Ανατολικό Ζαγόρι (eastern Zagori)

"..άκουσα πόσο υπέροχο είναι το Ζαγόρι..." και αισθανόμουνα εδώ και πολύ καιρό μια ιδιαίτερη έλξη για αυτό το μέρος, βιαζόμουνα να ξεκινήσω μια μερα νωρίτερα, αψηφόντας τα μετεωρολογικά δελτία που έδιναν βροχές... να επισκεφτώ μια άλλη ελλάδα, χωμενη μεσα στο πράσινο και σε εθνικούς δρυμούς, χωρίς τα καθημερινά προβλήματα.... και ίσως το πέτυχα.... όταν γυρισα δεν ήθελα να δω άνθρωπο.. μόνο οξυές και ρόμπολα...

Κουκουρούντζος

Αυγό
Φλέγκα

Κουκουρούντζος. Η περιοχή του ανατολικού Ζαγορίου έχει άπειρες ορειβατικές διαδρομές. Από που να αρχίσεις και που να τελειώσεις... Η πρώτη μερα (παρασκευή) είχε κυκλική διάσχιση (Κουκουρούντζος, 1785μ) που κράτησε 8 ώρες χωρίς να υπολογίζω τα διαλλείματα για φωτογραφίες σε μια διαδρομή που δεν την έχω ξαναζήσει....

.... 8 ώρες μεσα σε δάσος απο οξυές και ρόμπολα στην καλλίτερη εποχή τους.. με τους χρωματικούς συνδυασμούς του πράσινου, του χρυσαφί, του κίτρινου, του κόκκινου και του καφέ.... τόσο ανακατεμενα, που το ματι μεθάει στην πολυχρωμία της φύσης....

 

Η αξιοθαύμαστη επίδραση του φωτός επικρατεί στη φύση. Κάθε φυτική μορφή χρειάζεται το ημερήσιο φως για να αναπτυχθεί. Η φύση το εμπλούτισε με τις άπειρες χρωματικές διαβαθμίσεις, για να τις μοιράζει σε εκείνους που τις χρειάζονται. Έτσι, π.χ. τα φύλλα των δένδρων προσλαμβάνουν τις μπλε ακτίνες του, για την ανάπτυξή τους και τις κόκκινες για τη ρύθμιση και λειτουργία ενός «μικρού» εργοστασίου παραγωγής φωτοχημικών διεργασιών......

 

 ...το πράσινο χρώμα δεν το χρειάζονται γι’ αυτό το αντανακλούν πίσω στο περιβάλλον. Αυτός είναι και ο λόγος, που τα φύλλα των δένδρων είναι πράσινα. Το φθινόπωρο, όταν τα περισσότερα φυτά αρχίζουν να αναστέλλουν τη λειτουργία τους, το φυτικό εργοστάσιο «σταματά» και τότε το πράσινο χρώμα αντικαθίσταται από κόκκινο και καφετί. Το φθινοπωρινό τοπίο σκεπάζει τη φύση με το μελαγχολικό του μανδύα, ενάντια στη χαρά του καλοκαιριού.

Ρόμπολα, που με την κορμοστασιά τους διακρίνονται στο δάσος... λέγεται και λευκόδερμη πεύκη, ενω η επιστημονική του ονομασία είναι Pinus heldreichii (πεύκη του Χέλντραϊχ), που την οφείλει στον γερμανό βοτανολόγο Τheodor Heinrich Hermann von Heldreich, που το ανακάλυψε στα βουνά της βόρειας Ελλάδας το 1851 (στον Όλυμπο).

 

Στην αγκαλιά των βουνών της Πίνδου με πυκνά δάση από οξυές, σφενδάμια, φλαμουριές, λεύκες, μαυρόπευκα, βελανιδιές, και ρόμπολα, εκεί όπου ζουν αρκούδες, λύκοι, ζαρκάδια, πέρδικες και γεράκια, συναντάμε τα Βλαχοχώρια που αρχίζουν απο τη Βοβούσα μέχρι τη Σμίξη και την Κρανιά. Στις αρχές του 19ου αι., ο γαλλος περιηγητής Πουκεβίλ (1770-1838), πεζοπορεί σε αυτή τη μαγευτική φύση και μας εξιστορεί τις εμπειρίες του, που έπρεπε χρόνια να περάσουν για να αντιληφτούμε την αξία τους....

Την Οξυά την απολαμβάνεις μονο φθινόπωρο...τοτε που τα φύλλα της κιτρινίζουν και μετά καφετίζουν... και επειδή η μεταβολή αυτή δεν γίνεται ταυτόχρονα, δημιουργείται μια ποικιλία χρωματισμών μέσα στο δάσος, που σε συνδυασμό με τα πράσινα φύλλα άλλων κωνοφόρων δένδρων, δίνουν αυτή την πανδαισία χρωμάτων... και όταν πέφτουν στο χώμα, δημιουργούν αυτά τα καφετί χαλιά με το συριχτό θόρυβο όταν τα διασχίζεις...

Ένα ρόμπολο, μια ομπρέλλα..δειτε πώς οι καιρικές συνθήκες έχουν μεταμορφώσει αυτό το υπερήφανο δένδρο σε κορμοστασιά, σε ένα καμπουριασμενο ρόμπολο... οι δυνατοί άνεμοι δεν επέτρεψαν να ψηλώσει και έμεινε έτσι καθηλωμενο στα χαμηλά.... τι να μονολογεί άραγε για χρόνια ακόμη..έως ότου ένας κεραυνός το κάψει....

Η επιστροφή από την κορυφή Κουκουρούντζος γίνεται προς τη Βοβούσα μέσα απο καλό σηματοδοτημενο μονοπάτι. Στο οροπέδιο (1500μ) συναντήσαμε και τον αγροτικό δρόμο που ερχόταν απο το Τσεπέλοβο και τη Λαίστα, τον οποίον ακολουθήσαμε για ένα χλμ. Μετά μπήκαμε πάλι στο δάσος με οξυές και πάνω σε ένα χαλί απο φυλλωσιές κατεβήκαμε σε υψόμετρο, μέχρι τα 984μ στη Βοβούσα...

 

 

Η Βοβούσα είναι το τελευταίο χωριό του νομού Ιωαννίνων προς τα ΒΑ. Είναι ένα άσχημο χωριό μέσα σε ένα πανέμορφο τοπίο. Οι κάτοικοι ισχυρίζονται ότι ήταν τότε (18ος αι.) ίσως το ομορφότερο χωριό των Ζαγορίων. Το ομώνυμο γεφύρι της κτίστηκε απο τον Αλέξιο Μήσιο το 1748. Στο Β Παγκ. πόλεμο, το χωριό κάηκε σχεδόν ολόκληρο, μετά έγινε άντρο των ανταρτών, μετά ήρθε η φτώχια και η εγκατάληψη, σήμερα δεν βλέπεις ούτε ένα σπίτι με τις παραδοσιακές πέτρινες σχιστόλιθες πλάκες στις οροφές....

Η περιοχή ειναι γεμάτη απο πέτρινα γεφύρια, μερικά απο τα οποία δεν μπορέσαμε να θαυμάσουμε και να τα φωτογραφίσουμε... όπως του "Καμπέρ Αγά" και το τοξωτό της "Μπαϊάσσας".... Φανταστείτε ότι το αυτοκίνητο υπάρχει απο τις αρχές του 20ου αι., συνεπώς ούτε δρόμοι υπήρχαν και οι μετακινήσεις γινόντουσαν απο μονοπάτια, με τα πόδια ή καβάλα σε μουλάρια...

Το κυρίαρχο χαρακτηριστικό της Βοβούσας είναι η φύση που την περιβάλλει και ο Αώος που τη διασχίζει. Το μεγαλύτερο κομμάτι του χωριού βρίσκεται στα δεξιά, στη ροή του ποταμού, ενω τα δυο μέρη τα ενώνει το παλιό πέτρινο γιοφύρι για όσους θέλουν να περάσουν πεζοί τον Αώο και η μεταλλική στρατιωτική γέφυρα λίγο παρακάτω για τους εποχούμενους. Αξιόλογο μνημείο της περιοχής είναι η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου που κτίστηκε το 1814. Βρισκεται στην αριστερή όχθη του Αώου και ειναι κτισμένη με το καθολικό να βλέπει προς την ανατολή. Και λίγα λόγια για το καταφύγιο που μείναμε. Βρισκεται 3 χλμ νότια της Βοβούσας. Είναι χωρητικότητας 50 ατόμων, που φιλοξενούνται σε δωμάτια του υπογείου και του πρώτου ορόφου. Αισθανθήκαμε σαν σε ξενοδοχείο τεσσάρων αστέρων. Στο ισόγειο του κτιρίου υπάρχει ένας φιλόξενος και ζεστός χώρος υποδοχής και το καθιστικό, όπου θερμοκέφαλοι πεζοπόροι χορεύουν τα καρακατσανέικα μέχρι τα βαθιά μεσάνυκτα. Συνεπώς πάρτε ωτοασπίδες μαζί σας.... Πάντως οι ιδοκτήτες ήταν πολύ ευγενικοί άνθρωποι. Όσοι δοκίμασαν πέστροφα την προτείνουν για κύριο γεύμα. Τόσο καλή πέστροφα θα βρείτε μόνο στα Τριπόταμα Αρκαδίας.

Αυγό Ζαγορίου

 Όταν την προηγούμενη μέρα είχες δεκάωρη πορεία και η επόμενη εχει υψομετρική διαφορά 1200μ, λες ..που πας ρε καραμητρο. εμεις όμως είμαστε και δυνατοί και ωραίοι, και ανεβήκαμε στο Αυγό σε υψόμετρο 2177μ. Η περιοχή τα έχει όλα. Αώος, Αρκουδόρεμα, Βαλια Κάλντα, Φλέγκα...

 

Ξεκινήσαμε καλά μεσα σε ομιχλώδες τοπίο, που μας ακολουθούσε μέχρι τα 2000μ. Η πορεία προς την κορυφή ήταν σχεδόν ανηφορική με κλίση 20-35% , ενώ ενδιάμεσα υπήρχαν δυο οροπέδια..για ξεκούραση. Οι Οξυές ήσαν γυμνές, με τα φυλλα τους πεσμενα στο χώμα. Αυτό το βουκολικό τοπίο με την ομίχλη, φάνταζε σαν το δάσος να ήταν καμμένο και οι κορμοί τα αποκαίδια του.... το φθινοπωρινό τοπίο σκεπάζει τη φύση με το μελαγχολικό του μανδύα.....

Έμπνευση απο το «Danza del Fuego»
(Ritual Fire Dance) του ισπανού συνθέτη Manuel de Falla....

Βρισκόμαστε σε υψόμετρο 1900μ λίγο πριν την τελική ανηφόρα της κορυφής. Η ομίχλη τρεμοπαίζει και μαζί με το φυσικό τοπίο παίζουν το κρυφτούλι στον οδοιπόρο που εχει να ανέβει την ανηφόρα.... αυτός μαγνητίζεται, σταματά και απολαμβάνει τους αέρινους ομιχλώδεις σχηματισμούς, σαν μια σύγχρονη νεαρή τσιγγάνα από την Ανδαλουσία, που ονομάζεται Candela που στοιχειώνεται από το φάντασμα του νεκρού συζύγου της και χάνεται μέσα σε ένα πέπλο ομίχλης.

Ένα πέπλο ομίχλης απλώνεται στα πόδια μας. Είμαστε σε υψόμετρο 1900μ και με υπέροχο καθαρό καιρό βλέπουμε απέναντι την Τύμφη (πολύ εντυπωσιακή) και τον Σμόλικα (τον άρχοντα). Είναι ένα εκπληκτικό θέαμα σε μια ηλιόλουστη μέρα....

 

 

Ο Άρχοντας, όπως ονομάζουν τον Σμόλικα οι ντόπιοι, στο βάθος να ξεπροβάλλει πάνω απο την ομίχλη.. Αλλά και εγω έτσι αισθάνομαι, που είχα την ευκαιρία να δω αυτό το μοναδικό θέαμα και μάλιστα τόσο ξαφνικά...

Πού να στραφείς και τι να πρωτοθαυμάσεις. Στην πλάτη σου οι ορεινοί όγκοι της Πίνδου να επιπλέουν πάνω στην ομίχλη και μπροστά σου οι ακτίνες του ήλιου να βρίσκουν διέξοδο μέσα απο τη διερχόμενη ομίχλη....

Πόσες κορυφές Αυγό υπάρχουν για τα ελληνικά βουνά;; Πολλές. Αλλά αυτή η κορυφή αδικείται με την ονομασία Αυγό. Και επειδη μοιαζει το σχήμα της σαν αυγό, πρεπει να την ονομάσουμε και έτσι. Λείπει μια ονομασία σαν Τσουκαρέλα, Τσούκα Ρόσσα ή καποια άλλη σλάβικη, μιας και εμείς δεν μπορούμε να βρούμε καποια αντιπροσωπευτική. Πράγματι, αυτή η κορυφή (και αυτό το βουνό) είναι εκπληκτικό. Βρίσκεται στην καρδιά ενός εθνικού δρυμού, περιστοιχίζεται απο γνωστά ποτάμια, ενώ απο την κορυφή φαίνεται καθαρά ο Όλυμπος, η Σκιάθος και το Αιγαίο. Γεωγραφικά, βρίσκεται στο ανατολικό άκρο της Πίνδου και προς τα ανατολικά δεν παρεμβάλλεται κανένα άλλο ψηλό βουνό, με αποτέλεσμα να έχει εκπληκτική θέα. Το υψόμετρο ειναι στα 2177μ.

Θα μπορουσε να ήταν σκιάχτρο, αλλά δεν είναι. Είναι ένα κεραυνοβολημένο ρόμπολο και ό,τι έμεινε απο τον κορμό του. Η περιοχή μαζεύει πολλούς κεραυνούς, και όταν ο ουρανός μαζεύει σύννεφα αρχίζει ο χορός των αστραπών και των βροντών...

Φλέγκα

Σήμερα είναι Κυριακή, τρίτη μερα της πεζοπορίας και αισθανόμαστε super fit.. σαν να μην ειχαμε περπατήσει καθόλου. Παίρνουμε τα βουνά και τα λαγκάδια για τις περίφημες λίμνες στη Φλέγκα, εκεί που το νερό αναβλύζει σε κάθε σου βήμα... Αν και υπάρχει ένα μονοπάτι, που ξεκινά απο την άσφαλτο, εμείς ανεβήκαμε το χωματόδρομο μέχρι το καταφύγιο Μαυροβουνίου (ανήκει στον ΕΟΣ Μετσόβου). Η Φλέγκα ειναι η κορυφή στα 2159μ μιας οροσειράς που καλείται Μαυροβούνι.

 

Η τεχνητή λίμνη Αώου μαζεύει τα νερά όλης της περιοχής. Εδώ υπάρχει ένα υδροηλεκτρικό εργοστάσιο που παράγει αρκετή ενέργεια και πρωτολειτούργησε στα μέσα της δεκαετίας του 90. Έτσι, η φυσική ροή του ποταμού Αώου σταμάτησε και γίνεται μόνο ελεγχόμενη, με αποτέλεσμα ο ποταμός να μην έχει μεγάλη ροή, όπως τα παλιά τα χρόνια. Ευτυχώς που ενώνεται σε καποιο σημειο του με το Αρκουδόρεμα, εκεί όπου οι Αρκούδες "προστατεύουν" το ποτάμι τους απο τεχνητές παρεμβάσεις... Βασικά, πηγές δεν υπάρχουν, όλη η περιοχή ειναι μια πηγή γιατί το έδαφος αναβλύζει απο παντού νερό. Είναι εκπληκτικό να το βλέπεις, παρά να το διαβάζεις...

Οι ομίχλες μάς ακολουθούν και σήμερα. Όταν ο ήλιος κάνει αισθητή την παρουσία του, όλα αυτά τα ρυάκια αντανακλούν το φως του και η περιοχή γίνεται σαν ένας σπασμένος καθρέπτης με τις αντανακλάσεις πέρα δώθε...

Σε μία γούβα, το νερό είναι αρκετά βαθύ (πάνω απο ένα μέτρο) και εδω κολυμπούν οι τρίτονες, που προσπαθούμε να τους φωτογραφήσουμε... Εδω πάνω πέφτει αρκετό χιόνι, η λίμνη παγώνει, αλλά υπάρχει αρκετό ακόμη νερό σε υγρή κατάσταση για να κολυμπούν οι τρίτονες. Όσο για φαγητό, η γούβα εχει αρκετό για να τους θρέψει....

Το νερό στα ρυάκια προέρχεται απο πηγές και όχι απο το νερό της βροχής, που όπως φαίνεται απο το χορτάρι έχει καιρό να βρέξει για τα καλά..... Είμαστε στα 2000μ.

 

 

Φτανοντας στην κορυφή, οι δύο λίμνες στεκονται εντυπωσιακά στα πόδια μας. Τά νερά τους κυλούν προς το Αρκουδόρεμα, που συναντά τον Αώο στη Βάλια Κάλντα, συνεχίζουν μαζί για τη Βοβούσα, διέρχονται κάτω απο το περίφημο γεφύρι της Κόνιτσας, στη Μολυβδοσκέπαστη συναντούν τον Σαραντάπορο και συνεχίζουν μέσα στην αλβανία μέχρι την αδριατική θάλασσα. Και όλα αυτά αρχίζουν απο εδώ.

 

Με αυτό το θέαμα, που βλέπεις απο την κορυφή, γίνεσαι άπληστος, δε χορταίνει το μάτι σου εικόνες, ούτε η ψυχή σου συναισθήματα. Απο την κορυφή λοιπόν κατεβαίνουμε κάτω και τις προσεγγίζουμε, ενω φωτογραφίζουμε την επιφάνειά τους που μοιάζει σαν κάτοπτρο. Μια νεκρική σιγή επικρατει ολούθε.. Οι μόνοι ήχοι προερχόταν από το θρόισμα του αέρα και της ομίχλης ανάμεσα στα πευκόφυλλα και το κελάρισμα των νερών....

 .. μπορείς να γονατίσεις και να πιεις νερό στα ρυάκια, μπορείς να θαυμάσεις τους αλπικούς τρίτονες (οι μικροί δράκοι της δρακόλιμνης)......

 ... τι άλλο θέλεις; Πραγματοποίησα ένα ακόμη μικρό όνειρο, που διήρκησε ένα γεματο τριήμερο. Επιστρέφοντας, δεν θα μιλάω ότι "άκουσα πόσο υπέροχο είναι το Ζαγόρι.." αλλά είδα από κοντά τις πανέμορφες δρακόλιμνες Φλέγκα, τον ατέλειωτο Κουκουρούντζο και απο την κορυφή του Αυγού τον Όλυμπο, την Τύμφη και το Σμόλικα.