Patagonia, peninsula Mitre

Λίγες μέρες πριν
Η χερσόνησος Μίτρε
1. μέρα ισορροπόντας στα κύματα
2. μέρα η κόλαση Μίτρε
3.- 4. μέρες η Μεγάλη Απόφαση
5. - 6. μέρες ο παράδεισος Μίτρε
7.- 12. μέρες η Μεγάλη Πορεία
Επιστροφή στην Ushuaia
το ταξίδι συνεχίζεται
Παραπομπές
Ευχαριστίες

my video (peninsula Mitre)
video (έλληνες στο τέλος του κόσμου)
Adventure (...η ξεχασμένη γη)

Ένα μήνα μετά: ενώ σκεπτόμουνα ακόμη την περιπέτεια της Μίτρε ήρθε να προστεθεί στις σκέψεις μου το βιβλίο  του David Grann "Wager" (Γουέιτζερ στα ελληνικά) που διηγόταν μία θαλάσσια περιπέτεια στα νότια παράλια της Παταγονίας, το 1742. Οι πρωταγωνιστές, ναύτες, αξιωματικοί και τελικά... ναυαγοί εκτελούσαν μια αποστολή του αγγλικού Στέμματος, και έπεφταν πάνω σε θύελλες, βροχές που γινόντουσαν χιονόνερο και χιόνι και σε ριπές ανέμου που ισοπέδωναν τα πάντα.... όπως δηλαδή και εμείς. Το διάβασα μονορούφι! Αν και εμεις διασχίσαμε (ιστιοπλοικά και πεζοπορικά) ένα πολύ μικρό κομμάτι της συνολικής τους διαδρομής, από το διάβασμά του αντελήφτηκα το μέγεθος της περιπέτειας που έζησε το πλήρωμα του Γουέιτζερ. Εσείς, που δεν βρεθήκατε στα απρόσιτα και κακοτράχαλα εκείνα μέρη αρκεστείτε στον Επίλογο του βιβλίου "... για να αντιληφτείς τα δεινά που πέρασαν οι ναυαγοί του Γουέιτζερ θα πρέπει να το διαβάσεις μια θυελλώδη νύκτα του Μάρτη, όταν ο αέρας κοπανάει τα παραθυρόφυλλα και σωριάζει τις καμινάδες στα πεζοδρόμια, γεμάτα απ΄τις δίνες της νεροποντής..."  

Αργεντινή...

χώρα μαγική και απέραντη,

με προορισμούς για όλα τα γούστα,

τουρίστες, νομάδες, πεζοπόροι, ορειβάτες,

αναρριχητές και μοναχικοί διαβάτες,

χωρίς εκείνους που θα τολμήσουν να ξεπεράσουν τον εαυτό τους

και να διασχίσουν απρόσιτα και κακοτράχαλα μέρη,

εκεί στο αντάμωμα δυο μεγάλων ωκεανών

με απόκοσμες καιρικές συνθήκες,

στο νοτιότερο άκρο της χώρας,  στη χερσόνησο Μίτρε.

Μια ομάδα ελλήνων πεζοπόρων,  με αρχηγό το Νίκο Τόδουλο,

τόλμησε και το επιχείρησε!     

"...κάποια μέρα, ο Κολόμβος, ο Μαγγελάνος, ο Κουκ, ο Φρανκλίνος και ο Λίβινγκστον, που ανακάλυψαν τους κόσμους και πέθαναν προσπαθώντας να μας τους αποκαλύψουν, δεν θα βρίσκουν πλέον μιμητές, όσο μέτριοι κι αν είναι, λόγω έλλειψης τοποθεσιών... γιατί αυτή η μεγαλειώδης και όμως τόσο μικρή γη μας θα είναι πλέον προσιτή ακόμη και στην πιό απόμακρη γωνιά της. Παρόλα αυτά, όσοι ακολουθούν τα βήματα του Γαλιλαίου, του Βολταίρου και του Χούμπολντ είναι αδύνατον να μην ολοκληρώσουν την εξερεύνηση του κόσμου.....και όλα όσα υπάρχουν θα μας τα εξηγήσουν μέσα από τις μελέτες τους. Και θα έρθει μια μέρα που το ανθρώπινο πνεύμα θα βασιλέψει παντού για ό,τι δημιουργήθηκε κάποτε ή έμεινε ημιτελές...»
Francisco Pascacio Moreno (1852-1919), εξέχων εξερευνητής και ακαδημαϊκός της Αργεντινής (συνήθως αναφέρεται ως Perito Moreno, perito σημαίνει «ο ειδικός»), έχει πιστωθεί ως μια από τις πιο σημαντικές προσωπικότητες στην ενσωμάτωση μεγάλων τμημάτων της Παταγονίας στην Αργεντινή και στη μετέπειτα ανάπτυξή της. Χωρίς αυτόν, η Αργεντινή δεν θα ήταν αυτό που είναι σήμερα. Τα σύνορα θα ήταν διαφορετικά. Χωρίς τις εξερευνήσεις του, τις αναφορές του και τις επιστολές διαμαρτυρίας του, η ιστορία της Παταγονίας δεν θα ήταν όπως είναι σήμερα ...

Λίγες μέρες πριν!

Tις ημέρες των Χριστουγέννων βρέθηκα στο γνωστό μπαράκι terminal με μια παρέα, μάλλον άγνωστη σε εμένα, που είχε φάσμα ηλικιών μιας γενιάς. Μου άρεσαν πολύ όλα τα παιδιά, που ζωντάνευαν το χώρο και έδειχναν πόσο αυτή η διαφορετικότητα μάς ταίριαζε και μάς έκανε να αισθανόμαστε όλοι άνετα και ωραία, ενώ διηγούσαν τα ταξιδιωτικά τους σχέδια.

 

Ushuaia by night

Δίπλα μου, ένα ζευγάρι που μόλις είχαν πάρει πρόωρη σύνταξη σκεφτόταν να πάνε στην Αυστρία, στο Χάλσταττ.... φαινόταν τόσο ενθουσιασμένο. Εγώ, δεν μιλούσα γιατί εκεί, δεν έχω πάει. Απέναντί μου, το νιόπαντρο ζευγάρι, γύρω στα 30-35, με αγκαλιασμένα δάκτυλα  που συμβόλιζαν τον έρωτά τους, κοιταζόντουσαν στα μάτια και μαρτυρούσαν τον πρωτοχρονιάτικο προορισμό τους, το Σορέντο της Ιταλίας. Αναπήδησα μέσα μου, καθότι εκεί είχα περάσει κάποιο φοιτητικό μου έρωτα, αλλά συγκρατήθηκα και τους άφησα να διηγούνται τα σχέδιά τους. Στην παρέα μας ήταν και μια ορειβάτισσα που θα πήγαινε με το γυιό της στο Παγγαίο όρος και στον τόπο καταγωγή της, που ούτε εκεί έχω ανέβει. 

 

 

Η ώρα περνούσε ευχάριστα με κόκκινο κρασί και κουβεντούλα μέχρι που κάποιος της παρέας με ρωτά για τα ταξιδιωτικά μου σχέδια "...ονειρεύομαι..." του απαντώ "....να είμαι πάνω σε ένα ιστιοπλοϊκό στα ήρεμα νερά του στενού Beagle μακρυά απο τα τουριστικά ερεθίσματα των ημερών μας, να φωτογραφίζω παγετώνες και άγρια πουλιά, να ακούω την ανάσα μιας φάλαινας, που πλέει αδιαφορώντας δίπλα μου, και να ραντίζομαι από το φύσημά της, και να θαυμάζω τη φύση, όπως έκανε και ο.....", ο Δαρβίνος! , με διακόπτει, "... που πριν 200 περίπου χρόνια έκανε το ίδιο ταξίδι σε αυτά τα μέρη πάνω στο πλοίο Beagle του ναυάρχου Robert FitzRoy..." συνέχιζε με έναν τόνο θριάμβου ίσως και λίγο ζήλειας γιατί ήξερε ότι τα μέρη αυτά θεωρούνται ακόμη από τα πιό παρθένα του κόσμου.... εκεί που όταν βραδυάζει παρατηρείς το νεφέλωμα του Μαγγελάνου και το Σταυρό του Νότου, μόλις χίλια χιλιόμετρα μακρυά απο τις ακτές της παγωμένης Ανταρκτικής. 

 

San Martin

Ναι! βρίσκομαι (πάλι) στο νοτιότερο σημείο της αμερικανικής ηπείρου, στην απόμακρη Ushuaia της Αργεντινής, αλλά και στο ανεμοδαρμένο πέρασμα Drake, εδώ που συναντιώνται μαινόμενοι ο Ατλαντικός και ο Ειρηνικός Ωκεανός να συνθέτουν ένα παζλ άγριας φύσης και βασανιστικής μοναξιάς στο σκληρό τοπίο ενός οριακού προορισμού, που παρακάτω δεν έχει. 

 

 

Είμαι λοιπόν στο άκρο του κόσμου και ξεκινώ ένα ταξίδι πρωτόγνωρο, με ανύπαρκτες ανέσεις, βαρύ σακκίδιο και μηδενικές ανοχές. Μαζί με 5 ακόμη φίλους και μία φίλη ορειβάτες ξεκινάμε να διασχίσουμε τη χερσόνησο Μίτρε.... όμως, απ'όλα τα χριστουγεννιάτικα όνειρα κανένα δεν πραγματοποιήθηκε γιατί η πραγματικότητα φάνηκε πολύ σκληρή και απρόσμενη. "...εδώ, η φύση έχει τους δικούς της κανόνες που πρέπει να ακολουθήσεις, να είσαι συνεργατικός, ψύχραιμος και με ψυχική προετοιμασία.... στη χερσόνησο Μίτρε δεν έρχονται άνθρωποι χωρίς τάση στην περιπέτεια και εμπειρία..." μάς εξήγησε ο Sergio, ένας ντόπιος κυνηγός  για Διβρες και εγώ θα συμπλήρωνα πως λέξεις "...είμαι χορτοφάγος, δεν βάζω ζάχαρι στον καφέ μου ή δεν τρώω σαλαμι..." πρέπει να ξεχάσεις αν θέλεις το σώμα σου ζεστό και με ενέργεια. 

 

Κάποιες φορές αισθάνθηκα ότι συμμετείχα σε ταινία ντοκυματέρ για το πώς επιβιώνεις σε άγριες καταστάσεις, όταν δεν έχεις καμμία επικοινωνία με τον υπόλοιπο κόσμο και είσαι εντελώς μόνος.

 

που βρεθήκαμε!!!

 

Η χερσόνησος Μίτρε

Αν αντέξετε ένα ταξίδι 22 περίπου ωρών, θα μπορέσετε να φθάσετε στο νοτιότερο άκρο της Αργεντινής και της νότιας Αμερικής, εκεί όπου βρίσκεται η χερσόνησος Mitre, στην ανατολικότερη περιοχή της Γης του Πυρός (Tierra del fuego), ονομασία που οφείλεται στο Μαγγελάνο που την πρωτοεπισκέφτηκε. Έβλεπε απο παντού τη γη να καπνίζει, γιατί οι ιθαγενείς άναβαν φωτιές για να ζεσταθούν, και έτσι ονόμασε την περιοχή tierra del humo που αργότερα μετονομάστηκε σε tierra del fuego. Ολόκληρη η περιοχή θα μπορούσε να ονομαστεί επίσης "χώρα των ανέμων και των καταιγίδων" γιατι σφυροκοπείται από ανέμους, καθώς βρίσκεται στο αντάμωμα δυο μεγάλων ωκεανών.

 

Η χερσόνησος, πραγματικά, βρίσκεται στο El Fin del Mundo (στο τέλος του Κόσμου) όπως υπερίφανα λένε οι κάτοικοί της... δηλαδή ποιοί κάτοικοι... δεν έχει ούτε έναν(!) έχει μόνο τους μουλαράδες (τους περίφημους Gauchos), κάποιους ξεχασμένους και κάθε χρόνο γύρω στους 40 ψαγμένους ορειβάτες-περιηγητές που αναζητούν την περιπέτεια στα άγρια αυτά μέρη. Έξι απο αυτούς είμαστε και εμείς!

 

Γεωγραφικά, η χερσόνησος οροιοθετείται ΒΑ απο το νότιο ατλαντικό ωκεανό και το Isla de los Estados (από το οποίο χωρίζεται με το στενό Le Maire) και Ν από το στενό Beagle. Ονομάστηκε από τον εξερευνητή Julio Popper προς τιμήν του Bartolomé Mitre (1821-1906) αργεντινού πολιτικού, στρατιωτικού, συγγραφέα και προέδρου της Αργεντινής (1862-1868). Λένε ότι ήταν ελληνικής καταγωγής, γιατί άλλωστε να μην ήταν.. τόσοι και τόσοι έλληνες πήραν το δρόμο της νότιας Αμερικής..... Ήταν όμως αποδεδειγμένα μια σημαντική προσωπικότητα στην ιστορία της Αργεντινής εκείνης της εποχής.

 

Η περιοχή ανήκει στο δήμο Ushuaia και στην επαρχία Tierra del Fuego, είναι δηλαδή τμήμα της Αργεντινής. Οι μόνοι οικισμοί (λέγονται estancias) βρίσκονται στα βόρεια της χερσονήσου και είναι (από δυτικά προς ανατολάς) οι Estancia Maria Luisa, La Chaira, el Rio bueno, Policarpo και η bahía Thetis, ενώ 11 χλμ ανατολικότερα είναι ο φάρος Cabo San Diego. Εκεί τελειώνει και η χερσόνησος. Βέβαια, υπάρχουν και κάποιες άλλες Estancias, από τις οποίες δεν περάσαμε.

 

Η λέξη estancia μάς αναγάγει σε στάνη και όπως διαπιστώσαμε περί αυτού πρόκειται. Οι φωτογραφίες άλλωστε το επιβεβαιώνουν. Είναι μικροί χώροι, χωρίς καμία απολύτως άνεση, χώροι για να κλείσεις τα μάτια σου απο την κούραση της πορείας, να προφυλαχτείς από τον άνεμο που βολοδέρνει ό,τι βρει εκεί έξω, αλλά και να αντιμετωπίσεις τη βροχή που μπαίνει απο την οροφή και προσπαθείς να την κρατήσεις μακρυά από τον υπνόσακό σου. 

 

Αυτή είναι η ζωή των Gauchos, αυτών των ικανών μουλαράδων-ιππέων, που φημίζονται για τη γενναιότητα και την απειθαρχία τους. Η φιγούρα τους είναι ένα λαϊκό σύμβολο της Αργεντινής, της Ουρουγουάης και της νότιας Βολιβίας, αλλά κυρίως της νότιας Παταγονίας, που θαυμάστηκαν, έγιναν διάσημοι στο θρύλο, τη λαογραφία και τη λογοτεχνία και θεωρούνται ένα σημαντικό μέρος της πολιτιστικής παράδοσης στη νότια Αμερική. Οι Gauchos, από κάποια άποψη, έμοιαζαν σαν μέλη αγροτικών κοινωνιών του 19. αιώνα με βάση τα άλογα, όπως ο αμερικανός καουμπόη ή ο χιλιανός huaso, ακόμη και ο περουβιανός chalan.

 

Μαζί τους ζήσαμε για 12 σχεδόν μέρες... ταξιδεύαμε μαζί, μαγειρεύαμε και κοιμόμασταν μαζί, συζητούσαμε μαζί φωλιασμένοι στην πρόχειρη φωτιά που ανάψαμε απο ξερόκλαδα που είχε ξεβράσει η θάλασσα πριν κάποιες μέρες, μαζεύαμε μαζί άγρια χόρτα και τοπικά φυτά, απο τα οποία έκαναν υπέροχη μαρμελάδα (Ρουμπάρμπ), ενώ πριν λίγες μέρες είχαν σφάξει μια άγρια αγελάδα (κρέας χωρίς αντιβιοτικά!!!!) για να έχουμε ένα επίσημο δείπνο την ημέρα του αποχαιρετισμού. Αυτή τη ζωή τους βιώσαμε και πιστέψτε με ότι είναι εντελώς διαφορετική απο το να δεις ένα ντοκυμαντέρ καθισμένος αναπαυτικά στον καναπέ σου.

Ιστορικά, η περιοχή κατοικούνταν από τις αυτόχθονες φυλές των Haush και Selknam, που είχαν σχέση πολιτισμικά και γλωσσικά με τους Tehuelche της νότιας ηπειρωτικής Παταγονίας. Η πρώτη επαφή μεταξύ των Haush και των Ευρωπαίων σημειώθηκε το 1619, όταν μια ισπανική αποστολή, υπό την αρχηγία του Garcia de Nodal, έφτασε στο ανατολικό άκρο της χερσονήσου Mitre, σε έναν κόλπο που η αποστολή ονόμασε Bahia Buen Suceso (Κόλπος Καλής Επιτυχίας) και συνάντησε άνδρες Haush, που βοήθησαν τους Ισπανούς να εξασφαλίσουν νερό και ξύλα για τα πλοία τους. Υπάρχουν διαφορετικές εκτιμήσεις  για αυτούς τους ιθαγενείς: ένας Ιησουίτης ιερέας τους περιέγραψε (1711) ως "αρκετά υπάκουη φυλή", ο Τζέιμς Κουκ (1760) ως "μια άθλια φυλή", ενώ ο  Δαρβίνος παρατήρησε την ομοιότητά τους με τους "Παταγόνους" που είχε δει νωρίτερα στο ταξίδι του, και δήλωσε ότι ήταν πολύ διαφορετικοί από τους "καπνισμένους και άθλιους στα δυτικά", αναφερόμενος προφανώς στους Yahgan.

 

Η επικοινωνία με τους ευρωπαίους είχε αρνητικές επιπτώσεις για τον πληθυσμό των Haush, αλλά και όλων των άλλων φυλών εξαιτίας των μεταδιδόμενων σεξουαλικών νοσημάτων και γενικότερα των ασθενειών, στις οποίες οι αυτόχθονες δεν ήσαν μαθημένοι, ακόμη και στις καθημερινές αλλαγές που οι ευρωπαίοι τους υπέβαλαν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η επιβολή ντυσίματος επειδή εθεωρείτο "αντιχριστιανικό" να κυκλοφορούν γυμνοί, όπου για προστασία απο το κρύο αλοίφονταν με λίπος φάλαινας, έτσι ώστε μέχρι τις αρχές του 20. αιώνα (1912) να είχαν απομείνει λιγότερο από δέκα οικογένειες. Σήμερα δεν υπάρχει ούτε δείγμα και ο επισκέπτης μπορεί να δει ομοίωμά τους μόνο στο μουσείο της Ουσουάια.

 

όλο το ταξίδι σε μια φωτογραφία

1. μέρα ισορροπόντας στα κύματα.
"...ένα ταξίδι 150 χιλιομέτρων αρχίζει και αυτό με ένα πρώτο βήμα...." μπορεί ο Lao Tse να το είπε κάπως διαφορετικά, όμως εμείς το εννοούσαμε. Η περιπέτεια μόλις άρχισε! Είναι 3.00 τα μεσάνυκτα στην Ushuaia, ένα ψιλόβροχο μάς χαιδεύει στο πρόσωπο και προχωράμε πάνω στην ξύλινη εξέδρα για να επιβιβαστούμε στο σκάφος Costa με καπετάνιο τον αργεντίνο Μικέ και να ξεκινήσουμε ένα ταξίδι 14 ωρών. Ένα όμορφο σκάφος 13 μέτρων με πανιά και πολλές ανέσεις (που θα ήσαν και οι τελευταίες για τις επόμενες μέρες) μέσα στο στενό Beagle, που ονομάστηκε αρχικά "Onachaga" (το κανάλι των Ona), ονομασία που δεν άρεσε στους ευρωπαίους και γιαυτό μετο-ονομάστηκε σε Beagle, στο όνομα του πλοίου του ναυάρχου Fritz Roy.

 

Ξεκινήσαμε με πρίμα καιρό για να γίνει αργότερα η κόλαση του Δάντη. Βγαίνουμε στα ανοικτά με άσχημο καιρό με κύματα 2 και 3 μέτρων να ανεβοκατεβάζουν το ιστιοφόρο σαν καρυδότσουφλο και να περνούν πάνω απο το κατάστρωμα. Εμείς, κάτω στο αμπάρι, με πλάτη στα σκαριά του πλοίου, το ένα πόδι αντίσταση στο ένα δοκάρι και το άλλο σε ένα δεύτερο, ενώ με τα χέρια κρατούσαμε ισορροπία σώματος και αυτό για 8 ολόκληρες ώρες! Οι δραμαμίνες ήταν το μόνο μας όπλο μπροστά στα ακροβατικά του ιστιοφόρου, ενώ μια "σακούλα" ήταν έτοιμη να... επεμβεί!

 

όταν μου ανέθεσαν το τιμόνι της armada argentina

Μικέ, ο καπετάνιος

Τελικά φθάσαμε στο bahía español και περιμέναμε να κοπάσει ο άνεμος και να ανέβει η παλίρροια για να μπορέσουμε να βγούμε στη στεριά. Την κατάλληλη στιγμή άπνοιας και κυματισμού ανεβαίνουμε σε μια zodiac και επιχειρούμε απόβαση, όταν ξαφνικά ξεσπά μία κακοκαιρία με ισχυρό αέρα και ριπές χαλαζιού-χιονιού να μας πυροβολούν ανηλέητα. Προχωράμε και βρεχόμαστε, προχωράμε και κρυώνουμε, δεν έχουμε ορατότητα, απλά προχωράμε στα βήματα του μπροστινού μέχρι να διανύσουμε ένα χιλιόμετρο και να φτάσουμε σε ένα υποτυπώδες καταφύγιο, όπου ενα ντόπιο ζευγάρι είχε προηγηθεί, ανάψει τη σόμπα και ετοιμάσει ζεστά epanadas. Απο την κόλαση στον παράδεισο.

 

βγαίνοντας στην ακτή

 

Εδώ είναι το πρώτο μας estancia, κάπως αξιοπρεπές, ίσως λόγω ζεστασιάς ίσως γιατί δεν ξέραμε τι μας περίμενε. Συναντήσαμε το Sergio που μας ρώτησε αν έχουμε την ψυχική δύναμη να διασχίσουμε τη χερσόνησο, δηλαδή με το καλημέρα στα δύσκολα. Είναι ένα δυνατό παλικάρι, γύρω στα 35-40, που έχει αφιερώσει τη ζωή του στο κυνήγι της περιοχής. Αν και τώρα έχει μια σχέση αμφιβάλλω αν θα εγκαταλείψει τη χερσόνησο. Η ερωτική του ιστορία μοιάζει σαν τα μάντρας που στέλνουν τις ευχές μας στο υπερπέραν για να μπορέσουν να πραγματοποιηθούν, έτσι και η καλή του ανέβαινε σε ένα δικινητήριο, πετούσε πάνω απο τη χερσόνησο και του έριχνε σοκολάτες. Ο Sergio έβρισκε κάθε πρωί σοκαλάτες στο δρόμο του... μέχρι που υποψιάστηκε το γεγονός, γνώρισε την κοπέλα και έγιναν ζευγάρι. Ωραίες ιστορίες για χαμένους ορειβάτες στην άκρη του κόσμου!

 

πρώτη estancia... πρώτο σοκ!

απο το χθεσινό χιονάκι του... καλοκαιριού

ο χώρος μας για την πρώτη νύκτα

ο περιβόητος sergio

2. μέρα η κόλαση Μίτρε
Αρχίσαμε την παραλιακή διάσχιση του κόλπου español με καιρό που άλλαζε κάθε 5 λεπτά. Μία 10ωρη πορεία 20 χιλιομέτρων, μέσα στην άγρια φύση και με έναν ντόπιο οδηγό τον Luis. Συναντούσαμε άλογα και άγριες αγελάδες (που τις είχαν εγκαταλείψει εδώ μετά τη στάση των κρατικών επιδοτήσεων) και πουλιά. Βαδίζαμε σε μέρη χωρίς μονοπάτια και ίχνος ανθρώπινης ζωής όπου είσαι εντελώς μόνος. Είχε δίκιο ο ισπανός ποιητής Antonio Machado που έγραφε σε ένα ποίημά του "...Caminante, no hay camino, se hace camino al andar..." (πεζοπόρε, δεν υπάρχει μονοπάτι, εσύ το φτιάχνεις με την πορεία σου!).

 

ο δυνατός άνεμος σηκώνει ακόμη και τον αφρό της θάλασσας

"... Η Ψυχή του Κόσμου θεωρείται το Πρώτο Παγκόσμιο Έργο Τέχνης στην ιστορία. Βρίσκεται σε ένα μέρος πολύ νότια του πλανήτη μας, σε ένα μέρος που ελάχιστοι άνθρωποι το γνωρίζουν και μπορούν να το εκτιμήσουν, αλλά κατέχει μία θέση τυλιγμένη σε μοναξιά, που είναι δύσκολο να εξηγηθεί, στέκεται σε μια λαμπρή και άψογη στάση, που μοιάζει να γεννιέται από την ίδια τη Γη και που αντιπροσωπεύει ένα σύμβολο, ένα έργο και μια ελπίδα ενός δημιουργικού μυαλό που γεννά ιδέες που ξεπερνούν αυτό που έχουμε συνηθίσει να καταλαβαίνουμε.." Από τη συνέντευξη του Sergio Anselmino στο Moments at the End of the World.

 

Η Ψυχή του Κόσμου, όπως το φωτογραφίζει ο Μάκης Φωτιάδης

Βουτάγαμε σε βάλτους με λάσπες που ρουφούσαν τις μπότες μας, διασχίζαμε απέραντες παραλίες με άμμο κ βράχια και ανεβαίναμε σε λόφους, χανόμαστε μέσα σε πυκνόφυτες περιοχές που είχαν διασωθεί απο το μένος του ανέμου, που δεν αφήνει τίποτε όρθιο και στην πλάτη σακκίδιο 20 κιλων. Προχωρούσαμε και ο προορισμός μας ήταν ακόμη πολύ μακρυά. Μόνο τα στοιχεία της φύσης ήταν εδώ... νερό, αέρας και χώμα!

 

εδώ βρήκαμε τα πρώτα δύσκολα

Μετά από μια εξαντλητική πορεία, με υψομετρική διαφορά 1023 μέτρων, κατασκηνώσαμε σε ένα απάνεμο  βάλτο με νερά, δίπλα στον τελικό μας προορισμό, την παραλία της 21ης Φεβρουαρίου, o Luis ετοίμασε βραδυνό, ρύζι με φακές και για επιδόρπιο σοκολάτα, και περιμέναμε το θρόϊσμα του ανέμου και τους ήχους απο τις σταγόνες της βροχής πάνω στο αντίσκηνο για να μας πάρει ο υπνος. Ολο το βράδυ φύσαγε και έβρεχε. Η περιοχή είναι τόσο εκτεθειμένη στο δίαυλο του drake όσο και δύσκολα προσεγγίσιμη με πλοίο.
 

το πρώτο στήσιμο των σκηνών

το πρώτο μαγείρεμα

3.- 4. μέρες η Μεγάλη Απόφαση
Ο καιρός χειροτερεύει και έχουμε μία πολύ δύσκολη διάσχιση από νότο προς βορρά, για να μην πω αδύνατη, με αυτές τις συνθήκες και σε θερμοκρασίες γύρω στους -5C. Είμαστε πολύ κοντά στην Ανταρκτική, σε θαλάσσια περάσματα που λίγοι τα τολμούν και αν συμβεί κάτι, η διάσωση θάρθει όταν κοπάσουν οι άνεμοι, δηλαδή σε 2-3 μέρες. 

 

Δεν μπορούμε να προχωρήσουμε. Όλη την ημέρα είμαστε κλεισμένοι στα αντίσκηνα, κουκουλωμένοι μέσα στους υπνόσακους και οριακά ζεστοί...ούτε αποστολή στο Έβερεστ να βρισκόμασταν. Ακούμε το θυελλώδη άνεμο να βολοδέρνει, τη βροχή και το χαλάζι να κτυπούν το αντίσκηνο. Δυστυχώς πέσαμε σε κακοκαιρία μέσα στο καλοκαίρι. Στα διαλλείματά τους βγαίνουμε εξω να ξεμουδιάσουμε, να φωτογραφήσουμε και πάλι μέσα. Είμαστε σχεδόν αποκλεισμένοι απο τον καιρό και τη φύση. Ο Σάκλετον, πριν 100 χρόνια, βρέθηκε στην ίδια κατάσταση και για να σωθεί χρησιμοποίησε το μοναδικό μέσον που είχε στη διάθεσή του, μία βάρκα ..εμείς;

 

Καθίσαμε να συζητήσουμε τα εναλλακτικά σενάρια: (α) επιστροφή απο το ίδιο μονοπάτι είναι αδύνατον, το πλοίο δεν θα μας περιμένει, (β) νάρθει σκάφος να μας πάρει και αυτό αδύνατον, ο κυματισμός και χωρίς αέρα δεν το επιτρέπει, (γ) ελικόπτερο να μας μεταφέρει στη βόρεια πλευρά της χερσονήσου όπου εκεί οι συνθήκες είναι ήπιες λόγω του φαινομένου Foën.

 

 

φακοειδές νέφος που προμηνύει υγρό και δυνατό άνεμο

μπουκάλι ....ναυαγού

η ακτή που αράξαμε σε πανοραμική θέα

το νερό, που κατεβάζει το ποτάμι, έχει κάποια ερυθρότητα

τα φύκια της θάλασσας στο νότιο ατλαντικό ωκεανό

Εσείς τι θα διαλέγατε? ..σωστά! Το ίδιο επιλέξαμε και εμείς οι έξι. Δύο ελικόπτερα ήρθαν στην ώρα τους για να μας πάνε στο bahía Thetis.

 

αναμένοντας το "σωτήρα" μας απο τους αιθέρες

 

 

Τη διαδρομή από νότια προς τη βόρεια πλευρά της χερσονήσου θα την έχουν δει οι Gauchos (μουλαράδες), κάποιοι ντόπιοι ξεχασμένοι, ελάχιστοι πεζοπόροι και εμείς που τη διασχίσαμε απο ψηλά. Θεωρώ απίθανο να έχουν έρθει περισσότεροι ξένοι εδώ, σε αυτά τα άγρια μέρη με συνεχείς διασχίσεις παταμών και λιμνών, με ατέλειωτα μαγγελανικά δάση και θυελλώδεις ανέμους.
 

μόλις φθάσαμε στην περιοχή Thetis

5. - 6. μέρες ο παράδεισος Μίτρε
Με το δορυφορικό σύστημα της Garmin Inreach παραγγείλαμε δύο ελικόπτερα που μας άφησαν στην παραλία Thetis όπου υπάρχει ενα υποτυπώδες καταφύγιο με σόμπα και ξύλινα κρεβάτια. Είμαστε στην άκρη του δάσους με λιμνούλες, σαν να απεικονίζουν έναν πίνακα του Bob Ross...  

 

Estancia Thetis

διαλέγοντας κλίνη deluxe...

ώρα για ζεστασιά

το αποτύπωμά μας....

yo mismo estuve aquí

αυτή η φωτό είναι όρθια ή ανεστραμμένη;

πίνακας του Bob Ross ή πραγματικό τοπίο;

Luis ο οδηγός μας

Σε λίγο έρχεται και μία ομάδα ιππέων που διασχίζουν μία διαδρομή με όμορφα άλογα. Είναι ελβετοί και γάλλοι που έχουν χόμπυ την ιππασία και όπου πάνε κουβαλούν μαζί τους τα κρασιά τους. Μάς κάλεσαν για δείπνο, ίσως για παρέα ίσως από συμπόνοια, το μόνο που μπορώ να πω είναι ότι είχα καιρό να φάω ρύζι με κρέας φούρνου και κρασί malvec.

 

προετοιμασία δείπνου gourmet

το φαγητό μου....

το κρασί μου...

οι γάλλοι απολαμβάνουν το τοπίο...

..το ίδιο και ο Νίκος

Λόγω του ελικοπτέρου έχουμε μια μέρα ελεύθερη και αποφασίσαμε να κάνουμε μια διαδρομή στο φάρο San Diego, που γεωγραφικά οριοθετεί το πλέον ανατολικό σημείο της χερσονήσου Mitre. Η διαδρομή με μικρές διακυμάνσεις ύψους, αλλά όχι τόσο εύκολη όσο την φανταζόμασταν έχει μήκους διαδρομής γύρω στα 11 χιλιόμετρα. Περάσαμε πρώτα απο ένα εγκατελλειμένο διοικητήριο, το οποίο ίδρυσε το πολεμικό ναυτικό της Αργεντινής (1891) και παρέμενε ενεργό μέχρι το 1896, οπότε μεταφέρθηκε στο Río Gallegos. Το κτήριο είναι ετοιμόρροπο, αξίζει όμως τον κόπο της φωτογράφησής του, όταν μέσα από τα ερείπιά του κάνουμε ένα flash-back στο ένδοξο παρελθόν του, τότε που η τοποθεσία είχε μεγάλη εμπορική δύναμη λόγω των θαλάσσιων λιονταριών, που τα μετέφεραν εδώ για να επεξεργαστούν το δέρμα και το λίπος τους σε ειδικό εργοστάσιο, τα απομεινάρια του οποίου αφείονται διακριτά στο πέρασμα του χρόνου. 

 

3 Ιαν. 1886

απομεινάρια εργοστασίου επεξεργασίας λίπους απο θαλάσσια λιοντάρια

Συνεχίζουμε και περνάμε ένα ποτάμι με λέμβους. Προσπαθώ να συγκρίνω τη μικρή αυτή περιπέτεια με μία προσκοπική δράση... μάλλον όχι, δεν συγκρίνεται! με κάποια σκηνή του Indiana Jones στο The Temple of Doom... ούτε! εεε τότε θα είναι αυθεντική μιάς ομάδας ψαγμένων ορειβατών που αναζητούν την έντονη περιπέτεια σε ακραίες συνθήκες περιβάλλοντος και άγριας φύσης.

 

 

Καθοδόν μάς κάνουν παρέα τα Γουανάκος (Lama guanikoe) ένα είδος άγριου ξαδέλφου των λάμα, που ανήκει στην οικογένεια των καμηλοειδών με δυνατό και μακρύ λαιμό για να αποφεύγει τις επιθέσεις απο τα πούμα ή τις αλεπούδες των Άνδεων. Τα πλησιάζουμε και μόλις μας αντιληφτούν αναπτύσσουν ταχύτητα, μακρυά σταματούν και γυρνάνε να μας δουν. Φαίνονται να είναι πολύ σβέλτα και φοβιτσιάρικα.

 

 

Μετά από μία 4ωρη πορεία άρχισε να φαίνεται ο φάρος. Μία κατασκευή του 1934 με τσιμεντένια βάση, που μοιάζει περισσότερο σαν δεξαμενή νερού παρά σαν πηγή φωτός που καθοδηγεί τα πλοία σε ασφαλή πορεία. Σε καμία περίπτωση δεν φαίνεται να είναι ένας πέτρινος φάρος, όπως τον έχουμε συναντήσει στο Ταίναρο ή στη Σύρο. Σήμερα, με τα δορυφορικά συστήματα πλοήγησης τα πλοία δεν χρειάζονται φάρους και έτσι ο εδώ φάρος είναι σβησμένος και μόνο για φωτογράφηση. Περιβάλλεται απο ένα δάσος που σου δημιουργεί μια απόκοσμη αίσθηση τρόμου που διακόπτεται από κάτι το αισθησιακό, μικρά χρυσάνθεμα στολίζουν τις χορταριασμένες πλαγιές του κόλπου που κάτω λειάζονται οι θαλάσσιοι λέοντες, φωνάζοντας και κράζοντας μεταξύ τους, άλλοι στην παραλία και άλλοι τρέχουν στο νερό. Ένα θέαμα πρωτόγνωρο που ξεπερνά τα συνηθισμένα κλισέ των ζωολογικών κήπων και αναδεικνύει την αγριότητα της φύσης, σε συνδυασμό με το βραχώδες τοπίο, τις ανεμοδαρμένες περιοχές και τη θαλάσσια πανίδα, ως τη μοναδική επικρατούσα συνιστώσα στη χερσόνησο Μίτρε.

 

το Γουανάκος μάς παρακολουθούν διακριτικά

capo de San Diego

..τα χρυσάνθεμα

  

αποικία θαλάσσιων λεόντων

7.- 12. μέρες η Μεγάλη Πορεία
(7) Παραλία Thetis-Policarpo (18χλμ, 6ω30λ)

Ζούμε μαζί με γνήσιους Gauchos και  τους ακολουθούμε σε δύσκολα μέρη (για μονοπάτια ούτε κατά διάνοια) αλλά πανέμορφα. Συναντάμε αποικίες με θαλάσσια λιοντάρια και μεγάλες παραλίες. Η πρόσβαση σε αυτά τα μέρη γίνεται μόνο με άλογα ή αν έχεις το κουράγιο, με τα πόδια. Εντούτοις, κάποιες στιγμές διαπιστώσαμε ίχνη ελαστικών, πιθανώς απο μηχανοκίνητα τύπου ATV, που είναι πρακτικά εφικτή μόνο στις παραλίες και όταν επικρατεί άμπτωτης. 

 

αποικία θαλάσσιων κεόντων απο τη βορεινή πλευρά της χερσονήσου

Ο καιρός είναι ηλιόλουστος αλλά με δυνατό άνεμο. Ανεβοκατεβαίνουμε λόφους και διερχόμαστε μέσα από μικρά φαραγγάκια ή τρεχούμενα ποταμάκια. Τα πόδια μας είναι στεγνά επειδή είχαμε προνοήσει να φορέσουμε αδιάβροχες κάλτσες. Κάποια στιγμή φτάνουμε σε μια ειδυλλιακή τοποθεσία που η θάλασσα ενώνεται με την παρακείμενη λίμνη μέσα απο μια φιδίσια πορεία μιάς ποτάμιας αορτής, η τοποθεσία ονομάζεται Laguna Centenario. Εδώ κάνουμε στάση, γευματίζουμε, την αράζουμε και ακούμε τον ήχο των μανιασμένων κυμάτων του νότιου ατλαντικού ωκεανού να σπάνε πάνω στα βράχια της παραλίας. Έχουμε καλυμμένα τα πρόσωπα με φουλ αντιηλιακό. Ο ήλιος, στα νότια γεωγραφικά πλάτη έχει έντονη ακτινοβολία και μας ψήνει, κάτι που διαπιστώσαμε αργότερα με τις ροδοκόκκινες μύτες μας, μοιάζαμε σαν κλόουν!

 

Laguna Centenario

Φτάνουμε στο estancia Policarpo, μία στάνη όπως όλες οι άλλες, αλλά σε κάποια καλύτερη μορφή καθότι περιμένουμε τους ελβετο-γάλλους ιππείς που δεν μένουν όπου κι όπου. Όπως μας έλεγε ο οδηγός τους, που ακούει στο όνομα Αδόλφος (το όνομά του σχολιάστηκε πικάντικα απο την παρέα), φέτος ήταν μια καλή χρονιά για τον τουρισμό τους, ήρθαν συνολικά γύρω στους 40, πέρσι 20, ενώ το 2022 μόνο 3!. Αυτή είναι η χερσόνησος Mitre... αφιλόξενη!

 

estancia Policarpo

η φωτό το αδικεί... ήταν πολύ χειρότερο!

η ομάδα στο Policarpo (αριστερά ο Chepan)

Ο δικός μας Gaucho, με το όνομα Chepan, πέφτει με τα μούτρα στη δουλειά για να μας ετοιμάσει το φαγητό. Τα χέρια του αλοίφονται με αλεύρι, σκουπίζεται στο παντελόνι του, ενώ κρεμάει το κρέας απο το τσιγκέλι. Θέλει να μας ευχαριστήσει και φτιάχνει tortas fritas, που είναι ένα τυπικό σνακ της λατινοαμερικάνικης κουζίνας. Αυτό το τηγανητό κέικ παρασκευάζονται συνήθως σε στρογγυλό και πλατιασμένο σχήμα. Θυμίζει τηγανήτες λόγω της ζύμης και της γεύσης του. Η ζύμη του αποτελείται από σιταρένιο αλεύρι, χλιαρό νερό και αλάτι. Ανάλογα με το μάγειρα και τα διαθέσιμα υλικά, υπάρχουν παραλλαγές στην παρασκευή του με μαγιά, αυγά, γάλα, ζάχαρη, βούτυρο ή λίπος. Μετά τη ζύμωση, η ζύμη τεντώνεται, κόβεται σε μικρά στρογγυλά κομματάκια και τηγανίζεται σε βοδινό λίπος (αυτό υπάρχει σε περίσσεια στην περιοχή λόγω των άγριων αγελάδων) ή σε φυτικό λάδι. Το δοκιμάσαμε με ζάχαρη και γλύφαμε τα δάκτυλά μας. Περίφημοι μάγειροι αυτοί οι Gauchos. H προέλευσή του χάνεται μέσα στους αιώνες. Πιθανώς οι Ισπανοί να το έφεραν μαζί τους στην Αμερική και αυτοί ίσως να το πήραν απο τους άραβες μετά την αραβική εισβολή στην Ιβηρική Χερσόνησο.. ή..  ή.... ποιός να ξέρει με ακρίβεια!

   

ροδοκόκκινες μύτες

ροδοκόκκινο κρασί

μόλις ήρθαν και οι ιππείς

αραλίκι και φόρτιση των power banks

(8) Ανάβαση στο Cerro de Βilbao (6χλμ, 5ω)

Ο πατριάρχης της οικογένειας de Bilbao είναι ο don Francisco που έφτασε στο Ρίο Γκράντε το 1905 και από εκεί στη χερσόνησο Μίτρε που δημιούργησε οικογένεια και όλη την περιουσία του. Από τον παππού, στον πατέρα και στα εγγόνια του ίδρυσαν το Estancia Policarpo που το θεωρούσαν γη της επαγγελίας, επειδή η περιοχή ήταν πολύ εύφορη για κτηνοτροφική δραστηριότητα. Στην παράκτια λωρίδα της Β-ΒΑ περιοχής της χερσονήσου Μίτρε και σε αντίθεση με το εσωτερικό της που αποτελείται σχεδόν από τύρφη, εδώ το έδαφος είναι ξηρό, λόγω των ανέμων από τη θάλασσα, και επέτρεπε την εγκατάσταση ζώων, ήταν δηλαδή ιδανικό μέρος για την εκτροφή τους. Όλη αυτή η δραστηριότητα κράτησε πολλά χρόνια μέχρι που κάποια στιγμή (ca. 1961) σταμάτησαν οι κρατικές επιδοτήσεις και όλα τελείωσαν. Έμεινε όμως η περιουσία της οικογένειας και όλα γύρω μας έχουν το όνομα της οικογένειας. Ακόμη και το βουνό που ανεβήκαμε (400μ. υψόμετρο) λεγόταν Cerro de Bilbao.

 

 

παρατηρούμε το αυριανό μεγάλο ποτάμι που θα διασχίσουμε

 

Ξεκινήσαμε μετά το πρωινό (Luis και Chepan αποδείχθηκαν παιδιά διαμάντια στην προετοιμασία της ομάδας και ομολογώ ότι κάποιες μέρες το πρωινό μας ήταν πολύ ανώτερο απο το πρωινό του ξενοδοχείου στο Santiago, λίγο πριν την επιστροφή μας στην Ελλάδα). Η πορεία κράτησε λιγότερο απο 2 ώρες. Αρχικά διασχίσαμε ένα πυκνό δάσος σε βαλτώδη κατάσταση και πατούσαμε απο κλαδί σε κλαδί για να μην βουλιάξουμε στη λάσπη. Μετά άρχισε μια ανηφόρα άδενδρη με δυνατό άνεμο. Στην κορυφή του μάς έπαιρνε και μας σήκωνε! Είχαμε καλό αντιανεμικό εξοπλισμό και ο αέρας δεν μας ενοχλούσε. Η θέα ήταν απίστευτη. θαυμάσαμε και φωτογραφήσαμε τη caleta de falsa (έναν αβαθή όρμο που έμοιαζε με τη Βοιδοκοιλιά) που έχει ανακηρυχθεί Εθνικός Ιστορικός Χώρος, επειδή το 1765 ναυάγησε το πλοίο La Purísima Concepción και το μέρος κατοικήθηκε για τρεις μήνες από τους 193 ναυαγούς που επικοινωνούσαν με τους ιθαγενείς Haush και Selknam. Σε εκείνο το σημείο έχτισαν ένα πρόχειρο ναυπηγείο για την κατασκευή νέου πλοίου (που ονομάστηκε Nuestra Real Capitana San José y Las Animas) με το οποίο μπόρεσαν να επιστρέψουν στο Μπουένος Άιρες. 

 

ο αβαθύς όρμος caleta de falsa

 

 

Από ψηλά ατενίζαμε την περιοχή (λόφους, ποτάμια, παραλίες και ωκεανό), ενώ οι κόνδορες πετούσαν από επάνω μας και "εξέταζαν" τα υποψήφια θύματά τους!  'Εχω δει κόνδορες και στο προηγούμενο ταξίδι μου στο Torres del Peine, αλλά ποτέ δεν έχω αλληλεπιδράσει μαζί τους. Είναι εξαιρετικά περίεργοι και μόλις αντιληφθούν μια παρουσία αρχίζουν να πετούν σε όλο και πιο στενούς και χαμηλότερους κύκλους. Ο Luis μου πρότεινε να το παίξω νεκρός και κατά τη διάρκεια αυτής της παράστασης θα μπορούσα να βγάλω τις καλύτερες φωτογραφίες τους, αλλά δεν το τόλμησα.... προς το μεσημέρι γυρίσαμε και το ρίξαμε σε σιέστα. Οι επόμενες δυο μέρες προβλέπονται δύσκολες.

 

(9, 10) Πορεία προς το Rio Bueno (25χλμ, 6ω30λ, διάσχιση 3 ποταμών)

Η χερσόνησος Μίτρε θεωρείται ένα "open sky museum"  και δεν είναι υπερβολή. Η μοναδικότητα αυτού του τόπου δεν προέρχεται μόνο από την απομακρυσμένη (και συχνά κακοτράχηλη) γεωγραφική της θέση, την απομόνωση και την άγρια ομορφιά της,  αλλά και από την ύπαρξη φαρμών (estancias), αρχαιολογικών χώρων από διάφορες φυλές, που ζούσαν εδώ επί χιλιετίες, ναυαγίων 2 και 3 αιώνων, με απομεινάρια χρυσού και πανάκριβης πορσελάνης, αλλά και από άγρια ζωή, όπως κόνδορες, θαλάσσια λιοντάρια, άλμπατροι και αλεπούδες.... χμ! κάπου συναντήσαμε και ένα γέρικο πιγκουίνο!

 

Ξεκινήσαμε πολύ νωρίς για να προλάβουμε την άμπτωτη στη διάσχιση του πρώτου ποταμού. Φθάνουμε μαζί με τους ελβετογάλλους ιππείς που διασχίζουν το ποτάμι πάνω στα άλογά τους, με γυαλισμένες τις μπότες τους σαν να πρόκειται να συμμετάσχουν σε κάποιο ευγενές άθλημα και ειλικρινά τους χαίρομαι. Τα άλογα διασχίζουν υπερήφανα το ποτάμι... εμείς... άστα να πάνε.... βγάζουμε ρούχα και μπότες, φοράμε σανδάλια, σηκώνουμε τα μανίκια και ξεκινάμε.. με νερό να φτάνει μέχρι τους μηρούς.... σκουπίζουμε χέρια, πρόσωπο και πόδια με μία πετσέτα. Είμαστε αρκετά βρώμικοι και αξύριστοι μετά απο τόσες μέρες χωρίς στοιχειώδεις ανέσεις. 

 

πρώτα περνούν τα άλογα....

...και μετά εμείς

Διασχίζουμε μεγάλες παραλίες, όπου η θάλασσα έχει τραβηχτεί δεκάδες μέτρα και το φαινόμενο της παλίρροιας-άμπωτης είναι πολύ έντονο στο νότιο Ατλαντικό ωκεανό αφήνοντας ένα υγρό έδαφος, σε απόχρωση υγρού γκρί,  που αντανακλούσε σαν καθρέπτης.

 

Ολη η περιοχή είναι ένα απέραντο μουσείο-νεκροταφείο από διάσπαρτα κόκκαλα ψόφιων αγελάδων ακόμη και φαλαινών, που τις έχει ξεβράσει η θάλασσα και συναντάμε ναυάγια του προηγούμενου αιώνα. Μπορεί, αν ψάξεις, να βρεις και πολύτιμες πορσελάνες από φλυτζάνια και πιάτα των ναυαγίων.  

 

Απο μακρυά αντικρύζουμε ένα θέαμα που έχει συζητηθεί πολύ, από ιστορικής και φιλοσοφικής άποψης. Πρόκειται για ένα ναυάγιο, στα όρια της Παταγονίας, που  αντιπροσωπεύει ταυτόχρονα μια καταστροφή και μία εικόνα που αντιστέκεται στο πέρασμα του χρόνου. Πριν 200 περίπου χρόνια πίστευαν ότι εδώ τελειώνει ο πλήρης χάρτης της Αμερικής, ότι πέρα ​​από αυτόν τον ορίζοντα, δεν θα υπήρχε τίποτα άλλο εκτός από τη μάστιγα των ανέμων και της θύελλας, ένα σπασμωδικό κρύο και ο υπερμεγέθης ωκεανός. Αλλά υπήρχε και ένα άλλο τέλος μετά το ....τέλος: η Ανταρκτική.

 

 

 

Πλησιάζουμε το ναυάγιο.... κουρνιασμένα πουλιά αντιλαμβάνονται την παρουσία μας και σκορπίζουν ξέφρενα στον ουρανό, είναι θαλασσοβάτες, πάπιες και white-troated ibis (δεν γνωρίζω πως λέγονται στα ελληνικά)... όλα  πανικόβλητα. Το Duquesa de Albany, βρίσκεται μπροστά μας, κομματιασμένο και σκουλικιασμένο, αποκομμένο το κεφάλι του (πλώρη) απο το υπόλοιπο σώμα του (ένα σιδερένιο σκαρί). Ο άνεμος και η θάλασσα δεν βρυχώνται σαν κτήνη των προηγούμενων ημερών, έχουν κοπάσει και μας αφήνουν να φωτογραφήσουμε αυτό το πρωτόγνωρο θέαμα. Διάσπαρτα υπολείμματα χάλυβα, απόκοσμες σκουριασμένες αλυσίδες, δαχτυλίδια, μεταλλικές πλάκες και πεσμένοι σιδερένιοι ιστοί. Όταν η παλίρροια ανεβαίνει, τα πάντα είναι κάτω από το νερό, αλλά τώρα με την άμπτωτη όλα έχουν αποκαλυφτεί και το βιβλίο της ιστορίας έχει ανοίξει και μας διηγείται τη ζωή του: η "Δούκισσα του Άλμπανι" έπλεε απο το Rio de Janeiro με προορισμό το Valparaiso της Χιλής, όταν στις 13 Ιουλίου 1893 (χειμώνας στην παταγονία) και πριν στρίψει στο Ακρωτήριο Χορν ναυάγησε ή προσάραξε, σε αυτή τη γωνιά του κόσμου που έχει "καταπιεί" πάνω από 800 πλοία και χιλιάδες ναυτικούς. Ο John Wilson ήταν ο καπετάνιος του με 27 μέλη πληρώματος. Υπάρχουν πολλές εικασίες για το "ατύχημα", άλλοι μιλάνε για πυρκαγιά στο πλοίο και άλλοι για εσκεμένη προσάραξη (για να εισπράξουν τα ασφάλιστρα) σε μέρος που θα ήταν αδύνατον να πήγαιναν οι επιθεωρητές για έλεγχο, εκεί στο "τέλος του κόσμου". Αλλά ποιός ξέρει τι συνέβη ακριβώς! Ο καπετάνιος και έντεκα άνδρες, με βάρκα, έπλευσαν μέχρι τον κόλπο Thetis και σώθηκαν. Οι υπόλοιποι περπατούσαν πολλές μέρες βοηθούμενοι από τους ιθαγενείς στη χειμερινή τους οδύσσεια, κάτω από βροχή και χιόνι. Όλοι επέστρεψαν, εκτός από έναν που έμεινε για να ζήσει με τους ιθαγενείς Selknam και υπέστη το τυπικό της μύησης, που διατηρούσαν οι ιθαγενείς, για να μπορέσει να παντρευτεί κάποια δικιά τους, όμως αρρώστησε και πέθανε.

 

Διστάζω για μια στιγμή γιατί σκέφτομαι σαν άνθρωπος του Μεσαίωνα, όπου εδώ θα κατοικούσαν γοργόνες, τερατώδη πουλιά και σωματώδη καλαμάρια που θα βύθιζαν πλοία, πολιορκώντας τρομακρατημένους ναύτες που τους είχαν ήδη προειδοποιήσει (τύπου Νοστράδαμου) "...εκεί υπάρχουν δράκοι.... μην τολμήσετε να πάτε...". Συνέρχομαι αμέσως και θυμάμαι τα λόγια τού Αριστοτέλη που συνήγαγε μια "Terra Australis Incognita", δηλαδή μιά απλοική υπόθεση: "...αν η Γη είναι σφαίρα, οι νόμοι της συμμετρίας θα υπέβαλαν μια άγνωστη και νότια ήπειρο, εξισορροπώντας το βάρος της Ευρώπης και της Ασίας στον άξονά της...". Εννοούσε την Ανταρκτική με μαντική διόραση, χωρίς καν να ήξερε την ύπαρξή της, περίπου 1000 χιλιόμετρα νοτιότερα από το σημείο που βρίσκομαι σήμερα. Περιεργάζομαι το ναυάγιο από όλες τις πλευρές του και διερωτώμαι γιατί αυτό το "σκουπίδι" που γεμίζει την παραλία είναι πηγή έμπνευσης γιά συνεχή φωτογράφηση; Είμαι ένας ρομαντικός του 19ου αιώνα;... είμαι μέρος ενός έργου του διάσημου γερμανού ζωγράφου Caspar David Friedrich, όπως "ο περιπλανώμενος στη θάλασσα των νεφών";΄... μήπως ταυτίζομαι με τον Κάντ που εισβάλλει στον παρατηρητή της φύσης με μια ονειρική έκσταση, πέρα από κάθε λογική, διεκατεχόμενος απο μια έντονη υποκειμενικότητα "... το ταξίδι είναι απόλαυση και εμπειρία όλων των αισθήσεων...". Ο Luis με κτυπά ελαφριά στην πλάτη και μου ψυθυρίζει ¨...lunch is ready...". Επιστρέφω στην πραγματικότητα, πατάω πάνω από τα συντρίμμια της "Δούκισσας..." και κάθομαι μαζί με την παρέα για φαγητό.. το ίδιο menu όπως χθες, προχθές..όπως κάθε μέρα.

 

Έχουμε δρόμο ακόμη, περπατάμε στον ίδιο ρυθμό για 2 ώρες τουλάχιστον μέχρι που βλέπουμε το estancia Rio Bueno, περίπου 2,5 χιλιόμετρα μακρυά μας. Η ώρα είναι γύρω στις 5.00 και η άμπωτης αναμένεται γύρω στις 8.00 το βράδυ. Δοκιμάζουμε να περάσουμε το ομώνυμο ποτάμι, αλλά μάταιος ο κόπος μας. Είναι αρκετά βαθύ και έχει ορμή. Με το δορυφορικό τηλέφωνο καλούμε τον Chapan να φέρει τα άλογα ... τον ξυπνάμε απο το βαθύ του ύπνο και σε λίγο τον βλέπουμε νάρχεται κουβαλώντας δυο άλογα και τα αγαπημένα του σκυλιά.

 

Rio bueno... φτάθασμε αλλά πώς περνάμε στην απέναντι όχθη;

Ήταν καιρός να μάθω ιππασία... ήθελα δεν ήθελα. Σε αυτό το ταξίδι έκανα πράγματα που δεν τα είχα κάνει ποτέ στη ζωή μου... ανέβηκα σε ελικόπτερο και διέσχισα ποτάμι με άλογο. Βέβαια, παλαιότερα έκανα rafting και υπέθεσα ότι αν πέσω στο νερό θα χρησιμοποιήσω τις τεχνικές του.... σκέφτηκα να έχω τον έλεγχο του αλόγου, αλλά πως αυτό γίνεται;... τόσοι και τόσοι ιππείς-αναβάτες πέρασαν απο μπροστά μου τις προηγούμενες μέρες.. που είχα το μυαλό μου άραγε.... στις αμαζόνες που αν και άνοστες ευρωπαίες ήταν σπουδαίες αναβάτισσες! Με την πολύ σκέψη ήρθε και η σειρά μου.... ανεβαίνω σαν σύγχρονος ζορρρρό και αρχίζω την επεική διάσχιση. Φαίνεται οτι το αλογάκι με λυπήθηκε, ήταν φρόνιμο και δεν ταραζόταν σε αυτό το 3λεπτο που κράτησε η διάσχιση! Αυτή τη διάσχιση την καταλογίζω στις μεγάλες εξερευνήσεις μου και ευτυχώς που δεν ζει ο Ραφαηλίδης, γιατι θα απευθυνόταν προς εμέ και θα μούλεγε "... άντε να μου χαθείς φοβιτσάρη..."!

 

στέγνωμα...

Το estancia Rio Bueno είναι η χειρότερη στάνη που υπάρχει ever και οπουδήποτε στον κόσμο. Είναι ένας χώρος από τσίγκους, δεμένους και προσαρμοσμένους με τέτοιο τρόπο που να αποτελούν ένα δωμάτιο, χωρίς να λάβουν υπόψη τη βροχή που έμπαινε απο παντού. Έτσι οι φίλοι μας προτίμησαν να στήσουν σκηνές έξω και να κοιμηθούν μαζί με το γλυκό θόρυβο του αέρα και της βροχής. Το πιό εξωφρενικό ήταν η τουαλέτα, στο μέσο του πουθενά, που θύμιζε βουκολικό σκηνικό τύπου Αγγελόπουλου ή στην καλύτερη περίπτωση πίνακα σε καμβά. Αμφιβάλλω αν την χρησιμοποίησε κανείς.... ο διπλανός λόφος, σε συνδυασμό με τον ωκεανό που εκτείνεται στα πόδια σου, προσφέρει το πλεονέκτημα "...χέσε ψηλά και αγνάντευε...".

 

Εδώ (!!!!) μείναμε μια ολόκληρη μέρα για ξεκούραση. Ευκαιρία για ανασύνταξη. Οι συνθήκες που βιώνουμε είναι πρωτόγνωρες, πίνουμε βρόχινο νερο, που κάποιες στιγμές με ενόχλησε στο στομάχι, ζυμώνουμε ψωμί, φτιάγνουμε μαρμελάδα απο Ρουμπάρμπ (ένα τοπικό φυτό), τρώμε προΐόντα περιπτέρου και το βράδυ μαγειρευτό βοδινό κρέας απο κάποια αγελάδα που δεν πρόλαβε να ευημερήσει και πλένουμε το πιάτο μας απο τα ρυάκια τρίβοντάς το με άμμο ή με αγριόχορτα που βρίσκουμε παντού.

 

προτίμησα μέσα να κοιμηθώ....

..κάποιοι άλλοι έξω...

 

 

Για να περάσει η ώρα μαζεύαμε ξύλα, που τα είχε ξεβράσει το ποτάμι πριν κάμποσες μέρες, με τσεκούρι τα κόβαμε και ανάβαμε πρόχειρη φωτιά για θαλπωρή και ζεστασιά μαζί. Μαζευόμαστε τρυγύρω και συζητούσαμε. Ο Luis, πολύ καλά καταρτισμένος μάς έλεγε για την πολιτική κατάσταση της Αργεντινής, όπου μετά από τον πόλεμο των Φώκλαντ (οι αργεντίνοι δεν θέλουν να ακούν τη λέξη αυτή και χρησιμοποιούν τη φράση Malvinas war) η χώρα περιήλθε σε πολιτική αστάθεια που διατηρείται μέχρι σήμερα με πληθωρισμό να φτάνει στα ύψη!

 

 

 

Ο Chapan κάθισε μαζί μας και έπινε το mate του. Πρόκειται για ένα παραδοσιακό νοτιοαμερικάνικο ποτό βοτάνων πλούσιο σε καφεΐνη. Φτιάχνεται από φύλλα yerba mate, αφού πρώτα αποξεραθούν, σε ζεστό νερό και παραδοσιακά σερβίρεται με μεταλλικό καλαμάκι που λέγεται  bombilla μέσα σε ένα ειδικό δοχείο φτιαγμένο από κολοκύθα καλαμπάς, που επίσης ονομάζεται mate. Μπορείται να το βρείτε στο εμπόριο σε φακελάκια τσαγιού, αλλά και ως ως εμφιαλωμένο παγωμένο τσάι. Ένα πολύ σημαντικό αξεσουάρ είναι το μεταλλικό καλαμάκι (bombilla ή bomba) παραδοσιακά κατασκευασμένο από ασήμι, αλλά και από νικέλιο-ασήμι ή ανοξείδωτο ατσάλι. Το βυθισμένο άκρο του είναι φουσκωμένο, με μικρές οπές ή σχισμές που επιτρέπουν στο υγρό να εισέλθει, όχι όμως και στα βότανα. Όσο σκέφτομαι το χάρτινο καλαμάκι του Σκλαβενίτη, για λόγους περιβάλλοντος, θέλω να μην πιώ ποτέ πιά πορτοκαλάδα στη ζωή μου. Η κατανάλωση Yerba Mate εξαπλώθηκε τον 17ο αιώνα και το μετέτρεψε στο κύριο εμπόρευμα κατανάλωσης της Παραγουάης.

 

πανοραμική θέα του Rio bueno

 

(11) Πορεία προς το La Chaira (30χλμ, 9ώ)

Σήμερα έχουμε τη μακρύτερη πορεία όλων των ημερών. Το ίδιο σκηνικό, ποτάμια, φαράγγια, ακτές, λόφοι και δάση. Σε κάποια παραλία είδαμε και το μοναχικό (γέρικο) πιγκουίνο που είχε βαρεθεί τη ζωή του! Τα γκουανάκος μας ακολουθούσαν απο μακρυά και εμείς τα φωτογραφίζαμε. Η ακτογραμμή είναι βραχώδης με μεγάλη διάβρωση που δημιουργεί πισίνες που διασυνδέονται με φαρδιές και ελικοειδής ρεματιές, το βάθος των οποίων δεν μπορώ να προσδιορίσω λόγω της παλίρροιας. Αυτό το ανάγλυφο της παραλίας δεν το είχαμε δει τις προηγούμενες μέρες.

 

πολύχρωμες αντανακλάσεις

μοναχικός πιγκουίνος

Γκουανάκος παντού

 

Τα τελευταία χιλιόμετρα προς το estancia La Chaira είναι κουραστικά και απελπιστικά καθότι δεν γνωρίζουμε πόσο μακρυά βρισκόμαστε ακόμη. Κατεβαίνουμε και ξανά ανεβαίνουμε ένα μεγάλο φαράγγι και μέσα στο δάσος στεκόμαστε για την τελευταία γουλιά νερού που μας έχει απομείνει. Προς στιγμή χάνουμε το μονοπάτι, αλλά μια ξύλινη γέφυρα (ορόσημο) μάς δηλώνει ότι καλά πάμε. Μπαίνουμε μέσα σε ψηλούς θάμνους και αχνά βλέπουμε το καταφύγιο να βρίσκεται στον αντικρυνό λόφο... μας χωρίζουν ακόμη 2,5 χιλιόμετρα απο το καλύτερο καταφύγιο όλων των ημερών, ένα αξιοπρεπές οίκημα για ύπνο και για ξεκούραση.

 

ξύλινη γέφυρα, λίγο πριν το estancia

estancia La Chaira

το αποχαιρετιστήριο δείπνο

(12) Φθάνοντας στην Estancia Maria Luisa (23χλμ, 6ω)

Σήμερα είναι η τελευταία μας διαδρομή στη χερσόνησο Μίτρε και όταν θα δούμε την πινακίδα Estancia Maria Luisa θα ξέρουμε ότι έχουμε διανύσει συνολικά γύρω στα 150 χλμ και η πορεία μας θα έχει τελειώσει. Κάποιοι νοστάλγησαν την πατρίδα, κάποιοι άλλοι σκέπτονται ήδη το επόμενο τμήμα του ταξιδιού (εγώ 😆) αλλά κανείς δεν λέει ότι κουράστηκε.

 

Σκέπτομαι την περιγραφή που θα κάνω στο Blog μου, αν θα μου βγει, αν θα προσδώσω το χρώμα της αγωνίας των ημερών τής διάσχισης, αν μπορέσω να μεταδώσω την αίσθηση της εμπειρίας που βιώσαμε, σε συνθήκες αλλόκοτες και μαγικές, που ούτε στα όνειρά μου δεν μπορούσα να φανταστώ.... αν θα προτείνω στους φίλους μου το ταξίδι αυτό και πως θα αντιδράσουν ή θα με λοξοκοιτάξουν και θα μου πουν αυτό που είπε η γυναίκα ενός συνορειβάτη μας "...ξέρω ότι εσύ είσαι τρελλός, αλλά υπάρχον και άλλοι τρελλοί σαν και σένα;;..."

 

 

 

Η σημερινή διαδρομή έχει πολύ παραλία.  Τις πρωινές ώρες επικρατεί άμπωτη και είναι πολύ εύκολο να διανύσουμε πολλά χιλιόμετρα πάνω στη συμπαγή παραλία, που έχει χρώμα στο βαθύ γκρί. Σκέπτομαι τις ελβετογαλλίδες αμαζόνες με τι όμορφο καλπασμό θα διέσχιζαν αυτές τις μαγευτικές παραλίες... ειλικρινά, δεν έχω ξαναδεί τέτοιο θέαμα, νομίζω ότι οι φωτογραφίες το επιβεβαιώνουν, αλλά η σκέψη μου διακόπτεται απο μια όμορφη εικόνα των φίλων μου που προηγούνται και τα πολύχρωμα σακίδιά τους καθρεφτίζονται πάνω στην υγρή άμμο, σαν ένα είδος αντικατοπτρισμού.

 

 

 

Προχωράμε και παίζουμε με την άμμο. Γράφουμε τα ονόματά μας πάνω στην υγρή άμμο με την ελπίδα να μείνουν για πάντα χαραγμένα, ότι κάποιοι έλληνες πέρασαν απο εδώ! Χα..χα! θα γελούσαν σαρκαστικά οι αδελφοί Grim που κάποια στιγμή στη ζωή τους είπαν το αμίμητο "Träume sind Schäume" (τα όνειρα είναι αφροί) ή "..σταμάτα να ονειρεύεσαι, δεν ωφελεί έτσι κι αλλιώς... ξέρεις.. τα όνειρα είναι σαν τον αφρό της θάλασσας..." αλλά και ένα ελληνικό τραγούδι το επιβεβαιώνει "... είναι κακό στην άμμο να κτίζεις παλάτια...". Μας πλησιάζει ο Chapan με το ATV του, πλέον υπάρχει βατός δρόμος και δεν χρειάζονται τα άλογα, και θέλει να μας αποχαιρετήσει. Τον ευχαριστούμε για τη φιλοξενεία του, για τις όμορφες (αλλά δύσκολες) στιγμές που περάσαμε μαζί, για τις εμπειρίες ένος άλλου τρόπου ζωής, της κοινωνίας των Gauchos, που μέχρι τώρα γνωρίζαμε μόνο μέσα απο τα βιβλία. Απομακρύνεται και η φιγούρα του όλο και μικραίνει μέχρι που χάνεται μέσα στο εκπληκτικό τοπίο... αλλά η συμβίωσή μας θα παραμένει για πολύ καιρό χαραγμένη στο μυαλό μας. Νάσαι καλά Chapan! 

παιγνίδια στην άμμο

 

 

 

 Επιστροφή στην Ushuaia

Πήγα να αναζητήσω μια περιπέτεια και έγινε εμπειρία. Και οι εμπειρίες κρατούν μια ζωή. Προσπάθησα να συγκρίνω το ταξίδι μου με εκείνο στα Westfjords της Ισλανδίας, αλλά αυτό που έζησα εδώ νομίζω ότι ήταν πάνω από το μέσο όρο. Ξεκινήσαμε από το Μπουένος Άιρες με αρκετή ζέστη και φτάσαμε στην Ushuaia με το θερμόμετρο να έχει αντιστραφεί (αν και καλοκαίρι) και η θερμοκρασία να έχει πέσει αισθητά, προσθέτοντας ισχυρούς ανέμους, χαλάζι και βροχή. 

 

τελευταίο φόρτωμα

Το περπάτημα πάνω σε έδαφος, καλυμμένο με τύρφη, είναι από μόνο του μια περιπέτεια, ακόμη και τα ποτάμια, φορτωμένα με περισσότερο νερό από το κανονικό έπρεπε να δαμαστούν για να τα περάσουμε... όλα έμοιαζαν σαν ένα μεγάλο σφουγγάρι που σε ρουφά και δεν σε αφήνει να περπατήσεις. Ακόμη και τα δάση ήταν μια δοκιμασία αντοχής και επιμονής... κάποια από αυτά ήταν τόσο πυκνά που με έκαναν να ξανασκεφτώ τη λέξη αδιαπέραστος: χιλιάδες τεράστια δέντρα καλυμμένα με βερνίκι και σταυρωμένα, σαν ένα γιγάντιο παιχνίδι με ξυλάκια, με έκαναν να νιώσω σαν τον Γκιούλιβερ στη χώρα των γιγάντων.

 

 

προς την Ουσουάια πλέον...

 

Κάθομαι αναπαυτικά πάνω σε ένα Hilux, ταξιδεύουμε για την Ushuaia, και από το μυαλό μου περνούν εικόνες των προηγούμενων ημερών. Κάποιες στιγμές ψυθιρίζω ".... δεν το πιστεύω... ήταν αληθινό αυτό το ταξίδι;...".  Τι ισπανικό τίτλο θα έδινα στην περιγραφή μου: "Rodear a pie la Península Mitre: un periplo inolvidable"... και στα ελληνικά "ένα αξέχαστο ταξίδι στη χώρα των Gauchos"...

τελευταία ανάμνηση

τελευταίες ματιές στην άγρια φύση

Οι σκέψεις μου διακόπτονται απο την πρόταση του οδηγού να επισκεφτούμε το ακρωτήριο San Pablo που είναι ένα αξιοθέατο της χερσονήσου. Είναι το τελευταίο τμήμα της παράκτιας διαδρομής πριν ο δρόμος τραβήξει προς την ενδοχώρα. Είναι οι τελευταίες στιγμές που θα ατενίσονται το νότιο ατλαντικό ωκεανό, αυτόν τον ωκεανό με την ιστορία των μεγάλων εξερευνήσεων του Κολόμβου, του Μαγγελάνου και του Βάσκο ντε Γκάμα,  αλλά και των αμέτρητων ναυαγίων, τη θλίψη των οποίων ο José Balcells περιέγραψε σε ένα ποίημά του:
... είμαι ο άλπαντρος που σε περιμένει στο τέλος του κόσμου,
είμαι η ξεχασμένη ψυχή των νεκρών ναυτικών,
που κατέπλευσε στο ακρωτήριο Horn από όλες τις θάλασσες της γης,
αλλά δεν πέθαινε στα κυματιστά κύματα,
και τώρα πετά με τα φτερά της για πάντα στην αιωνιότητα,
όπου η άβυσσος είναι μια Ανταρκτική καταιγίδα...

 

thanks Luis

Στην ακτή φωτογραφίζουμε το ναυάγιο "Desdémona" (προσάραξε το 1985) με χαλύβδινο σκελετό και κατασκευασμένο το 1952 στο Αμβούργο της Γερμανίας.  Αν και το όνομά του παραπέμπει σε ελληνική ονομασία (ένα όνομα όχι και τόσο κολακευτικό, αφού σημαίνει κάτι σαν άτυχος), εντούτοις το όνομα του πλοίου συνδέεται με έργο του Σαίξπηρ, θαυμαστής του οποίου υπήρξε ο ιδιοκτήτης του πλοίου. Πρόκειται για το θεατρικό έργο Οθέλλος που ο νεαρός αξιωματικός παντρεύεται την όμορφη, νεαρή και εύγλωττη Δεισδαιμόνα χωρίς τη συναίνεση του πατέρα της Βραβάντιου.

 

φωτό απο το διαδίκτυο

Φτάνουμε μεσημέρι στη γνώριμη Ushuaia με καιρό ηλιόλουστο και με μεγάλη διάθεση για μπάνιο, γερό τρίψιμο και καθαρά ρούχα. Απο το παράθυρο ακούμε τα τύμπανα, τα τραγούδια και τις ιαχές μιας δυναμικής πορείας διαμαρτυρίας για την οικονομική κατάσταση της Αργεντινής.  Συμμετέχουν κυρίως νέα παιδιά, ενώ συνδικαλιστές, τύπου made in Greece, δεν φαίνονται να επικρατούν στην πορεία. Στη βραδυνή μας έξοδο πήγαμε για φαγητό στο Maria Lola, με εξαιρετική θέα προς το λιμάνι της Ουσουάια, αλλά και με εξαιρετικό φαγητό και κόκκινο κρασί και μετά βόλτα στη San Martin όπου συναντήσαμε δυο νέα παιδιά, τη Νίκη και τον Κωνσταντίνο, που ταξιδεύουν στον κόσμο, ενώ εργάζονται διαδικτυακά, και εξερευνούν τη Λατινική Αμερική από το 2020, είναι πραγματικά νομάδες και μοιράζονται τις εμπειρίες τους στο facebook στην ιστοσελίδα Haha Nomads

 

με όμορφη θέα προς το λιμάνι της Ουσουάια

η παρέα: Μάκης, Νικος, Νίκος, Έλβη, Γεράσιμος

Παραπομπές

Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού κρατούσα κάποιες σημειώσεις, τις οποίες ξανάφερα στο μνημονικό μου και τις διάνθισα με τα συναισθήματα  που ένοιωθα τόσες μέρες. Δεν βρήκα ανάλογα ταξίδια στο διαδίκτυο, όσο μπόρεσα να ψάξω. Εντούτοις βρήκα μια ανάλογη περιγραφή, αλλά διαφορετικής πορείας, ενός ισπανόφωνου οδοιπόρου  με τίτλο Rodear a pie la Península Mitre: un periplo inolvidable. τον τίτλο του οποίου δανείστηκα λίγο παραπάνω, και το βιβλίο του Federico Gargiulo Sentiers deFeu (γαλλική έκδοση) που έπεσε τυχαία στα χέρια μου στο Estancia Thetis. Επίσης, κάποιο κείμενο που βρήκα στο Διαδίκτυο (El Alma del Mundo) ταυτίζεται με τις συνθήκες που περιγράφω στο bahía español  (1. μέρα).

 

Ευχαριστίες

Γυρίζοντας πίσω θα βρω πολλές εκκρεμότητες, αναπάντητα τηλεφωνήματα και πλήθος εμαιλ... θα με αγχώσουν αλλά όλα θα επιλυθούν και θα ξεχαστούν... αυτό όμως που θα μείνει θα είναι η ανάμνηση ενός ταξιδιού, τη διοργάνωση του οποίου είχε αναλάβει ο Nikos Todoulos που τον ευχαριστώ ιδιαίτερα (επισκεφτείτε την ιστοσελίδα του και είμαι σίγουρος ότι δεν θα χάσετε) καθώς επίσης τους φίλους Έλβι Καλλέργη, Δημήτρη Χρηστίδη, Νίκο Κρητικό, Γεράσιμο Πεφάνη και Μάκη Φωτιάδη που ήμασταν μαζί σε αυτό το μεγάλο και περίπλοκο ταξίδι.

 

Chapan, Νίκος, Δημήτρης, Μάκης, Νίκος, Δημήτρης

όλο το ταξίδι