El Camino de Santiago (Ο Δρόμος του Αγίου Ιακώβου) (🇬🇷)

El Camino de Santiago (🇪🇸)

Ιστορία του Camino: Πολιτική και Θρησκεία
1.μέρα, 114-92χλμ
2.μέρα, 92-68χλμ
3.μέρα, 68-42χλμ
4.μέρα, 42-20,5χλμ
5.μέρα, 20,5-0χλμ
6.μέρα, Santiagο, Finisterra
7.μέρα, Toledo
Σύμβολα, Εορτασμοί
pros n' cons
thanks Nikos Todulos

Ιστορία του Camino: Πολιτική και Θρησκεία

Προσκυνητικά Μονοπάτια υπήρχαν ανέκαθεν, όσο τουλάχιστον θυμάται ο ανθρώπινος νους. Απο την Αρχαία Ελλάδα (μονοπάτι των Δελφών) μέχρι τις Σταυροφορίες (αν τις θεωρήσουμε σαν ένα είδος ιστορικής και θρησκευτικής πορείας). Ακόμη και σε νεώτερους χρόνους η κεντρική Ευρώπη ήταν γεμάτη απο Μονοπάτια που οδηγούσαν σε κάποιο "ιερό" μέρος ή σκοπό, εκεί όπου ο Καθολικισμός είχε επίδραση και το μόνο που θα μπορούσε να ταράξει τα νερά ήταν η αναδυόμενη πρωτεσταντική θεολογία (16ος αιώνας) που δεν έβλεπε με καλό μάτι αυτού του είδους τα προσκυνήματα, όσο και αργότερα (19ος αιώνας) η απώλεια των υποδομών στέγασης, λόγω παγκόσμιων γεγονότων.

 

Ο δικέφαλος αετός προς τιμή του Καρόλου Α΄ (απο τον οίκο των Αψβούργων)
και μετέπειτα ως Καρόλου Ε' αυτοκράτορα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας

όλα τα κτήρια σε ρυθμό Μπαρόκ ως δείγμα δύναμης και λαμπρότητας

 

 Στην Ισπανία όμως τα πράγματα ήταν διαφορετικά. Θυμήθηκαν τον αυτοκράτορα της ΑΡΑ (Ανατολική Ρωμαική Αυτοκρατορία), Μέγα Κωνσταντίνο, που έλεγε ότι η Διαρχία λύνει πολλά προβλήματα, έτσι ώστε Πολιτική και Θρησκεία να βρίσκονται σε αρμονία και να διαχωρίζουν τους ρόλους τους, ενώ διατηρούν κοινή Συμβίωση. Και το εφάρμοσαν τέλεια όταν οι συνθήκες ωρίμασαν, γύρω στο 830μ.Χ., με την υποτιθέμενη εμφάνιση του "σώματος" του Αποστόλου Ιακώβου.

 

Αλυσίδα: εμφανής ο διαχωρισμός Κράτους-Εκκλησίας

 

Όπως εξηγεί ο José Luis Barreiro Rivas, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Santiago de Compostela σε άρθρο του στην El Pais, η ιδέα μιας προσκυνητικής σταυροφορίας στον τόπο του λειψάνου του Αποστόλου, θα μπορούσε να διεγείρει το πνεύμα των πιστών προσκυνητών και να ενισχύσει την άσκηση πολιτικών απο τις θρησκευτικές Αρχές (Βατικανό) που έβλεπαν με καλό μάτι τη δημιουργία μιας προσκυνητικής οδού, που πήρε αργότερα το όνομα Camino de Santiago (ο Δρόμος του Αγίου Ιακώβου). Από την άλλη πλευρά, η Πολιτική (που αντιπροσωπευόταν αρχικά απο τον Αλφόνσο B') θεωρούσε τη δημιουργία μιάς κοινής συνάντησης ομόθρησκων και ομοιδεατών από διαφορετικές φατρίες ως ενίσχυση της ιδέας της "Επανάκτησης", της λεγόμενης Reconquista, σε μια εποχή που το μεγαλύτερο μέρος της Ιβηρικής Χερσονήσου βρισκόταν υπό την κυριαρχία των Μαυριτανών (μουσουλμάνοι κάτοικοι της ιβηρικής χερσονήσου).  

 

οι σπουδαιότερες προσκυνητικές διαδρομές

 Με άλλα λόγια, ο εκάστοτε βασιλιάς κατάφερνε να ενώνει το χριστιανικό κόσμο μέσω μιάς διαδρομής προς τη Δύση, όπου οι πολιτικές και θρησκευτικές δυνάμεις συμβάδιζαν, έτσι ώστε, μεταξύ 9-13ου αιώνα, να αναδείξουν τη  μεγαλοπρέπεια της πόλης του Σαντιάγο ως τη Μέκκα και τον τελικό κοσμογονικό προορισμό των χριστιανών (εννοεί βέβαια των Καθολικών).

 

Η Reconquista ήταν ένα πεδίο μαχών που κράτησε αιώνες

 

Μετά το 13ο αιώνα και την οριστική εκδίωξη των Μουσουλμάνων απο τους καθολικούς βασιλείς Ισαβέλλα-Φερδινάνδο, ο Δρόμος του Αγίου Ιακώβου παρέμεινε μόνο ένα θρησκευτικό γεγονός και το πολιτικό νόημα έχασε τη σημασία του. Όμως διαχρονικά, το camino de Santiago, όπως επίσημα λέγεται αυτός ο προσκυνητικός, πεζοπορικός ή ιστορικός δρόμος ήταν ένα αδιαμφισβήτητο παράδειγμα διαδρομών μεγάλης ιστορικής αξίας που συνδυάζει εκδηλώσεις ζέσης, φιλοξενίας, τέχνης και πολιτισμού. Κυρίως όμως μετανοίας γιαυτό και η ευχή που ακούγεται συχνά καθοδόν "buen camino" δεν δηλώνει απλά ...καλή διαδρομή... αλλά μια ενδόψυχη ευχή προς τον ταλαίπωρο προσκυνητή ....με κούραγιο και υπομονή να εκτελέσεις τη διαδρομή και να φτάσεις στο τέλος της.... 

 

ισπανικό cent με έμβλημα τον καθεδρικό ναό

1. μέρα, 114-92χλμ

Σας προσκαλώ να ακολουθήσουμε μαζί αυτή τη διαδρομή στην Ισπανία, την παλαιότερη και πιο πολυσύχναστη διαδρομή της Ευρώπης, που χαρακτηρίζεται από την ιστορία του καθολικού προσκυνήματος,  από πλήθος πολιτισμικών δρώμενων, αλλά  και από την ομορφιά των τοπίων της. Αν κι υπάρχουν 10 παραλλαγές προσκυνηματικών διαδρομών, 3 είναι οι σπουδαιότερες και  έχουν χαρακτηριστεί ως Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Unesco: camino Primitivo, camino del Norte και camino Frances. Στόχος μας είναι να φτάσουμε, μετά απο 114 χλμ, στον καθεδρικό ναό του Santiago de Compostela, εκεί όπου βρίσκεται η κρύπτη τού Αγίου Ιακώβου.

 

1.μέρα, ξεκινάμε απο τη Sarria

 

η πρώτη σφραγίδα είναι γεγονός

Ξεκινάμε απο το τελευταίο τμήμα της γαλλικής διαδρομής (camino Frances) που είναι εύκολα προσβάσιμο απο την πόλη που διαμένουμε. Αν και σε όλη τη διαδρομή υπάρχουν τα Alberque, είδος ξενοδοχείου ή hostel, όπου οι περπατητές μπορούν να διαμείνουν και να συνεχίσουν την πορεία τους την επομένη μέρα, εντούτοις προτιμήσαμε την άνεση ξενοδοχείων μεγάλων πόλεων (Lugo, Santiago) και τη μεταφορά μας με βανάκι.

 

.... ακόμη 112 χιλιόμετρα

πάμπολλες εκκλησίες στη διαδρομή

είπαμε για ενυδάτωση, αλλά κάποιοι προσκυνητές το παράκαναν

το κοχύλι, σήμα κατατεθέν της διαδρομής

Όλες οι διαδρομές μας διέρχονται μέσα από κάμπους και λάφους, δεν υπάρχουν μεγάλες υψομετρικές διαφορές (βουνά) και διαρκούν περίπου 6-8 ώρες κάθε μέρα. Τα περισσότερα μονοπάτια είναι δασικά, ενώ συναντήσαμε δρόμους με κυκλοφορία οχημάτων. Η ομάδα μας περιελάμβανε δέκα άτομα διαφορετικής "ισχύος" και γιαυτό το βανάκι μάς περίμενε σε κομβικά σημεία. Ουσιαστικά, δεν χρειάστηκε να επέμβει! Εντούτοις, οι παράπλευρες απώλειες ήταν μόνο κάποια πταίσματα, μικρές φουσκάλες στα δάκτυλα των ποδιών που εξαφανίστηκαν αμέσως με το πρώτο compeed. 

 

στο τέλος της πρώτης μέρας

Στις καθημερινές μας διαδρομές δεν είμαστε μόνοι. Μας προσπερνούν και προσπερνάμε δεκάδες άτομα, προερχόμενα απο κάθε γωνιά της γης, ακόμη και μαμάδες που σέρνουν τα μωρά τους μέσα σε καροτσάκια. Βλέπουμε άτομα δραστήρια με ένα σακκίδιο στον ώμο να επιταχύνουν πολύ, αλλά και άτομα με επιγονατίδες και ό,τι άλλο μπορείτε να φανταστείτε να αργοπορούν και το μυαλό μας να πηγαίνει αναγωγικά στο Μαρξ που έλεγε πως ..η θρησκεία, μέσω της πίστης, είναι το όπιο του λαού, εντούτοις δεν είπε πως πρέπει να απαγορεύσουμε τη χρήση του και ούτε καν φαντάστηκε (υποθέτω) πώς θα ήταν δυνατό να απαγορευτεί με νόμο η πίστη στο Θεό! Αυτό όμως είναι μια μεγάλη κουβέντα, την αφήνουμε για κάποια άλλη στιγμή και αναλογιζόμαστε την ιστορία αυτού του δρόμου, όπως μας την έχουν παραδώσει Οι Πράξεις των Αποστόλων και με τις επιγενόμες τροποποιήσεις-αλλοιώσεις τους στην πάροδο των αιώνων.

 

2.μέρα, 92-68χλμ
Ο Ιάκωβος γεννήθηκε σε μια σχετικά πλούσια οικογένεια στη Βηθσαΐδα και ήταν αφιερωμένος στο ψάρεμα. Τι άλλο θα μπορούσε να κάνει σε μια περιοχή που περιβαλλόταν απο τη λίμνη Γεννησαρέτ. Ο πατέρας του ήταν ο Ζεβεδαίος και η μητέρα του η Σαλώμη. Στην παδική του ηλικία ήταν μάλλον άτακτος αλλά δεν υπάρχουν σαφείς ενδείξεις για αυτό. Το υποθέτουμε μόνο καθότι ο Ιησούς τού είχε δώσει το προσωνύμιο "γυιός της βροντής" (hijo del trueno).

2. μέρα, πρωινή ενημέρωση πριν απο την αναχώρηση

Παρουσιάστηκε στον Ιησού από τον αδελφό του (Ευαγγελιστή Ιωάννη) ο οποίος του ζήτησε να σταματήσει να πιάνει ψάρια και να γίνει "ψαράς ανθρώπων" υπονοόντας βέβαια να κηρύξει το Ευαγγέλιο και να μεταστρέψει τους ανθρώπους προς τη νέα πίστη.

ξενάγηση σε ρωμαικό οικισμό

Έτσι, ο Ιάκωβος, μαζί με τον Ιωάννη και τον Πέτρο, θεωρήθηκε ένας από τους πιο κοντινούς μαθητές του Ιησού..  είδε πολλά από τα θαύματά του και τον συνόδευσε κατά τις προσευχές του στο δάσος των Ελεών την παραμονή του θανάτου του.

νυκτερινό Lugo, η πόλη που διανυκτερεύσαμε

Μετά τη Σταύρωση του Ιησού, οι Απόστολοι εστάλησαν να κηρύξουν το Χριστιανισμό. Ο Πέτρος πήγε στη Ρώμη, ο Ανδρέας στην Πάτρα, ενώ ο Ιάκωβος ταξίδεψε στο τέλος του κόσμου, που την εποχή εκείνη ήταν η Ισπανία. Άλλωστε, το όνομα της παραθαλάσσιας ισπανικής πόλης Fisterra αυτό υπονοεί. Εκεί, ο Ιάκωβος βρήκε τους ειδωλολάτρεις Κέλτες που αδιαφόρησαν για τη νέα πίστη. Απογοητεύτηκε και ξαναγύρισε στην Ιερουσαλήμ κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης του Ηρώδη Αγρίππα Α΄. Αυτά συνέβησαν μεταξύ 41-43μ.Χ, αλλά το τι συνέβει μεταξύ των ετών 33-43μ.Χ. ουδείς γνωρίζει και γιαυτό οι επικριτές θεωρούν την ιστορία αυτή ως μύθο λόγω έλλειψης ιστορικών στοιχείων.

 

το Lugo ως ενδιάμεσο σταθμό

τα περίφημα ρωμαικά τείχη που περιβάλλουν την πόλη Lugo

από το Lugo διέρχεται το camino primitivo

Αποκεφαλίστηκε με εντολή του βασιλιά Ηρώδη και έγινε ο πρώτος Απόστολος που πεθαίνει μαρτυρικά. Το σώμα του παρελήφθηκε από δύο μαθητές του και μεταφέρθηκε μυστικά στην Ισπανία όπου και τάφηκε. Ταξίδεψαν χωρίς πηδάλιο ή πανί, μόνο με τα σχέδια του Αγίου μέχρι που έφτασαν στη βόρεια ακτή της Γαλικίας και ανέβηκαν τον ποταμό Ulla. Είναι αυτό που στην Ιακωβική παράδοση είναι γνωστό ως Translatio και το οποίο αναπαρίσταται με ειδικό τελετουργικό, κάθε 31 Δεκεμβρίου, στον καθεδρικό ναό του Σαντιάγο. Τα χρόνια πέρασαν και η ιστορία ξεχάστηκε.

 

η Πύλη αυτή ανοίγει μόνο μιά φορά το χρόνο

3.μέρα, 68-42χλμ
Στις αρχές του 9ου αιώνα κάπου στη Γαλικία της Ισπανίας, ο ερημίτης Pelayo παρατήρησε μυστηριώδη ουράνια φώτα, σαν βροχή απο διάττοντες αστέρες που φώτιζαν κάθε νύκτα το όρος Libredón. Αυτή η παράξενη φωτεινότητά τους, που θύμιζε το αστέρι της Βηθλεέμ, του έκανε εντύπωση ότι μάλλον επρόκειτο για ένα θεικό μήνυμα και γιαυτό πήγε στον επίσκοπο της περιοχής, τον Teodomiro.

 

Campus + Stellae = Campostela

Στις 25 Ιουλίου εκείνου του έτους, ο επίσκοπος συγκέντρωσε μια συνοδεία και πήγε να δει μόνος του το φαινόμενο, όπου μέσα σε πυκνή βλάστηση και στα ερείπια ενός ερειπωμένου ρωμαικού οικισμού ανακάλυψε τον πέτρινο τάφο του Αποστόλου. Άλλωστε, ο επίσκοπος είχε διαβάσει τις Πράξεις των Αποστόλων (μάλλον σε περγαμηνή) και ήξερε ότι ο Απόστολος είχε θαφτεί κάπου εκεί μέσα σε μια μαρμάρινη κιβωτό.

 

3.μέρα, στα μέσα της διαδρομής

Ο επίσκοπος ενημέρωσε τον βασιλιά Αλφόνσο Β' τον Αγνό, ο οποίος ήταν λάτρης των Αγίων. Ήταν τόσο μεγάλος ο ενθουσιασμός του, που αποφάσισε να μεταβεί ο ίδιος (μάλλον έφιππος, οι βασιλιάδες δεν περπατάνε)  σε αυτόν τον ιερό τόπο απο το Oviedo που έμενε.

 

 

Δεν είναι τυχαίο ότι η βασιλική αυτή διαδρομή έγινε γνωστή ως camino primitivo, επειδή ο βασιλιάς Αλφόνσος Β' ήταν πιθανότατα ο πρώτος γνωστός προσκυνητής που την ακολούθησε.

 

απο τα υπέροχα γεύματα που είχαμε

νόστιμο οχταποδάκι

 

Δεν άργησε να διατάξει την κατασκευή ενός ναού, στο σημείο που αργότερα (1078) κατασκευάστηκε ο μεγαλοπρεπής καθεδρικός ναός και να ονομάσει την τοποθεσία Compostela, εκ του λατινικού "Campus Stellae" (έναστρο χωράφι) και τελικά Santiago de Compostela, ονομασία που διατηρείται μέχρι σήμερα.

 

..δεν πρόκειται για συνοδεία του Αλφόνσου Β' 😂😂

πρώτη φορά βλέπω κάποια αφιέρωση για τα θύματα του covid

μας περίμενε μέσα στην εκκλησία για να μας δώσει την επιβεβαίωση

Η λέξη Santiago είναι συνηθισμένη στην ισπανική λογοτεχνία και συναντάται πολύ συχνά στην ονομασία πόλεων (όπως συμβαίνει και σε εμάς με τους δικούς μας αγίους): San Diego σε πολλές πολιτείες των ΗΠΑ, Santiago στη Χιλή, στο Μεξικό, ακόμη και στην Αργεντινή.  

4.μέρα, 42-20.5χλμ
Ο Πάπας Λέων ενημερώνεται και τα νέα διαδίδονται σε όλο τον ευρωπαϊκό χριστιανικό κόσμο. Το Santiago de Compostela γίνεται το επίκεντρο ενός ευρωπαικού προσκύνηματος και το προσκύνημα του Αποστόλου προηγείται των μαχών ενάντια των Μαυριτανών. 

 

4.μέρα της επίπονης προσπάθειας

ιστορίες μαγισσών που παραπέμπουν στο Μεσαίωνα και στην Ιερά Εξέταση

Με την κατασκευή του καθεδρικού ναού, ξεκίνησε μια νέα εποχή για το προσκύνημα στο Santiago de Compostela. Άλλωστε ήταν μια εποχή κατασκευής μεγαλοπρεπών ναών σε όλη την Ευρώπη απο σπουδαίους τεχνήτες, που ήξεραν τα μυστικά της λάξευσης του λίθου, ενώ παράλληλα διακοσμούσαν τους ναούς με τα καλύτερα κειμήλια για να προσελκύσουν προσκυνητές, καθιστώντας τους σημαντικότατους προορισμούς προσκυνήματος στον κόσμο. 

 

τέλος της 4. μέρας... αύριο η τελευταία μέρα

5.μέρα, 20.5-0χλμ

Σήμερα είναι τα τελευταία χιλιόμετρα της διαδρομής, είναι η τελευταία μέρα μιας επίπονης και πολυήμερης προσπάθειας. Η συγκίνηση είναι ζωγραφισμένη στο πρόσωπό μας. Διανύουμε τα τελευταία μέτρα μιας ιστορικής διαδρομής, μιας διαδρομής που κάποιοι δεν μπόρεσαν να ολοκληρώσουν (πέθαναν καθοδόν), μιάς διαδρομής που σημάδεψε πολλές γενιές τόσο ιστορικά όσο και πολιτικά, μιάς διαδρομής πίστεως και ευλάβειας για πολλούς θρήσκιους, ακόμη και θρησκευόμενους, ανά τον κόσμο.

 

5.μέρα, ίσως η πιο ωραία, η πιό συγκινητική

οι απαιτούμενες σφραγίδες

τα τελευταία 15 χιλιόμετρα

Santa Lucia

στα 5 χιλιόμετρα απο το τέλος αντικρύζουμε το στόχο μας, το ναό

στην είσοδο της πόλης: ακόμη 3 χλμ

λίγο πριν το τέλος

Km 0.000

Και περνώντας τελετουργικά την τελευταία πύλη φτάνουμε στο μεγάλο προαύλιο και αντικρύζουμε μπροστά μας το μεγαλοπρεπή ναό. Σκύβουμε και ακουμπάμε το κοχύλι, σαν ένα είδος ευγνωμοσύνης που ολοκλήρωσαμε την προσπάθεια. Δίπλα μας, άλλοι φωτογραφίζονται και άλλοι κείνται κατάχαμα, να ξεκουραστούν απο την ένταση. Σε λίγο έρχεται η μεγάλη επιβράβευση, να παραλάβουμε την Compostela.

 

όλοι είναι πτώματα!

Τι είναι η Compostela; Είναι το έγγραφο που πιστοποιεί ότι ο προσκυνητής έχει ολοκληρώσει το δρόμου του Αγίου Ιακώβου. Απονέμεται από τις τοπικές εκκλησιαστικές αρχές και παραλαμβάνεται από το Γραφείο Υποδοχής Προσκυνητών στον Καθεδρικό Ναό του Santiago de Compostela. Είναι ένα έγγραφο ανάλογο με το Διαπιστευτήριο-Διαμονητήριο του Αγίου Όρους.

 

το έγγραφο Compostela

Αυτή η διαπίστευση δημιουργήθηκε τον 9ο και 10ο αιώνα, όταν το προσκύνημα στον τάφο του Αγίου Ιακώβου έλαβε επίσημο καθεστώς. Στην αρχή, διακριτικά όπως το κοχύλι χρησιμοποιήθηκε για την πιστοποίηση του προσκυνήματος, όμως ήταν εύκολο να παραποιηθεί και έτσι το 13ο αιώνα η Εκκλησία αποφάσισε να το αντικαταστήσει με έγγραφο, που ήταν και ο άμεσος προκάτοχος της σημερινής Compostela.

 

ιδού η απόδειξη: Credencial del Pelegrino

Το έγγραφο είναι γραμμένο στα λατινικά και μία μετάφραση στα αγγλικά μπορεί να αποδώσει το εξής νόημα: ...The Chapter of this Holy Apostolic and Metropolitan Church of Compostela, custodian of the seal of the altar of the Blessed Apostle Saint James, offers authenticating letters of accomplishment to all the faithful and pilgrims from all the lands of the Earth who, for devotion or by taking a vow, have come to the Church of the Apostle Santiago, Patron and Tutelary Saint of our Country Spain, and makes known to each and all who may inspect this letter that …. [NAME in Latin]…. has devoutly visited this most holy temple for reasons of pietyIn recognition of this I confer this letter, with the seal of the same Holy Church.

Dated in Compostela on the day ….. of the month …… in the Year of Our Lord …..

 

Τι πρέπει να κάνω για να παραλάβω μια Compostela; Ένας προσκυνητής πρέπει να πληροί τρεις βασικές προϋποθέσεις: (α) να έχει διασχίσει τη διαδρομή για πνευματικούς ή θρησκευτικούς λόγους (αυτό σήμερα δεν ισχύει αυστηρά διότι οι συμμετέχοντες έχουν διαφορετικούς σκοπούς και δεν είναι όλοι καθολικοί), (β) να έχει διανύσει τουλάχιστον 100 χλμ με τα πόδια ή έφιππος ή 200 χλμ με το ποδήλατο, σε οποιαδήποτε από τις διαδρομές που απαρτίζουν το Camino και (γ) να είναι σε θέση να πιστοποιήσει την απόσταση που διανύθηκε, χρησιμοποιόντας το Credencial del Pelegrino, ένα μικρό βιβλιαράκι που καθοδόν σφραγίζεται με χαρακτηριστικές σφραγίδες (sellos). Αυτό το βιβλιαράκι είναι απαραίτητο έγγραφο για την απόκτηση της Compostela.

 

6.μέρα, Santiagο, Fisterra

Το Santiago de Compostela βρίσκεται στη ΒΔ γωνιά της Ισπανίας και είναι πρωτεύουσα της αυτόνομης περιοχής της Γαλικίας. Μια αρχαία πόλη γεμάτη ιστορία και πολιτισμό που αξίζει μία επίσκεψη. Δεν είναι μόνο ο εμβληματικός καθεδρικός ναός με τη συναρπαστική ιστορία των προσκυνητών, ούτε η  πόλη με καθαρά μεσαιωνικό χαρακτήρα, ούτε τα stop & go στα pinchos ή tapas, ούτε τα χορευτικά-μουσικά συγκροτήματα που γεμίζουν τα καλοκαιρινά βράδια την πόλη με την αστήρευτη ζωντάνια των ισπανών για χορό, ούτε το Mercado de Abastos, η αγορά με τα jamon και τα seafoods, όπως  τα Ostras, Cigalas, Berberechos και Navallas, αλλά όλα μαζί.

 

ο μεγαλοπρεπής καθεδρικός ναός

βραδινές ώρες στα pinchos

οι χοροί καλά κρατούν

φημισμένη η Ισπανία για το jamon

έρχονται εκλογές στην Ισπανία

Mercado de Abastos

 

seafoods περίεργης εμφάνισης αλλά απίστευτης γεύσης

οχι!!! αυτό δεν το φάγαμε, μόνο το είδαμε

στην επιστροφή απο τα pinchos

η Σαλώμη έγκυος στον Ιάκωβο

Ωστόσο, υπάρχει και μια ενδιαφέρουσα πόλη, στα παράλια του Ατλαντικού, που θα μπορούσε να προσελκύσει τον επισκέπτη, έστω και για ένα απόγευμα. Πρόκειται για τη διαδρομή προς τη Fisterra (Finis Terrae) που στην αρχαία εποχή εθεωρείτο το τέλος του κόσμου. Πίστευαν ότι εκεί τελειώνει ο κόσμος και οι ζωντανοί μπορούσαν να πλησιάσουν τον κόσμο των νεκρών,  σαν μια είσοδο στον Άδη, κάτι σαν τον δικό μας  Αχέροντα με το βαρκάρη Χάροντα να μεταφέρει τις ψυχές των πεθαμένων ή το Ακρωτήρι Ταίναρο στο νοτιότερο άκρο της ηπειρωτικής Ελλάδος. Παντού συναντάμε το στοιχείο του νερού σαν το καθαρτήριο μέσον  εξάγνησης.

 

παραλία στο Fisterra

Fisterra: η άκρη του κόσμου

ναι! απέναντι είναι η Αμερική!

Από την αρχαιότητα ακόμα, ο κάθε λαός είχε τις δικές του δεισιδαιμονίες και φόβους για το άγνωστο, ενώ η Κόλαση και ο Κάτω Κόσμος θεωρούνταν φόβητρο για όλους τους αρχαίους λαούς. Και ήταν πράγματι φόβητρο ο Ατλαντικός ωκεανός καθώς κανένας δεν τόλμησε να τον διασχίσει και έπρεπε να περάσουν τα χρόνια έως ότου οι ισπανοί να αρχίσουν τα ταξίδια τους προς δυσμάς (15ος αιώνας) για να καταρριφθούν οι μύθοι.

 

 

7.μέρα, Toledo

Το Χλεμούτσι είναι  ένα κάστρο που δεσπόζει σε όλο τον κάμπο της Κυλλήνης με εξέχουσα θέση προς το Ιόνιο Πέλαγος. Ανήκε (1220) στο Πριγκιπάτο της Αχαΐας, κατά την εποχή της Φραγκοκρατίας,  και προστάτευε την ενδοχώρα, αλλά και το επίνειό της, τη Γλαρέντζα (Κυλλήνη). Από μακρυά, φαίνεται να είναι ένα εντυπωσιακό κάστρο, το οποίο όμως χάνει την ομορφιά του όσο το πλησιάζετε.

 

Αλκάθαρ στο Τολέδο

Δεν συμβαίνει όμως και το ίδιο με το Αλκάθαρ (Alcazar) στο Τολέδο. Το βλέπετε ξαφνικά, απο τον αυτοκινητόδρομο της Μαδρίτης (απέχει περίπου 80 χλμ) και εντυπωσιάζεστε, και ο θαυμασμός σας μεγαλώνει όταν το επισκέπτεστε ή το φωτογραφίζετε το βράδυ.

  

Πρόκειται για ένα πέτρινο κάστρο που το πρωτοκατασκεύασαν οι Ρωμαίοι. Αργότερα, οι  Άραβες κατασκεύασαν το οχυρό για να ελέγχουν την πόλη, ενώ το 1085 με την ανάκτηση της πόλης (Reconquista) από τους Χριστιανούς, ο βασιλιάς Αλφόνσος ΣΤ' της Καστίλλης το ανοικοδόμησε.

 

θύμησες του ισπανικού εμφυλίου πολέμου...

... αλλά και απο την εποχή των καθολικών βασιλέων

Το Αλκάθαρ έγινε διάσημο κατά τη διάρκεια του Ισπανικού Εμφυλίου πολέμου, όταν πολιορκήθηκε και το Σεπτέμβριο του 1936 έπεσε στα χέρια του Φράνκο. Το γεγονός αυτό είχε μεγάλη συμβολική αξία για την μετέπειτα επικράτηση του Φράνκο σε όλη την Ισπανία και έμεινε στην ιστορία ως η Πολιορκία του Αλκάθαρ.

 

νυκτερινό Τολέδο

Παρόλα αυτά, το Τολέδο είναι γνωστό για δυο σημαντικά γεγονότα που διεδραματίστηκαν στην πόλη: η Ιερά Εξέταση και ο έλληνας ζωγράφος Δομίνικος Θεοτοκόπουλος (El Greco).

 

 

Puente de Alcantara

όχι... δεν είναι ο Τομάσ Δε Τορκεμάδα!

Το Τολέδο ήταν η Έδρα της Ιεράς Εξέτασης, ένα δημιούργημα του Μεσαίωνα ενάντια σε κάθε μη χριστιανικό και ειδικότερα αιρετικό! Επινοήθηκε (1231) απο το Βατικανό για να αντιμετωπίσει την εξάπλωση των αιρέσεων υπό τον Πάπα Γρηγόριο με την περίφημη απόφαση “Excommunicamus”. Το "έργο" είχαν αναλάβει Δομινικανοί ιεροεξεταστές, με τον πιο γνωστό βασανιστή Τομάς Δε Τορκεμάδα από την πόλη Βαγιαδολίδ, που διορίστηκε Μέγας βασανιστής (1478) για όλη την Ισπανία. Ακόμα και ο Χίτλερ ωχριούσε μπροστά του σε φανατισμό και σκληρότητα. Ήταν τόσο μισητός που είχε γύρω του μπράβους για να τον προστατεύουν, ενώ λέγεται ότι είχε πάντα μαζί του ένα αντίδοτο για την περίπτωση που θα προσπαθούσαν να τον δηλητηριάσουν.

 

η πόλη είναι γεμάτη απο κάστρα....

Τα βασανιστήρια ήταν μια πρακτική μεσαιωνικών δικαστηρίων που υιοθετήθηκαν και από τη χριστιανική εκκλησία, ενώ χρησιμοποιήθηκαν και εναντίον των Εβραίων ως εθνική, εδαφική και θρησκευτική απειλή, τους πρώτους χρόνους της Reconquista. Οι Εβραίοι εκδιώχθηκαν οριστικά (1492) από την ιβηρική χερσόνησο και τελικά εγκατεστάθηκαν στη Θεσσαλονίκη.

 

.... και μνημεία μεγάλων αθλητών

Όποιος έχει φετίχ με τα βασανιστήρια, μπορεί να επισκεφτεί το ομώνυμο Μουσείο. Στην τελευταία μου επίσκεψη στη Μάλτα, επισκέφτηκα το εκεί αντίστοιχο Μουσείο  και ανατρίχιασα. Αρκετά λοιπόν απο σαδισμό.. άλλωστε η περιοχή έχει τόσα άλλα αξιοθέατα, όπως ο μέγας καθεδρικός ναός και το σπίτι του El Greco.

 

ξίφη απο την εποχή των καθολικών μαχητών όπως ο El Cid

 

Ο καθεδρικός του Τολέδο (Catedral Primada), με το πανύψηλο καμπαναριό του να κυριαρχεί στον αίθριο ουρανό της πόλης επιστεγάζοντας την ιστορική του σημασία.  Το 13. αιώνα έλαβε την τελική του αρχιτεκτονική μορφή, ως γοτθική. 

 

 

η αίθουσα των επισκόπων του Τολέδο

 

Εσωτερικά, είναι εντυπωσιακός (ανάλογος του Co-Cathedral της Μάλτας) με γλυπτά και ξύλινα χωρίσματα με το πιο χαρακτηριστικό το Capilla Mayor, ένα πολυδάπανο έργο τέχνης του 1498, που παρουσιάζει σκηνές από την ζωή του Χριστού και της Παρθένας Μαρίας. 

 

Capilla Mayor με ασήκωτο βάρος απο χρυσάφι

 

Σε μία απο τις κρύπτες  του περιλαμβάνει έργα τέχνης και μια μικρή γκαλερί με πίνακες του El Greco. Το Disrobing of Christ ή El Expolio είναι ο πίνακας του Ελ Γκρέκο που εντυπωσιάζει τον επισκέπτη με την πρώτη ματιά. Είναι ένα έργο του ζωγράφου που χρειάστηκαν δύο ολόκληρα χρόνια για να ολοκληρωθεί (1577-1579) και εξαρχής ήταν παραγγελία για τον καθεδρικό ναό του Τολέδο. Θεωρείται ένα από τα πιο διάσημα έργα του Θεοτοκόπουλου.

 

η αίθουσα γκαλερί του El Greco

El Expolio

Ο πίνακας δείχνει τον Χριστό να κοιτάζει προς τον ουρανό με μια έκφραση γαλήνης σε αντίθεση με την έκφραση των άλλων ανθρώπων που περιβάλλονται από βία και έχθρα. Βρεθείτε στο χώρο αυτό και κυττάξτε με προσοχή τις χονδροειδείς φιγούρες που Τον περιβάλλουν και θα ανακαλύψετε την καθημερινή μας ζωή, εκείνης της ζηλοφθονίας, του μίσους, της αρνητικότητας, δείτε αυτόν που ετοιμάζει τα καρφιά για τη Σταύρωσή Του!! Εκπληκτικός πίνακας, όντος! Ο Ελ Γκρέκο ήταν  ένας σπουδαίος ζωγράφος, κυρίως απο τα χρώματα που χρησιμοποιεί.  Δείτε το ένδυμα του Χριστού, ένα έντονο κόκκινο ιμάτιο που προσδίδει στον πίνακα την εκφραστική δύναμη της τέχνης, επειδή το πορφυρό ένδυμα συμβολίζει το Θείο Πάθος και είναι ένα χρώμα που "δοξάζεται" όταν του υποκλείνονται το κίτρινο ή και το μπλε ακόμη...

Σύμβολα, Εορτασμοί

Υπάρχουν πολλά σύμβολα που διακρίνουν το Camino de Santiago αλλά χωρίς αμφιβολία τα πιο αντιπροσωπευτικά είναι ο Σταυρός του Σαντιάγο και το κοχύλι (concha).

 

τέλος διαδρομής

 

Το botafumeiro είναι ένα τεράστιο θυμιατήρι που βρίσκεται στον καθεδρικό ναό και μετά τη θεία λειτουργία τίθεται σε παλινδρομική κίνηση προσδίδοντας μύρο σε ολόκληρο το χώρο. Στο Μεσαίωνα, οι προσκυνητές, εξουθενωμένοι, συνωστίζονταν στον καθεδρικό ναό όπου διέμεναν και κοιμόντουσαν εκεί, οπότε για την καταπολέμηση σωματικών οσμών χρησιμοποιόταν το θυμιατήρι!

 

Ο Σταυρός του Σαντιάγο είναι ένας λατινικός σταυρός που προσομοιώνει ένα ξίφος, σε σχήμα φτερού στη θέση της λαβής.

 

η πόλη του Santiago de Compostela

Το κέικ Santiago είναι το πιο χαρακτηριστικό επιδόρπιο της Γαλικίας ζαχαροπλαστικής. Πρόκειται για ένα παραδοσιακό γλυκό από αλεύρι, ζάχαρη, αυγά, αλεσμένα αμύγδαλα, ξύσμα λεμονιού και ζάχαρη άχνη για εξωτερική διακόσμηση όπου υπάρχει αποτύπωμα του σταυρού. Είναι δηλαδή σαν το δικό μας πρόσφορο ή τη φανουρόπιτα.

 

 

 

Για αιώνες το κοχύλι είναι σύμβολο των προσκυνητών και βρίσκεται στις ακτές της Γαλικίας. Στο παρελθόν, οι προσκυνητές, όταν επέστρεφαν στις χώρες καταγωγής τους, το φορούσαν πάνω από το καπέλο τους ή το κρεμούσαν στο σακκίδιό τους, για να επιβεβαιώσουν ότι είχαν φτάσει στο Σαντιάγο.

 

Η ονομασία Peregrino (προσκυνητές) προέρχεται απο τη λατινική έκφραση «per agrum», δηλαδή μέσα από την ύπαιθρο, όπως είναι όλη η διαδρομή.

 

 

Η διαδρομή αυτή θεωρείται ένα πολύ σημαντικό θρησκευτικό γεγονός για τους καθολικούς (κάτι ανάλογο με το προσκύνημα της Παναγίας της Τήνου). Εντούτοις, υπάρχουν πολλοί ακόμη λόγοι για να το κάνει κάποιος, πολιτιστικός, τουριστικός, αθλητικός, γνωριμία με νέα άτομα, ακόμη και χαλάρωση από την καθημερινή ρουτίνα. Πάντως σε καμμία περίπτωση δεν είναι ορειβατική διαδρομή!

 

...όταν το μαγαζί πουλάει γλυκά και σοκολάτες

 

To 12ο αιώνα, ο Aymeric Picaud έγραψε τον Codex Calixtino, τον πρώτο αναγνωρισμένο οδηγό του camino με σκοπό την ασφαλή διέλευση των προσκυνητών κατά μήκος του Camino Frances. Οι διαδρομές εγκυμονούσαν πολλούς κινδύνους στη μεσαιωνική τότε Ευρώπη, και γιαυτό οι χριστιανοί βασιλιάδες πρόσφεραν προνόμια για να ενθαρρύνουν τους ανθρώπους να εγκατασταθούν κατά μήκος τους. Ακόμη, δημιουργήθηκαν και στρατεύματα προστασίας των προσκυνητών, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά o Paulo Coehlo στο βιβλίο του "το Ημερολόγιο ενός Μάγου" που επιχείρησε το θρυλικό αυτό προσκύνημα, ακολουθώντας τα χνάρια και την ιεροτελεστία των προσκυνητών του Μεσαίωνα.

 

Ο Άγιος Ιάκωβος είναι ο προστάτης άγιος της Ισπανίας και η εορτή του γιορτάζεται στις 25 Ιουλίου. Ιακωβαίο  Έτος ονομάζεται το έτος του οποίου η 25η Ιουλίου πέφτει Κυριακή. 

 

Αν και όλη η θρησκευτικότητα του Αγίου έχει την εύνοια του Βατικανού, εντούτοις, μόλις το 1982 ένας Πάπας, για πρώτη φορά στην ιστορία, επισκέφτηκε τον τάφο του Αποστόλου. 

 

pros n' cons

Μύθοι, θρύλοι και παράδοση συνδυάζονται πάνω σε μια ισπανική διαμάχη για το τι είναι αλήθεια και τι όχι. Οι επικριτές της ισπανικής αυτής παράδοσης βεβαιώνουν ότι δεν υπάρχουν ιστορικά στοιχεία για την άφιξη του Αποστόλου στην Ισπανία. Μόλις τον 6ο αιώνα προέκυψε ο θρύλος του κηρύγματος του Ιακώβου στην Ισπανία, μεταξύ του Δυτικού Χριστιανισμού, και ανακινήθηκε το θέμα προς στις αρχές του 9ου. αιώνα.

 

Οι υπερασπιστές, αντιθέτως, αν και παραδέχονται το επιχείρημα της έλλειψης αναφορών, ισχυρίζονται ότι κατά τη διάρκεια των διωγμών χάθηκε ένα μεγάλο μέρος των χριστιανικών κειμένων και, επιπλέον, δεν συμμερίζονται ότι η έλλειψη παραπομπών είναι απόλυτη, επιβεβαιώνοντας ότι υπάρχουν αναφορές ή τουλάχιστον μια "εναλλακτική θεωρία". Αυτές οι αναφορές (1-5ο αιώνα) θα έδειχναν την παρουσία ενός από τους Αποστόλους στη χερσόνησο και αργότερα (από τον 6ο αιώνα) θα ανέφεραν ρητά τον Ιάκωβο ως αυτόν που ήταν στην Ισπανία.

 

Εντούτοις, δεν φαίνεται να υπάρχουν πειστικά γραπτά ή παραδόσεις που να υποδεικνύουν την παρουσία του Ιακώβου σε άλλα μέρη πριν από το θάνατό του στην Ιερουσαλήμ, κυρίως στα έτη 33-43μ.Χ. Αυτό χρησιμοποιείται υπέρ των επικριτών που υποστηρίζουν την έλλειψη «εναλλακτικής θεωρίας» στην παρουσία του Αποστόλου στην ιβηρική χερσόνησο.

 

στη Galician διάλεκτο το j έχει αντικατασταθεί με το x

 

Thanks Nikos Todulos

Ο Nίκος Τόδουλος ανήκει στην κατηγορία των ανθρώπων-εξερευνητών που γεννιούνται και δεν γίνονται. Είναι φυσιολογικά αδύνατον για ένα παιδί 12 χρονών να προσπαθεί να βρει τρόπο να επαναλάβει το ταξίδι του Μαγγελάνου ή και του Σάκλετον και να ρωτά εναγωνίως τους γονείς και τους δασκάλους του για το πως μπορεί να πάει στην Ανταρκτική και αυτοί να του απαντάνε ...διάβασε πρώτα τα θρησκευτικά σου και μετά θα σου πούμε..., αφήνοντας να αιωρείται η αμάθειά τους για το που ακριβώς βρίσκεται η χώρα αυτή. Εντούτοις, χρόνια μετά όταν ο Νίκος πραγματοποίησε τη διάσχιση της παγωμένης αυτής ηπείρου απέδειξε ότι το ερώτημά του δεν ανήκε απλά στη σφαίρα της παιδικής απορίας.

 

Ο Νίκος είναι ένας σύγχρονος άνθρωπος της περιπέτειας που έχει κάνει το γύρο του κόσμου πάμπολες φορές ξεναγώντας τουρίστες, οδηγώντας ορειβάτες στα αγαπημένα τους βουνά, διανύοντας μεγάλες αποστάσεις με το ποδήλατο, ενώ έχει πραγματοποιήσει διασχίσεις απομονωμένων περιοχών του πλανήτη (Ισλανδία, Κορσική, Θιβέτ, ακόμη και στο θρησκευτικό βασίλειο του Μπουτάν). 

 

Αυτό που μου αρέσει στο Νίκο είναι ότι ξεφεύγει απο τα συνηθισμένα κλισέ των εξορμήσεων, όπως δεκάδες βρίσκουμε στο Διαδίκτυο με επαναλαμβανόμενες εκδρομές σε μέρη που έχει πάει ο happy traveller ή ο Τάσος Δούσιας και μετά συρρέουν εκατοντάδες ακόλουθοι για να αναρτήσουν τις selfies τους στο facebook και να εισπράξουν καρδούλες ή την αψυχολόγητη φράση ζηλεύωωω απο άτομα του καναπέ. Ο Νίκος έχει ψαγμένους ακολούθους, που τολμούν να κάνουν την υπέρβαση, όπως εμένα που δεν γεννήθηκα, αλλά έγινα..... Αν και έχω κάνει μαζί του λίγες εξορμήσεις, είναι αρκετές για να διαπιστώσω ότι η χημεία δεν συνδέει μόνο χαρακτήρες ατόμων αλλά και ενδόμυχους στόχους που κρύβονται βαθιά μέσα στο υπόσυνειδητό μας. 

 

 

Νίκο, σευχαριστούμε για τη συναρπαστική περιήγηση στο ιστορικό μονοπάτι του Αγίου Ιακώβου, τη διοργάνωση και την επιλογή των ατόμων με τα οποία δεθήκαμε τόσο γρήγορα σαν να γνωριζόμαστε απο καιρό. Περιμένουμε το προσεχές πρόγραμμα. Όσοι θέλουν να τον γνωρίσουν, ένας τρόπος υπάρχει, εδώ!