Γαρδίκι

Κορυφή Αντέλμου (πρώην ανώνυμη κορυφή)

Οι «Πετροπελεκητάδες» της Αχαΐας από τα Κλουκινοχώρια και η θαυμαστή τεχνική τους

Το Γαρδίκι Αχαίας (γιατί υπάρχει και το Γαρδίκι Ασπροποτάμου) είναι ένα σημαντικό κομβικό σημείο, απο πολλές πλευρές. Για τους ορειβάτες είναι μια διαδρομή μέσα απο βραχώδη περάσματα, ακόμη και αν διαλέξεις να προωθηθείς με το αμάξι σου μέχρι το πλάτωμα στη μέση του δασικού δρόμου από το Σόλο προς τη Ζαρούχλα. Μία διαδρομή ακόμη πιό δύσκολη αν διαλέξεις την ανάβαση απο το Λυκόρεμα, που διαχωρίζει ουσιαστικά το όρος  Κράθη-Διασέλα απο το Χελμό, όπως έκαναν κάποιοι φίλοι και νύχτωσαν Ιούνη μήνα. Υπάρχει βεβαίως και η διαδρομή, θεωρητικά στα πλάνα φίλου μου ορειβάτη, απο το ρέμα Κρυονερίου και μετά ανάβαση μέσα απο χαράδρα για να φτάσεις στη Διασέλα και να συνεχίσεις προς την κορυφή στα 2180μ. Η περιοχή όμως γύρω από το Γαρδίκι έχει και αναρριχητικό ενδιαφέρον. Ξεκινάς από το Διάσελο του Κυνηγού, ανεβαίνεις στο Νησί, κατεβαίνεις, ανεβαίνεις στο Μαδουρό, κατεβαίνεις, ανεβαίνεις στο Γαρδίκι, εδώ διανυκτερεύεις, το επόμενο πρωί κατεβαίνεις, ανεβαίνεις στο Στεφάνι (γνωστό και ως Χτένια), κατεβαίνεις και φτάνεις στο Νεραϊδάλωνο. Το τμήμα αυτό είναι ένα συνεχές βραχώδες συγκρότημα αναρριχητικού περάσματος. Κάθε κατέβασμα αντιστοιχεί και σε ένα ραπέλ που φτάνει και τα 30 μέτρα. Απευθύνεται σε αποφοίτους σχολών αναρρίχησης για δοκιμασία σε σκληρό τερέν! 

 

Διαδρομή Σόλο-Ζαρούχλας:το πλάτωμα, στη διασταύρωση προς την κορυφή Κραθη

Χάρτης Ανάβασης

Ούτε και η κλασική διαδρομή απευθύνεται σε αρχάριους, παρά μόνο σε έμπειρους ορειβάτες. Ακόμη και στο διαδίκτυο υπάρχουν σχόλια για αυτή τη διαδρομή, όπως: ...πλησιάζοντας στο πρώτο δύσκολο πέρασμα της Διασέλας η θέα προς τις ψηλές κορυφές του Χελμού σε καθηλώνει.... Η Διασέλα είναι μια επιβλητική ράχη με αρκετά εκτεθειμένα σημεία, που χρήζουν εξαιρετικής προσοχής.... ή ....η διάσχιση της Διασέλας είναι μια επικίνδυνη ορειβατική (και σε ορισμένα σημεία αναρριχητική) εμπειρία. Καθώς περπατάς, όλες οι αισθήσεις πρέπει να λειτουργούν στο έπακρο. Κάθε λάθος βήμα στα δύσκολα περάσματα μπορεί να έχει δυσάρεστες συνέπειες. Μια διαδικασία ψυχοφθόρα, που για να ανταπεξέλθεις χρειάζεται να δείξεις υπομονή και σύνεση.

Διαδρομή προς την κορυφή Γαρδίκι

Στο πλάτωμα ξεκινούν μονοπάτια: για την πηγή της Γκόλφω και ένας
δασικός δρόμος προς την κορυφή του Όρους Κράθη, 1741 μ.

Στην αρχή, η ανάβαση είναι ήπια, αλλά.....

.... μετά αρχίζουν τα βραχώδη περάσματα

Αν και η συνολική διαδρομή έχει μικρή υψομετρική διαφορά, γύρω στα 800μ, εντούτοις παρουσιάζει δυσκολίες προσπέλασης στα υψώματα της Διασέλας. Πρόκειται για μία ράχη, με σκαμπανεβάσματα μήκους περίπου 1 χλμ. σε υψόμετρο 1650-1750μ. Το μυστικό για μια όσο το δυνατόν λιγότερο οδυνηρή διάσχισή της είναι να μην χάνεις ύψος, αλλά να προσπαθείς να είσαι πάνω στη ράχη της και να ψάχνεις να βρίσκεις τα λιγότερο εκτεθειμένα περάσματα. 

 

Ανεβαίνοντας, στην "πλάτη" μας είναι γνωστές κορυφές

 

Η Διασέλα αυτή παρουσιάζει επίσης και ένα ξεχωριστό ενδιαφέρον που λίγες ορειβατικές διαδρομές το έχουν. Περπατάς πάνω σε μία ράχη και δεξια-αριστερα σχηματίζονται φαράγγια-χείμαρροι που καταλήγουν είτε προς το ρέμα Κρυονερίου ή στο Λυκόρεμα. Είναι βαθιά και απότομα φαράγγια εξ ου και τα εκτεθειμένα σημεία της διαδρομής.

Το Λυκόρεμα καταλήγει στην περιοχή των Κλουκινοχωρίων (η χωριών της Νωνάκριδος). Πρόκειται για μια ευρύτερη περιοχή χωριών που ανήκαν παλαιότερα στην επαρχία Καλαβρύτων, όπως η Αγία Βαρβάρα, το Αγρίδι, ο Σόλος, το Μεσορρούγι, η Περιστέρα, η Ζαρούχλα, τα Χαλκιάνικα και το Βουνάκι (και όχι @ουνάκι). Λένε, πως το 1204 (εποχή της Δ' Σταυροφορίας) η περιοχή δόθηκε σαν φέουδο (μεσαιωνική λέξη που αναφέρεται στην παραχώρηση τμήματος γης -κάτι σαν τσιφλίκι- απο τον εκάστοτε ηγεμόνα της ευρύτερης περιοχής σε υποτελή του με αντάλλαγμα την αφοσίωση στο πρόσωπό του) στον πρώτο ρωμαιοκαθολικό αρχιεπίσκοπο Πάτρας, το όνομα του οποίου ήταν Αντέλμο του Κλουνί και που ήταν γάλλος μοναχός προερχόμενος απο το Αβαείο του Κλουνί (cluny Abbey). 

 

Ovis canadensis: τύπος αγριόγιδου

 

Κλουκινοχώρια ή Κλουνικοχώρια; Η ονομασία "Κλουκινοχώρια" συναντάται στο Διαδίκτυο αντί της σωστότερης(;) Κλουνικοχώρια, λέξη που θα μπορούσε να αποδοθεί στο Αβαείο του Κλουνί, απο το οποίο προήλθε ο λατίνος αρχιεπίσκοπος. Το να μην διερωτάται κανείς για τη μια ή την άλλη ονομασία είναι συνέπεια πώς όλοι αντιγράφουν όλους στο Διαδίκτυο και μάλλον επικρατεί το "δίκαιον" του πρώτου γράψαντος!! Όμως η ετυμολογία δείχνει ότι η λέξη Κλουκινοχώρια ίσως να προέρχεται από την επίσημη ονομασία του Αβαείου ως Clugny που το ιδίωμα της κατάληξης προφέρθηκε ως ...κινο... και συνεπώς να έχουμε τα Κλουκινοχώρια (απο το Clugny) και όχι τα Κλουνικοχώρια (απο το Cluny). Στην Πάτρα, υπήρχαν τα Κλουκινιώτικα, μια κακόφημη τοποθεσία στη σημερινή οδό Γούναρη, τοπωνύμιο που μάλλον προέρχεται απο τον πρώτο οικιστή της, ο οποίον μάλλον ήταν μακρινός απόγονος κάπου κλουκινοχωρίτη.Άντε γύρευε δηλαδή. Η δεύτερη ονομασία της περιοχής είναι "χωριά της Νωνάκριδος", εννοεί την αρχαία πόλη Νωνάκριδα που υποτίθεται ότι βρισκόταν στην περιοχή, ερείπια όμως της οποίας δεν έχουν βρεθεί.  

Από το 2009 ο Χελμός και το φαράγγι του Βουραϊκού αποτελούν Εθνικό Δρυμό

Νεραϊδάλωνο στη ΒΔ του Χελμού στα 2253μ. Από εδώ ξεκινά ουσιαστικά η νότια
κορυφογραμμή του Χελμού, γνωστή και ως “Χτένια του Χελμού”

 

Η θέα είναι εντυπωσιακή. Το ορεινό συγκρότημα του Χελμού ξεδιπλώνεται απέναντί σου σε απόσταση βολής, ενώ το αστεροσκοπείο “Αρίσταρχος” έχει τον πρώτο λόγο στον... τηλεφακό σου. Ο χώρος εγκατάστασής του, σε υψόμετρο 2238μ., παρουσιάζει, από αστρονομικής άποψης, εξαιρετικό πλεονέκτημα καθότι η συγκεκριμένη τοποθεσία θεωρείται από τις σκοτεινότερες περιοχές της Ευρώπης. Η διάχυση των φώτων, απο τις πλησιέστερες πόλεις, "τυφλώνουν" τα τηλεσκόπια τα οποία δουλεύουν καλά μόνο στο απόλυτο σκοτάδι.

 

Η διαδρομή Θέτις

Η Διασέλα τελειώνει εκεί που τελειώνει και το δάσος. Μονοπάτι υπάρχει, αλλά χάνεται συχνά και δεν είναι σηματοδοτημένο. Ακόμη και με gps πρέπει να προσανατολίζεσαι. Μετά, αρχίζει μια ανηφόρα (συνηθισμένα τα βουνά απο τα χιόνια) υποφερτή που σε οδηγεί στις πλαγιές του Γαρδικίου. Φτάνοντας στα 2000μ. συναντάμε ένα σύμπλεγμα βράχων, που πρέπει να βρούμε τις "πόρτες" για να το ανεβούμε και μετά τραβερσαριστά προς την κορυφή που είναι πλέον πολύ ευδιάκριτη. Η συνολική διαδρομή είναι 4ω 40λ.

 

απολαμβάνοντας το Χελμό

Θέα απο την κορυφή προς την πλευρά του Χελμού

Θέα απο την κορυφή προς την πλευρά του Φενεού

Βίντεο με θέα το Μαδερό και το Νησί. Στο βάθος η κοιλάδα του Φενεού.

Το Στεφάνι (Χτένια Χελμού) με αναρριχητική διάθεση

 

Σε ελεύθερη μετάφραση: ξεκινάμε από το Γαρδίκι..... η διαδρομή είναι όμορφη και εντυπωσιακή. Η κόψη μας περιμένει... αποτελείται από ένα μεγάλο βράχινο συγκρότημα πύργων και ακολουθεί το χαρακτηριστικό οδοντωτό Στεφάνι (χτένι) που τερματίζει λίγο πριν το Νεραϊδάλωνο. Κατηφορίζουμε αρκετά μέχρι να φτάσουμε στην βάση του πρώτου συγκροτήματος... αφού το σκαρφαλώσουμε μέχρι τα μισά (III-), τραβερσάρουμε από αριστερά και κατόπιν καταρριχόμενοι συνεχώς (ΙII+, πολύ σαθρά), φτάνουμε στο διάσελο όπου βρίσκεται η αρχή του στεφανιού. Εάν οργανώσουμε τρίτο σημείο ραπέλ γλιτώνουμε την καταρρίχηση. Από το σημείο αυτό και μετά απομένει να σκαρφαλώσουμε το στεφάνι, που εκτείνεται σε μια υψομετρική διαφορά 400μ!! Υπάρχουν σαθρές απότομες ορθοπλαγιές πράγμα που κάνει την τραβέρσα προβληματική. Κινούμαστε πάνω στην κόψη και ανά τακτά διαστήματα έχουμε τοπική δυσκολία III+, με σημεία ελαφρώς εκτεθειμένα και σαθρό βράχο, ενώ το βέλτιστο δρομολόγιο ίσως μας προβληματίσει. Δεν πρέπει να μας παρασύρουν κάποιες χαρακτηριστικές γιδόστρατες που τραβερσάρουν αριστερά από τα χτένια διότι στο τέλος θα πρέπει - καθώς θα είμαστε κουρασμένοι - να καλύψουμε τα χαμένα μέτρα σκαρφαλώνοντας αρκετές σαθρές σχοινιές (IV). Τερματίζουμε στο Νεραϊδάλωνο στα 2300μ περίπου. Μπράβο στα παιδιά, και σε όσους το έχουν κάνει. Τους θαυμάζω, αλλά δεν τους ζηλεύω. Κάποτε, μικρότερες διαδρομές είχα κάνει και εγώ. 

Το νέο όνομα μιας ανώνυμης κορφής 

Μεταξύ Γαρδικίου και Στεφανιού υπάρχει μια πυραμοειδής κορυφή που δεν έχει όνομα, όπως αναφέρει ο Νέζης στα Ελληνικά Βουνά, τα βιβλία του οποίου θεωρούνται μια αξιόπιστη πηγή ενημέρωσης.

κορυφή Αντέλμου (πρώην ανώνυμη κορυφή)

 

Ποιό όνομα προτείνετε να της δώσουμε που να έχει άρωμα Χελμού ή της ευρύτερης περιοχής;; Ας πούμε μια λέξη που να έχει το συνθετικό Νεραιδ... μιας που οι γύρω περιοχές έχουν ανάλογες ονομασίες (Νεραιδοράχη, Νεραιδάλωνο,...) και να μας παραπέμπει σε μύθους, θρύλους και ιστορίες των ντόπιων, ό,τι καλύτερο δηλαδή για έναν ορειβάτη που αναζητά στο νόημά τους το ιδανικό καταφύγιο. Το βρίσκω πολύ ρομαντικό ίσως και δροσιστικό κυρίως όταν έχει προηγηθεί μια δύσκολη ανάβαση μέσα σε βραχώδη περάσματα. Ίσως Πυραμίδα;; μάλλον κοινότυπο γιατί υπάρχουν πάνω 200 κορυφές με αυτό το όνομα. Αυγό;; τα ίδια και εδώ, ο Νέζης αναφέρει σχεδόν 20 κορυφές και μία βρίσκεται στο Αροάνια όρη, δηλαδή στα πέριξ. Μήπως κάποια ονομασία με ιστορικό ενδιαφέρον; Η περιοχή βρίθει ιστορικών περιπετειών με ή χωρίς ανακρίβειες και μιας που θα εορτάσουμε σύντομα τα 200 χρόνια από την εθνική μας παλιγγενεσία, ιστορικές ονομασίες θα βρίσκονται στην επικαιρότητα.

 

Η είσοδος στο Κάστρο της Πάτρας

 

Ας πάρουμε όμως τα ιστορικά δεδομένα: στις αρχές του 13ου αι. η Πελοποννήσος κατακτήθηκε από τους Φράγκους, δημιουργήθηκε το πριγκιπάτο της Αχαΐας και χωρίστηκε σε φέουδα που δόθηκαν κυρίως σε ιππότες ως αντάλλαγμα των υπηρεσιών τους (κάτι ανάλογο δηλαδή με τους διορισμένους νομάρχες κάποιας άλλης εποχής). Παράλληλα υπήρχαν και τα εκκλησιαστικά φέουδα (η Πάτρα ήταν έδρα ρωμαιοκαθολικής αρχιεπισκοπής και δεν υπήρχε αντίστοιχη ορθόδοξη) τα οποία δινόντουσαν, ελέω Θεού, στο όνομα του εκάστοτε αρχιεπισκόπου. Εκείνη την εποχή εξελέγη πρώτος Αρχιεπίσκοπος o Αντέλμο (Anthelme), που ήταν μοναχός στη Μονή του Κλoυνύ, στο ναό του Αγ. Ανδρέα Πατρών από Φράγκους κληρικούς. Το ότι ήταν καλός άνθρωπος, το υποθέτουμε απο το γεγονός ότι οι σχέσεις ανάμεσα στον αρχιεπίσκοπο και τους κοσμικούς βαρόνους ήταν συνεχώς τεταμένες, τόσο τεταμένες που τον εκδίωξαν απο τον Καθεδρικό ναό της πόλης, τον κακοποίησαν, του έκοψαν τη μύτη και τον φυλάκισαν στο Κάστρο της Πάτρας. Απάλλαξε τους Έλληνες ιερείς και μοναχούς από φόρους και εισήγαγε στους πολίτες τετράμηνη στρατιωτική υπηρεσία για τη φρουρά του... χαχα! για δες συνειρμούς με τη σημερινή πραγματικότητα. Βασικά, θεωρείται μια σημαντική προσωπικότητα, της εποχής εκείνης, όπως αναφέρει και το ιστορικό Λεξικό του Τριανταφύλλου για την πόλη των Πατρών. Πέθανε το 1243 πολύ πλούσιος αφήνοντας στην αρχιεπισκοπή όλη την περιουσία του.

Προτείνω, συνεπώς, η ανωνυμη αυτή κορυφή να πάρει το όνομά του, ως συνέχεια της ιστορικότητας αλλά και της γεωγραφικής της θέσης μιας που το Λυκόρεμα ξεκινά απο την κορυφή Αντέλμου και καταλήγει στα Κλουκινοχώρια. Θεωρώ ότι έτσι αποκαθίσταται μια ιστορική αλήθεια που δεν αναφέρεται πουθενά και την αποκαλύπτω για πρώτη φορά: ο Αντέλμο ήταν μεγάλος "ορειβάτης" και σίγουρα θα είχε διανύσει το ρέμα και θα είχε φτάσει στη "δική" του κορυφή. Και αν δεν το έκανε, θα το ήθελε πολύ. Η περιοχή είναι πραγματικά εντυπωσιακή όσο και άγρια.