ενώ το νότιο είναι πετρώδες, με απότομες πλαγιές και εντυπωσιακούς γκρεμούς.

 

1: Κεραμέ-Δρούτσουλας, 2: Χριστός Ραχών-Μονή Μουντέ
3: Φαράγγι Χάλαρης, 4: Δάσος Ράντη-Παπουτσοκρύφτης

Διατηρεί στοιχεία της πολιτιστικής της παράδοσης, όπως είναι τα μονοπάτια που αποτελούσαν τις μοναδικές οδούς επικοινωνίας του νησιού. Ακολουθώντας τα μπορούμε να γνωρίσουμε καλύτερα την άγνωστη ενδοχώρα, τις ιδιαιτερότητές της, να φωτογραφήσουμε όμορφα και ιστορικά τοπία, να μάθουμε τέλος πάντων την ιστορία της, την αρχιτεκτονική της. Πολλά μονοπάτια έχουν εγκαταλειφθεί, εντούτοις,  τα τελευταία χρόνια γίνεται μία προσπάθεια, απο τον τοπικό πεζοπορικό σύλλογο, να σηματοδοτηθούν, χωρίς όμως να μπορούμε να στηριχθούμε πάντοτε στη σηματοδότηση, απαιτείται οπωσδήτοτε ίχνος GPS ή τη βοήθεια κάποιου τοπικού οδηγού έναντι αμοιβής. Ο χάρτης της Ανάβασης δίνει γενικές πληροφορίες, ίσως καλύτερος να είναι ένας τοπικός χάρτης που έχει εκδώσει η μη κερδοσκοπική εταιρεία "Νέα Ικαρία" (φωτογραφείο στο Χριστό Ραχών) ή ο τοπικός Πεζοπορικός Σύλλογος, χωρίς αυτή η πληροφορία να είναι επιβεβαιωμένη.

1.μέρα Κεραμέ-Δρούτσουλας, Πανηγύρι

Κεραμέ Ικαρίας (γιατί υπάρχει Κεραμές Ρεθύμνου) είναι και παραλία αλλά και τοποθεσία, που βρίσκονται μόλις 2 χιλιόμετρα απο τον Εύδηλο. Η παραλία έχει ψιλή χρυσή άμμο και δεν είναι οργανωμένη, όπως και οι περισσότερες του νησιού. Εκτίθεται στο βόρειο άνεμο και γιαυτό δεν συνιστάται για μπάνιο όταν φυσά.

 

παραλία Κεραμέ

 

Ο αέρας, αν και ενοχλητικός, είναι βάλσαμο δροσιάς στην Ικαρία, που ο ήλιος λειώνει και την πέτρα και εμείς "...αναζητούμε ένα θρόισμα ανέμου που όσο αργεί, πνιγόμαστε σ’ απύθμενο σκοτάδι...." και το ομώνυμο τραγούδι του Γιώργου Φραντζολά να μάς ακολουθεί στη σημερινή μας πρωινή ανάβαση προς το χωριό Δρούτσουλας μέσα από μονοπάτια με κουμαριές, συκιές, βατομουριές και αχλαδιές. Τόσα πολλά φρούτα, μόνο εδώ στην Ικαρία χόρτασα!

 

Εδώ συναντήσαμε τον κυρ Γιώργη (κουμουνιστής γαρ, τι άλλο θα μπορούσε να ήταν 😆), που μας εξιστόρησε γεγονότα της μετα-εμφυλίου περιόδου (1947-1949) και μετά αναφέρθηκε (περιέργως) στο δεσμό του γάμου, με τον οποίο δύο νέοι άνθρωποι (ικαριώτες και οι δύο... δεν το συζητάμε) αποφάσιζαν να ενώσουν τις ζωές τους για μία ολόκληρη ζωή. Στο νησί δεν υπήρξε ποτέ ο θεσμός της προίκας, με τον τρόπο που εννοείται αλλού. Αν και οι γονείς είχαν ισχυρό λόγο για την επιλογή κυρίως του γαμπρού, η παρέμβασή τους δεν ήταν αυταρχική (να το πιστέψω;;) ούτε μητριαρχική (ναι! σωστά τόγραψα), γιατί γνώριζαν πως σε διαφορετική περίπτωση ο γαμπρός θα απήγαγε τη νύφη και με τη γέννα του πρώτου παιδιού οι συμπέθεροι θα αγκάλιαζαν πάλι τα παιδιά τους... τόχουμε ζήσει πολλές φορές αυτό το story!

 

απολογισμός πανηγυριού: τα εν οίκω... εν δήμω

Το βράδυ έχει πανηγύρι στο χωριό Πετροπούλι, γιορτάζει η Αγία Παρασκευή και το χωριό τιμά την Αγία του. Στην πλατεία του χωριού, κάτω απο τον πλάτανο, έχουν στήσει τους πάγκους, ετοιμάσει τα φαγητά και περιμένουν τους ντόπιους και τους επισκέπτες. Οι μουσικοί δοκιμάζουν τα πνευστά τους όργανα και προσπαθούν να συντονιστούν με το πρώτο βιολί, τα χρέη του οποίου κάνει η τσαμπούνα! Έχουμε τελειώσει το φαγητό και ο Παρασκευάς (που γιορτάζει σήμερα) μας κερνά γλυκό για τη γιορτή του. Η ώρα πλησιάζει 10 και η ορχήστρα αρχίζει σιγά-σιγά να παίρνει στροφές....  τον πρώτο χορό σέρνει ο "προεστός" του χωριού ως ένδειξη  σεβασμού προς το άτομο που συνδυάζει ικανότητα, τιμιότητα και ωριμότητα μαζί. 

τέμπλο στην εκκλησία της Αγίας Παρασκευής στο πετροπούλι

 

το πανηγύρι μόλις άρχισε

τα όργανα καλά κρατούν....

...το φαγητό επίσης

άσπρο πάτο!

οι περίεργοι 😆

Ακολουθεί, τι άλλο, ο Ικαριώτικο χορός όπου οι χορευτές πιάνονται ψηλά από τους ώμους και "λαλούν" η τσαμπούνα, το βιολί και κάποιες στιγμές η κιθάρα. Ο χορός αυτός είναι και το εναρκτήριο λάκτισμα ενός διονυσιακού οργίου, που το κάλεσμά του θα κρατήσει μέχρι τις πρωινές ώρες.  Ακολουθεί ο Μπάλος με το χαρακτηριστικό λυρισμό του, που χορεύεται συνήθως από ζευγάρια και ενσωματώνει όλα τα στοιχεία ενός φλερτ. Στη συνέχεια οι ρυθμοί αυξάνονται, τα πόδια κινούνται ακατάπαυστα, τα πρόσωπα κοκκινίζουν και οι γυροστροφές όλο και στενεύουν "...στη μικρή πλατεία..." καθώς νέα άτομα προστίθενται στο χορό. Ένας ατέρμονας κύκλος σχηματίζεται, τα κορμιά τρέμουν, ο ιδρώτας τρέχει ποτάμι, αλλά κανείς δεν σταματά... είναι η ώρα του αισθησιασμού, η ώρα της έκστασης! Πανηγύρι στην Ικαρία σημαίνει χορός, από βαλς και τανγκό ως νησιώτικα, μέχρι τελικής πτώσεως.

 

πρώτες πρωινές ώρες

2.μέρα Μαγγανίτης-Σεϋχέλλες

Ο Μαγγανίτης είναι ένα όμορφο ψαροχώρι που για να φτάσεις εκεί πρέπει να καβαλήσεις τον Αθέρα και να πέσεις στην νότια πλευρά του, εκεί που επικρατούν απόκρημνα αλλά μαγευτικά τοπία και ο ίλιγγος του υψομέτρου σού κόβει την ανάσα, όση φυσικά σού έχει απομείνει απο την αφόρητη ζέστη που επικρατεί και εσύ να αναζητάς ένα θρύψαλο δροσιάς.... 

 

Η λέξη ψαροχώρι είναι "απαγορευμένη" στην Ικαρία 😮, γιατί οι κάτοικοι είναι βουνίσοι και δεν γουστάρουν το ψάρεμα, πολλοί δεν γνωρίζουν καν να κολυμπάνε (όπως μας έλεγαν), γιαυτό και η λέξη "κατσικοχώρι" είναι πιο αποδεκτή, μιάς που το νησί έχει πάνω από 30000 κατσίκια ελευθέρας βοσκής. 

 

το τούνελ της Τούλας

 

Στο Μαγγανίτη λοιπόν, ο λιμενοβραχίονας κόβει τα προβατάκια της θάλασσας (τα αφροστεφανωμένα που λέει και ο ποιητής), το λιμανάκι είναι υπήνεμο, και εδώ αραδιάζουν μικρά καίκια για τοπικές συγκοινωνίες, όπως προς τις Σεϋχέλλες, όχι του Ινδικού Ωκεανού, αλλά μιάς παραλίας ολούθε-ολούθε, που θάλεγε και ο Γκιωνάκης αν τον ρωτούσαν.

Οι Σεϋχέλλες, όπως τις ονομάζουν οι ντόπιοι, μοιάζουν πολύ με τις άλλες Σεϋχέλλες (που τις έχουν επισκεφτεί ο Τάσος Δούσης και ο happy traveller) γιατί έχουν το ίδιο ανάγλυφο, έστω και σε μικρογραφία. Έχουν γρανιτένιους βράχους και νερά σε αποχρώσεις τιρκουάζ.

 

γειά σας guys 😮 με τους έρωτές σας

 

Σεϋχέλλες

  

Η ομορφιά της τοποθεσίας είναι τεχνητή και δημιουργήθηκε το 1987 όταν έγινε η διάνοιξη ενός μικρού τούνελ, πάνω στο βουνό για να βελτιωθεί η οδική πρόσβαση προς το Μαγγανίτη. Λένε ότι πρωτοστάτησε η Τούλα (μάλλον θα ήταν κάποια κομματάρχισσα του ΠΑΣΟΚ, που τότε ήταν στις δόξες του) και γιαυτό λέγεται "η τρύπα της Τούλας". Βράχοι από ασβεστόλιθο έπεσαν στη θάλασσα, τρίφτηκαν με τον καιρό, έγιναν βότσαλα και λευκή άμμος που γέμισε την περιοχή και με τα αβαθή νερά που αντανακλούσαν το γαλανοπράσινο χρώμα του ήλιου, έγινε το... θαύμα!

 

photos by Despoina Tzimou

Έχει μονοπάτι που κατεβαίνει στην παραλία, εκεί που σταθμεύουν δεκάδες οχήματα, κάνετε μπανάκι και επιστρέφετε γιατί υπάρχει μόνο μια σκιά, που έχουν προλάβει οι πρωινοί. Ωστόσο, το καραβάκι απο το Μαγγανίτη θα σας πάει εκεί, αν ο καιρός το επιτρέψει!

 

photo by Despoina Tzimou

Εκτός απο τις Σεϋχέλλες υπάρχουν και άλλες παραλίες, η πιο γνωστή και παλαιότερη είναι η Φυρόδη με εύκολη πρόσβαση. Λίγο παρακάτω είναι μια τοπική ταβερνούλα "Στο γυαλό κάνει φουρτούνα" που την έχει ένα ζευγάρι(;), φουλ ντόπιοι και χαλαροί. Βρίσκεται ακριβώς στο λιμανάκι με όλη την ατμόσφαιρα να αναδύει άρωμα ζεν. Να πάτε.... αξίζει!

 

παραλία Φυρόδη

...στο γυαλό κάνει φουρτούνα...

το λιμανάκι στο Μαγγανάρη

 

3.μέρα Χριστός Ραχών-Μονή Μουντέ, Παραλία Μεσακτής, Παραλία Νας

Ο "Γύρος των Ραχών με τα Πόδια" είναι μια κυκλική διαδρομή που ξεκινά από τον Αρμενιστή (κατ΄άλλους απο τον Άγιο Πολύκαρπο) και αφού διασχίσει υψομετρικά πολλά χωριά φθάνει στο Χριστό Ραχών, συνεχίζει προς τη Μονή Ευαγγελίστριας Μουντέ και κατηφορίζει προς τον Άγιο Πολύκαρπο. Είναι περίπου 14-15 χιλιόμετρα και ανάλογα με τη ζέστη της ημέρας και αν χάσατε ή όχι το μονοπάτι διαρκεί μέχρι και 6 ώρες.

 

πρωινό ξεκίνημα

 

Αν και τμήματα της διαδρομής είναι χωμάτινα, εντούτοις ο γύρος διέρχεται από παλαιές ρύμες (πετρόκτιστα μονοπάτια), δασικούς ατραπούς και φρυγανότοπους. Στο δρόμο συναντάτε νερόμυλους που αξίζει να τους επισκεφτείτε.

 

 

Η σήμανση, σε κομβικά σημεία, μπορεί να είναι  ελλειπής ή κατεστραμμένη

χμ.... να μαντέψουμε!

 

Ο Χριστός Ραχών είναι ένα σπουδαίο χωριό της ενδοχώρας. Εκτός του ότι "δεν κοιμάται ποτέ" (έτσι αναφέρει ο Μύθος γιατί τα μαγαζιά ανοίγουν αργά το βράδυ), βρίσκεται σε ένα κεντρικό σημείο της ευρύτερης περιοχής των Ραχών. Από εδώ διέρχονται, ξεκινούν ή καταλήγουν πολλά μονοπάτια, όπως το μονοπάτι της Χάλαρης.  Έχει σχεδόν 300 μόνιμους κατοίκους, όμορφα καφέ στον πεζόδρομο και όπως όλη η Ικαρία, είναι αραιοκατοικημένο.

 

Πολλοί έρχονται εδώ τα βράδια για να απολαύσουν την τοπική μπύρα που είναι εξαιρετική. Τις δοκιμάσαμε όλες (την Brown Porter με καραμελωμένη Βύνη κριθαριού, την ιδιαίτερη σε γεύση ALE με βύνη κριθαριού και σιταριού, ακόμη και τη συνηθισμένη Lager). 

 

η πρώτη γεύση

Ξεκινήσαμε λοιπόν απο το Χριστό Ραχών και οι πρώτες πινακίδες του μονοπατιού, με τίτλο "Ο Γύρος των Ραχών" ήταν αρκετά κατατοπιστικές. Μέσα στο δάσος υπήρχαν παρακλάδια του μονοπατιού και γιαυτό είναι σκόπιμο να εμπιστευτείτε το δικό σας ίχνος GPS. Με λάθος πορεία φτάσαμε στο χωριό Καστανιές, ρωτήσαμε και πήραμε ασαφείς πληροφορίες, επιστρέψαμε και συνεχίσαμε προς τη Μονή Μουντέ.

 

καθοδόν

 

Η Μονή Ευαγγελισμού του Μουντέ (μαζί με τη Μονή Θεοκτίστη) ίσως είναι οι σημαντικότερες μονές του νησιού. Είναι αφιερωμένη στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και το όνομά της προέρχεται απο μια χιώτικη οικογένεια που αναστήλωσε τη Μονή. Πρόκειται για ένα γυναικείο μοναστήρι του 1460 και η παράδοση λέει, ότι ένας ντόπιος είδε όραμα την Παναγία που τον καθοδήγησε να σκάψει τη γη και να βρει την εικόνα Της. Η Μονή φαίνεται να αποτελείται απο τρεις ναίσκους (τρίκλιτος βασιλική) που είναι αφιερωμένοι στον Ευαγγελισμό, στη Σύναξη των Δώδεκα Αποστόλων και στην Κοίμηση της Θεοτόκου αντίστοιχα. Ο κάθε ναίσκος έχει το δικό του ξυλόγλυπτο τέμπλο και τη δική του πύλη. Σήμερα ζει εδώ μόνο μια μοναχή.

 

η Μονή Μουντέ

 

Η Ικαρία έχει πολλά νερά, είναι επομένως λογικό να έχει και πολλούς νερόμυλους, που έπαιξαν διαχρονικά σημαντικό ρόλο στην ανθρώπινη ιστορία, γιατί αποτελούσαν σημείο συνάντησης των κατοίκων, για οικιακές δουλιές, για ξεδίψασμα στα νερά του, ακόμη και για γλέντια.

 

 

Επισκεφτήκαμε το νερόμυλο των Σπανέδων που βρίσκεται στο ρέμα του Χάρακα (εκβάλει στην παραλία Λιβάδι του Αρμενιστή) που θεωρείται ένα αξιόλογο δείγμα υδρομυλικής εγκατάστασης, με πλήρη περιγραφή του μηχανισμού λειτουργίας του, ώστε να γίνεται κατανοητός. Χρονολογείται περί τα τέλη του 19. αιώνα και τα πέτρινα κτίσματά του διατηρούνται σε πολύ καλή κατάσταση. Ο Φίλιππος Καρίμαλης (αυτός που έχει και το οινοπείο στην Πηγή;) ήταν ο τελευταίος ενοικιαστής του, πριν σταματήσει οριστικά τη λειτουργία του το 1964. 

 

Η Ικαρία δεν έχει μόνο μονοπάτια, έχει και παραλίες, φημισμένες και επικίνδυνες, που αν φυσά ο γραιγοτραμουντάνας, που ακόμη και τα γοργόφτερα πουλιά αναστατώνει, δεν είναι να δοκιμάσεις τα νερά τους. Μία από αυτές είναι η Μεσακτή, μια οργανωμένη αμμουδερή παραλία με μπαράκια, αλμυρίκια και όμορφες παρέες.

 

 

 

Η φήμη της φτάνει μέχρι το Παρίσι, εκεί που ζει ο Μάκης Μαλαφέκας συγγραφέας ενός μυθιστορήματος με τίτλο "Μεσακτή" που ο ήρωάς του, ο Μιχάλης Κρόκος στέλνεται στην Ικαρία για ένα ρεπορτάζ και ζει στιγμές ερωτισμού αλλά και φόβου γιατί σύντομα θα ανακαλύψει ότι βρίσκεται στο νησί για ένα συγκεκριμένο λόγο, θα μπει στα πυκνά δάση τής ενδοχώρας αναζητώντας εμμονικά το φινάλε μιας ιστορίας που δεν θέλει να θυμάται. Ένα μυθιστόρημα που ο συγγραφέας το αφιερώνει στους μόνιμους κατοίκους του νησιού.

 

Για την παραλία Νας, τα σχόλια στο Tripadvisor είναι μοιρασμένα. Όλοι συμφωνούν ότι το δειλινό είναι υπέροχο, όπως και η θέα απο ψηλά, αλλά διαφωνούν στα υπόλοιπα (παραλία με πέτρες μέσα και έξω, σχετικά βαθιά, γυμνισμός, ελεύθερο camping, βράχια και επικίνδυνο κολύμπι όταν φυσά).

 

παραλία Νας

 

Εδώ εκβάλλει το φαράγγι της Χάλαρης και υπάρχει ναός της Ατρέμιδας, προστάτιδας θεάς του κυνηγιού, γιαυτό και η γύρω περιοχή έχει ανακυρηχθεί ως ελεύθερη κυνηγιού. Στην αρχαιότητα, ο Νας αποτελούσε οικισμό του νησιού και η παραλία της φυσικό λιμάνι, άσχετα αν αργότερα οι προσχώσεις την κατάντησαν στη σημερινή της μορφή. Ο επισκέπτης βλέπει μόνο τη βάση του ναού, επειδή οι κίονές του έχουν εξαφανιστεί από τους κατοίκους που χρησιμοποιούσαν το μάρμαρο για νεότερες κατασκευές 😔😕😖.

 

οι εκβολές του Χάλαρη

4.μέρα Φαράγγι της Χάλαρης

Το φαράγγι της Χάλαρης σχηματίζεται από το μεγάλο ορεινό χείμαρρο του ομώνυμου ποταμού, που πηγάζει από το οροπέδιο Πέζι, κάτω από τις ορθοπλαγιές του όρους Προβατοκεφάλα, που με υψόμετρο 1011μ καταλαμβάνει το νότιο άκρο της Ικαρίας.  Με κατεύθυνση βόρεια, το ρέμα της Χάλαρης εκβάλει μετά από κάμποσα χιλιόμετρα στο βόρειο Ικάριο πέλαγος. Από το ίδιο σχεδόν υψόμετρο της Προβατοκεφάλας, το ρέμα Περιγκαθιές έχει νότια κατεύθυνση και εκβάλει κοντά στο Καρκινάγρι, στο νότιο Ικάριο πέλαγος. Βλέποντας στο χάρτη της topoGuide τις πηγές και τη ροή αυτών των δυο ρεμάτων, μούρχονται νοερά στο μυαλό μου τα δύο μεγάλα ποτάμια της Ευρώπης (Ρήνος και Ροδανός) που έχουν περίπου κοινές πηγές αλλά ακολουθούν διαφορετική πορεία σαν αυτές των δυο ρεμάτων της Ικαρίας.

 

 

Με την οδηγό μας δώσαμε ραντεβού στο Χριστό Ραχών και από εκεί ανεβήκαμε οδικώς 6 χιλιόμετρα μέχρι το φράγμα, από όπου ξεκινά βασικά το μονοπάτι. Η Χρύσα ανήκει στην κατηγορία "... ξένες που έριξαν άγκυρα..." με βασικές και μεταπτυχιακές σπουδές ανά την Ευρώπη. Είναι πολύ φιλική και ενήμερη στην ιστορία και τις παραδόσεις του τόπου.

 

 

Το πρώτο τμήμα της διαδρομής είναι περίπου ισοϋψές (στα 500μ) και καλά σηματοδοτημένο. Διερχόμαστε μέσα από πευκόδασος, φωτογραφίζουμε τις πεζούλες (κατασκευές τοίχου από ξερολιθιά που συγκρατεί το χώμα σε πλαγιές και συνήθως καλλιεργούνται) και τους εγκατελλειμένους οικισμούς. Μας ξεναγεί και μας ξαναθυμίζει η Χρύσα τις ιστορίες των πειρατών, εξαιτίας των οποίων οι ντόπιοι αναγκάστηκαν να κατασκευάσουν καμουφλαρισμένα σπίτια σε ορεινά και απρόσιτα σημεία. Η βλάστηση ποικίλλει, αλλά σταματά και μας δείχνει τη γλυστροκουμαριά (το αγαπημένο της δένδρο) που ο φλοιός της μοιάζει με αρσενικούς μύες και γιαυτό ονομάζεται αντράκλα.

 

Γλυστροκουμαριά

Το δεύτερο τμήμα της διαδρομής είναι η κατάβαση στον πάτο του φαραγγιού (σε υψόμετρο 280μ). Αρχικά φθάνουμε σε σημείο διασταύρωσης, ως διέξοδος διαφυγής προς το χωριό Προφήτη Ηλία και αφήνουμε εδώ εκείνους που ήρθανε με σαγιονάρες γιατί άκουσαν ότι θα κάνουμε και μπάνιο (έχει συμβεί και αυτό όπως μας εξηγεί η οδηγός μας). Συνεχίζουμε λίγο κατηφορικά και φτάνουμε σε μπαλκόνι με εξαιρετική θέα προς την κορυφή Λουπάστρα (απέναντι στα αριστερά μας και σε υψόμετρο 628μ), ενώ δεξιά μας αντικρύζουμε ένα βραχώδη τοίχο που σχηματίζει την άλλη όχθη του χείμαρρου προερχόμενος από τον καταρράκτη Ραξούνια, που αν και στερεύει το καλοκαίρι είναι πράγματι εντυπωσιακός. Η Χρύσα μάς παρακινεί να τον προσεγγίσουμε και είχε δίκιο.

η κορυφή Λουπάστρα

το ρέμα Ραξούνια

τα βραχώδη περάσματα μέχρι τις βάθρες

Από αυτό το σημείο αρχίζει και το δυσκολότερο σημείο της διαδρομής καθότι υπάρχουν φιδοπεράσματα μέσα από βράχους (όχι εκτεθειμένα) αλλά απότομα και όταν χαζεύεις και περπατάς κάπου θα παραπατήσεις. Το φαράγγι μαζεύει πολύ νερό και όταν βρέχει είναι αδιάβατο, κυρίως στο πάτο του, που με ελιγμούς περνάμε "Τα Ραξούνια" για να φτάσουμε στις πρώτες βάθρες που γεμίζουν με νερό συνεχούς ροής. Όπως αναφέρουν οι τοπικοί σύλλογοι, η περιοχή λέγεται Διπόταμα (από τη συμβολή των δύο ρεμάτων Χάλαρης και Ραξούνια).

 

Περπατάμε με προσοχή πάνω σε λείους βράχους, αποφεύγουμε να βρέξουμε 😆😁 τα πόδια μας και τελικά φθάνουμε στο περίφημο ραπέλ.... μετά ακολουθεί μπάνιο!

 

ραπέλ και μετά.....

...μπάνιο

 
Το τρίτο τμήμα της διαδρομής είναι συνεχώς ανηφορικό. Συναντάμε διασταυρώσεις μονοπατιών, που οδηγούν προς τις δυτικές ακτές του νησιού και φθάνουμε στο παλιό Γιοφύρι της Λουπάστρας, το οποίο δεν υπάρχει πλέον. Μετά από έντονες βροχοπτώσεις (2010), το ρέμα κατέβασε τόσο πολύ νερό που το παρέσυρε συνθέμελα και το κατέστρεψε. Σήμερα, υπάρχει μόνο ένα σχοινί ασφαλείας (χρησιμοποιείται για το πέρασμα στην άλλη όχθη) σε περίπτωση νεροποντής. Έχουμε ακόμη μία ώρα για το τέλος της διαδρομής, όπου στο Χριστό Ραχών μάς περιμένει Ντάκος (για μένα) και κατσικάκι με πουρέ για τους υπολοίπους.

 

5.μέρα Δάσος Ράντη, Αρμενιστής, Νεφέλες του Αριστοφάνη

Αν και όλες οι ιστοσελίδες του Διαδικτύου εστιάζονται στο Δάσος του Ράντη ως οικοσύστημα ιδιαίτερης αξίας, καθότι απαρτίζεται από  υπεραιωνόβια δέντρα, ουδείς ασχολείται με το φυσικό κάλλος και της ευρύτερης περιοχής. Έτσι, μια κυκλική διαδρομή, δάσους, απόκρημνων σημείων και κορυφογραμμών με θέα το νότιο Ικάριο πέλαγος είναι  η ανταμοιβή μας για το σπουδαίο ορειβατικό πρόγραμμα στην Ικαρία.

 

 

Το δάσος βρίσκεται στο κεντρικό τμήμα του νησιού και έχει πολλές προσβάσεις, μία απο τις οποίες είναι το Πετροπούλι. Διαλέξαμε τη δεξιόστροφη ΝΑ πορεία, διασχίζοντας, νωρίς το πρωί, το γυμνό και ξερό ανηφορικό μονοπάτι, ακολουθώντας το φράκτη του δάσους. Υποθέσαμε ότι το δάσος είναι φραγμένο (εξ ολοκλήρου) εξαιτίας της υπερβόσκησης, γιαυτό και δυσκολευτήκαμε να βρούμε την ποριά  εισόδου (αν δεν βρείτε κάποια από τις πόρτες του, θα πρέπει να πηδήξετε σε κάποιον κατεστραμμένο φράκτη). Σε μία περίπου ώρα βρισκόμαστε στο δασωμένο τμήμα και αντικρύζουμε τον κύριο πυρήνα του με βελανιδιές (Αριές είναι η ικαριώτικη ονομασία) που καλύπτουν μια τεράστια έκταση, περίπου 5000 στρέμματα. Κουμαριές, γλυστροκουμαριές και πουρνάρια συναντάμε στην πορεία μας σαν να αναδύουν μία χαρακτηριστική σύνθεση puzzles κατασκευασμένη με τη χλωρίδα του δάσους.

 

 

Σε 1ω15λ (2.1χλμ) στρίβουμε αριστερά για να κυκλώσουμε το δάσος. Το σημείο αυτό δεν είναι τόσο εμφανές και γιαυτό χρειάζεται ίχνος GPS.  Προχωράμε περισσότερο με προσανατολισμό παρά με σημεία. Ο Στάθης μαζί με το Σωτήρη είναι επιφορτισμένοι ανιχνευτές μιάς και τα κινητά τους έχουν σήμα (για Vodafone ούτε συζήτηση) και έτσι δεν έχουμε μεγάλες αποκλίσεις. 

 

 

Σε 2ω (3.1χλμ) φτάνουμε στο δρόμο που οδηγεί προς την παραλία και σε υψόμετρο 550 μέτρα. Βρισκόμαστε σχεδόν στη κορυφογραμμή του Αθέρα, δεξιά έχουμε τη δασωμένη του πλευρά και αριστερά το γυμνό και γκρεμώδη τοπίο του. Ο αέρας είναι δυνατός, αυτός είναι που καθορίζει την πορεία μας μέσα σε βάτα και χαμηλούς θάμνους και είναι μια στάλα δροσιάς στην αφόρητη ζέστη που επικρατεί, αλλά η πελαγίσια θέα μάς κάνει να το ξεχνάμε.

 

Το Δάσος φιλοξενεί μικρά ζωάκια (μην φανταστείτε λύκους και αρκούδες) όπως την τούρκικη σαύρα (ενδημικό είδος του νησιού), φιδάκια και την προστατευόμενη οχιά, ακόμη και μικρά θηλαστικά, όμως τίποτε από αυτά δεν είδαμε (εκτός από σαύρες). Γιαυτό διαβάστε ένα δροσερό άρθρο της Νανάς-αγρίμι με τίτλο το "τα ζώα μου".

 

διασταύρωση μονοπατιών: Μαγγανίτης, Παπυτσοκρύφτης, Πετροπούλι

 

Σε 4ω (6.6χλμ) φτάνουμε στη διασταύρωση μονοπατιού που οδηγεί στον παραθαλάσσιο Μαγγανίτη, αλλά και στην πλησιέστερη κορυφή Παπουτσοκρύφτη (υψόμετρο 722μ). Περνάμε δίπλα από βραχώδεις σχηματισμούς και πετρώδη (αλλά ασφαλή) γιδόστρατα και φθάνουμε στο ύψωμα με υπερβολικό αέρα. Από εδώ διέρχεται και το μονοπάτι της διάσχισης του Αθέρα, που οι ντόπιοι το ονομάζουν "η μακρόστενη στέγη της Ικαριάς". Η διάσχισή του απαιτεί 2-3 μέρες με διανυκτέρευση σε αντίσκηνα. Τι τέλειες βραδιές θάναι, χωρίς φεγγάρι να διανυκτερεύεις σε "ξενοδοχείο" εκατομμυρίων ****, να σκούζουν βοριάδες αγρίμια και εσύ να απολαμβάνεις το γαλαξία, τόσο όμορφο όσο ποτέ δεν τον έχεις δει τόσο πλούσιο και φωτεινό!

 

λίγο πριν την κορυφή...

...στην κορυφή με θέα το πέλαγος

φωτογραφίζοντας το υπερ-πέραν

Παπουτσοκρύφτης

 

Η βραδινή λυρικότητα συνεχίζεται και τις πρωινές ώρες, όταν ο πεζοπόρος θα συνεχίσει τη διάσχιση του βουνού και συνειδητοποιήσει ότι κάνει και ένα ταξίδι στην ιστορία και τη φιλοσοφία. Στο διάβα του παρατηρεί έκπληκτος ότι στο μονοπάτι υπάρχουν μαρμάρινες πλάκες με δελφικά αποφθέγματα-παραγγέλματα (όπως "ομίλει πράως", "μηδεν άγαν", "ύβριν μίσει" κ.ά.), όπως αυτά χαράχτηκαν στο ναό του Απόλλωνα, στο Μαντείο των Δελφών. Ήταν κάτι αντίστοιχα των Δέκα Εντολών χωρίς όμως την αυστηρότητα του χριστιανισμού με την έννοια της παράβασης και της αμαρτίας, άρα και της τιμωρίας. Είχαν μόνο συμβουλευτικό χαρακτήρα για μια καλύτερη ζωή. Αυτή την ωραία ιδέα είχε η Εταιρεία Ικαριακών Μελετών να τοποθετήσει μαρμάρινες πλάκες κατά μήκος της κορυφογραμμής του Αθέρα, από το ένα άκρο στο άλλο.

 

 

 

Σε 5ω (8.7χλμ) βρισκόμαστε στο Χριστοβούνι, ένα ύψωμα 600 μέτρων που δεσπόζει της περιοχής. Αν και το έχουμε φωτογραφίσει από πολλές πλευρές, σήμερα, το Κάστρο του Κοσκινά έχει απο εδώ την ωραιότερη θέα. Κατασκευάστηκε τη βυζαντινή περίοδο (10. αιώνας), στην κορυφή ενός λόφου που είχε τέλειες διαστάσεις κώνου, με σκοπό οι "βιγλάτορες" να έχουν προνομιακή θέση παρατήρησης ολόκληρης της περιοχής, θαλάσσιας και μη.

 

ανάβαση στο Χριστοβούνι

 

Το Κάστρο Κοσκινά

Το Κάστρο πέρασε περιόδους ακμής αλλά και εγκατάλειψης. Όπως και τόσα πράγματα στην Ικαρία, το κάστρο περιβάλλεται από θρύλους, που έχουν αποτυπωθεί σε δημοτικά τραγούδια και διατηρούνται ακέραια στο νησί, όπως η "ρίβα του Κάστρου της Νικαριάς", όπου περιγράφεται η άλωσή του από τους Γενουάτες.
 

Την νύχτα το σκοπεύσασι κι ολονυχτίς εζάλαν

και σαν εγλυκοχάραξεν επήξαν οι ατσίδες
και όταν ηνεφάνασι στον Κάμπο του Φιλίππου
τότε φωνήν εβγάλασι ν' ακούσουν απ' το κάστρο.

 

Δεν είναι τυχαίο ότι το γύρισα σε πολιτιστικό δρώμενο, γιατί η μέρα έχει και συνέχεια. Το ταξίδι μας στην Ικαρία δεν έχει μόνο ορειβατικό-τουριστικό ενδιαφέρον, αλλά και θεατρικό! Ξεκινάμε λοιπόν για τον Αρμενιστή, ένα χωριουδάκι, που θεωρείται top τουριστικό, με πολλά βραδινά κεντράκι για να τελειώσει όμορφα η μέρα, κοντινές όμορφες παραλίες, αλλά τίποτε άλλο που να σε ελκύει να το γνωρίσεις.

 

Φάρος, Δύση και το Κύμα

οι Νεφέλες

 

Φορέσαμε τα καλά μας 😁😃, εεε πως θα πηγαίναμε στο θέατρο και βγάλαμε εισιτήριο για το "Θέατρο της Θάλασσας", ένας ιδιωτικός χώρος που έχει προσαρμοστεί σε μικρό αμφιθέατρο με σκηνή, όπου οι θεατές απολαμβάνουν τη θάλασσα, αφήνονται νοερά να τους παρασύρει ο Βαλαωρίτης (με το γνωστό του ποίημα "Ο Βράχος και το Κύμα") και στο βάθος ο ήλιος να χάνεται στον ορίζοντα.

 

ο "Δίκαιος Λόγος"

ο εναλλακτικός "Σωκράτης"

Με τη Δύση του ήλιου στο Αιγαίο πέλαγος άρχισε και η παράσταση "Νεφέλες" του Αριστοφάνη. Μπορεί να μην ήμασταν στην Επίδαυρο ή στο Ηρώδειο, όμως όλο το περιβάλλον του βράχου ανέδυε μια υπόκωφη ενέργεια, που με τη μορφή μιας αόρατης δύναμης γέμιζε με έκσταση και ευφορία τα κουρασμένα μας κορμιά από την πρωινή πεζοπορία.

 

 

 

Πάμε πίσω στο παρελθον, 2500 τόσα χρόνια, θεατές στα μεγάλα Διονύσια (τη Μεγάλη εν άστει αθηναική γιορτή), εκεί που δινόντουσαν τα όσκαρ καλύτερης ταινίας (τότε τα έλεγαν διαγωνισμός τραγικών ηθοποιών) και χειροκροτούσαμε τον Αριστοφάνη που είχε αποσπάσει βραβείο. Ήταν ακριβώς το 423 π.Χ. όπου το έργο του "Νεφέλαι" αποτελούσε μια σάτιρα για τις "μοντέρνες" παιδαγωγικές ιδέες του Σωκράτη, που θεωρήθηκαν πρότυπο της κλασικής και ρομαντικής εποχής για τους Lessing, Goethe κ.ά. Σπουδαίο ρόλο στην παράσταση έπαιζαν ο "Δίκαιος Λόγος" και ο "Άδικος Λόγος", στους οποίους ο πατήρ Στρεψιάδης έστειλε το ρέμπελο υιό του για εκπαίδευση μπας και μπορέσει να υπερασπίσει τον εαυτό του στις δίκες και να γλυτώσει ο ίδιος από τα δανεικά του υιού και τους δανειστές του. Και όπως τα φέρνει συνήθως η ζωή, μπούμερανκ δηλαδή, θα αντιληφθεί πως όλα τα μαθήματα που πήρε ο υιός, θα τα πληρώσει ο ίδιος και μάλιστα πικρά...  Ατενίζω το μισοσκότεινο πλέον ορίζοντα, αφήνομαι στη χαλαρότητα των στιγμών και απολαμβάνω το έργο, που δεν επιδέχεται βέβαια αυστηρής κριτικής. Μου άρεσε!

 

Αρμενιστής

 

ο μετά-σχολιασμός του έργου στη "Ραστώνη"

6.μέρα Παραλία και αρχαιολογικός χώρος Δράκανου

Η τελευταία μέρα στην Ικαρία έχει μόνο τουριστικό ενδιαφέρον. Θα επισκεφτούμε το ΒΑ άκρο του νησιού διασχίζοντας τον Αθέρα με τις φιδίσιες στροφές του, εκεί όπου υπάρχει ο ιστορικός χώρος του Δράκανου. Κάτι ήξεραν οι αρχαίοι έλληνες που διάλεγαν αυτά τα μέρη, έκτιζαν πύργους και λάτρευαν θεούς, τους οποίους είχαν συνδέσει με τη μαγευτικότητα του τοπίου. Αν και ελέγχεται η πληροφορία ότι η τοποθεσία του αρχαίου Δράκανου θεωρείται πατρίδα του θεού Διονύσου, εγώ είμαι σχεδόν σίγουρος... που αλλού ο Διόνυσος, μαζί με τις Νηρηίδες, που ζούσαν στο βυθό της θάλασσας και περνούσαν το χρόνο τους χορεύοντας και κολυμπώντας στις παραλίες, θα έπιναν τον πράμνειο οίνο, θα έτρωγαν το made in Ikaria Σουφικό, ένα λαδερό μαγειρευτό που γίνεται στο τηγάνι με διάφορα καλοκαιρινά λαχανικά, ενώ για επιδόρπιο θα είχαν  "καΐσα Ικαρίας" ένα είδος βερίκοκου το οποίο τρώγεται μαζί με το κουκούτσι, καταναλώνεται σαν φρούτο ή γλυκό και θα το προτιμούσα με λίγο "άναμα", όπως λένε το μέλι στην ικαριώτικη ντοπιολαλιά. Το μέλι εδώ είναι άφθονο και σε πολλές ποικιλίες, τα πόσα μελίσια είδαμε στις πεζοπορίες μας δεν περιγράφεται. Με όλα αυτά, δικαιολογημένα λοιπόν, η παραλία του Αγίου Γεωργίου Δράκανου έγινε η πιό cool παραλία του νησιού.

 

 

Αυτός ο φοβερός πύργος ξεπερνά τα 10 μέτρα και ίσως να είναι ο καλύτερα σωζόμενος του Ελληνιστικού κόσμου. Δεσπόζει της περιοχής, πάνω στο ύψωμα της μικρής του ακρόπολης, και στέκει αγέρωχος σε πείσμα των ανέμων που επικρατούν στο δίαυλο μεταξύ Ικαρίας και Σάμου.

Γύρω στις 6 το απόγευμα έλαβα μήνυμα από τη Blue Sky οτι το Nissos Mykonos θάχει μια ώρα καθυστέρηση. Η ώρα για τον αποχαιρετισμό πλησίαζε. Μην με ρωτήσετε τις εντυπώσεις μου για το νησί. Έχω επισκεφτεί τόσα λίγα νησιά που είναι δύσκολο να συγκρίνω. Ωστόσο θα παραθέσω τους στοίχους από ένα ικαριώτικο συρτό του Παντελή Θαλλασινού:

Καράβια αρμενίζουνε
στης θάλασσας το κύμα
βαρκούλες ζωγραφίζουνε
Λαγκάδια και Χριστό
καράβια καθρεφτίζουνε
της Ικαριάς το σχήμα
από τον Άγιο και το Να
στο Καραβοσταμό.

Ευχαριστίες

Το πεζοπορικό στην Ικαρία διοργάνωσε ο ΕΟΣ Πατρών με αρχηγό το Στάθη Καγγελάρη. Έμπειρος ορειβάτης, είχε όλα τα εχέγγυα μιας επιτυχημένης εξόρμησης, από την αρχή μέχρι το τέλος. Οι 13 συμμετέχοντες, με αναλογία 9-4 υπέρ των ορειβατισσών, είχαν χωριστεί σε τρία οχήματα και κάποιες διαδρομές έγιναν ανεξάρτητα. Εντούτοις, η παρέα ήταν φιλικά δεμένη, τα αστεία και τα πειράγματα πηγαινο-ερχόντουσαν.

 

thanks Stathis

Μακρυά από τη δική μας θάλασσα (το Ιόνιο), το Αιγαίο σε προκαλεί και προσκαλεί να επισκεφτείς τα νησιά του, να "γευτείς" τα Μελτέμια και τους ανεμοσούρτιδες, να συμμετάσχεις στα πανηγύρια του, να χαθείς στα ορεινά μονοπάτια του, να βιώσεις αυτά που οι ικαριώτες λένε στην ντοπιολαλιά τους:

"...καψοθέτε να πχαίνετε την βότταν σας, μα ο τσαμούρης ο ήγιος ήβρεν ράστιν κι έει απολουριάνει ίσαμε και τους πέτσους τους κορκόφυλες; Ήρτεν σας ψυχόρμητο να ώκετε μονοσούμπιτοι κατά των εμαθκιών σας και να περονιάσεται την Ικαργιάν άτρα-μπάντα σαν μαντικάπι, μα άμε τα ξηκάδια σας ηπορπίστηκαν με το τσιλόβουδον που έχουσιν σταμένο κι εν νταγιαντούν να ζάλουσιν παρέκιου...."

 

Ευχαριστώ όλη τη παρέα, Ασπασία, Δέσποινα, Εργκέστα, Έφη, Ζαφειρία, Μαρία, Λουκία, Παρασκευά, Σοφία, Σωτήρη, Χριστίνα, την οδηγό μας Χρύσα, αλλά ιδιαίτερα το Στάθη που μας υπέμεινε, μας καθοδόγησε και μας έκανε να θυμόμαστε την Ικαρία για καιρό... και στα επόμενα παίδες!

 

thanks my fair ladies

thanks guys!
photo by Despoina Tzimou