Dzena (across the borders)

Μια απαιτητική ορειβατική διαδρομή εξελίχθηκε στις ημερες του φθινοπώρου στο βασίλειο της οξιάς, Fagus όπως ειναι το επιστημονικό της όνομα. Και για να συναντήσεις δάση οξιάς θα πρέπει να κάνεις πολλά χιλιόμετρα, να φτάσεις στη βόρειο ελλάδα, εκεί που ειναι και τα περισσότερα δάση.

Μετά απο την πρώτη εμπειρια οξιάς, που πήραμε πριν απο δυο χρόνια στη Βοβούσα, αποφασίσαμε φέτος να δουμε πάλι αυτούς τους απίθανους χρωματισμούς της φύσης, όπου το καφέ, το κόκκινο, το πορτοκαλί και το κίτρινο ανακατεύονται στα φυλλώματα των δένδρων και ερεθίζουν τόσο πολύ τον αμφιβληστροειδή, που κάθεσε ώρα και τα χαζεύεις. Και είσαι τυχερός, που έκανες 500 χλμ για να δεις το θαυμα της φύσης γιατί δεν μπορεί η φωτογραφική μηχανή να αποθανατίσει αυτή την υπέροχη φύση.

Νότια, το ακριτικό χωριό 

Το φαράγγι της Τζένας
Τζένα
Η συνοριακή διάσχιση

Ξεκινώντας λοιπόν κάποιο ζεστό μεσημερι, έχεις να διανύσεις την Ιονία Οδό, την Εγνατία,  την Πτολεμαίδα, την Έδεσσα και την Αριδαία για να φτάσεις στην ακριτική Νότια, εκεί που μέχρι το '70 ήταν επιτηρούμενη ζώνη και για να την επισκεφτείς έπρεπε να είχες ειδική άδεια. Ήταν βασικά στρατιωτική ζώνη. Φανταστείτε επομένως, ότι ήταν αδύνατη η διάσχιση της συνοριακής ζώνης, η ανάβαση στην Τζένα (Dzena) και η συνάντηση με σκοπιανούς ορειβάτες. Άλλες εποχές.

Η Εγνατία είναι ένας απο τους καλύτερες αυτοκινητοδρόμους, που διαθετει η χώρα, και μπορείς να θαυμάσεις τις κοιλαδογέφυρες σε υψόμετρο 1000μ, μεταξύ Μετσόβου και Γρεβενών. Και όχι μόνο. Προσεγγίζεις τη βόρειο Ελλάδα γρήγορα και με ασφάλεια οδηγώντας σε αυτούς τους μοντέρνους δρόμους.

Ατμοηλεκτρικό εργοστάσιο της ΔΕΗ στην Πτολεμαίδα.
Οι κάτοικοι των γύρω χωριών έχουν δωρεάν ζεστο νερό, ίσως και ρεύμα.
Το πληρώνουν όμως ακριβά... πολύ ακριβά!!!!

Νότια, το ακριτικο χωριό

 

Το Νότια (ή Νώτια) λοιπόν, είναι ένα ακριτικό χωριό, που ανήκει στο Δήμο Αλμωπίας και είναι ένα Βλαχομογλενίτικο χωριό. "Βλάχο" και "Μογλενίτικο" είναι συνώνυμες λέξεις και εννοούν τις περιοχές που μιλιέται η βλάχικη γλώσσα, κυρίως στην ανατολική Αλμωπία (ή Μογλενά) του νομού Πέλλας (ανατολικά της Αριδαίας και βόρεια των Γιαννιτσών) και στη βόρειο Παιονία του νομού Κιλκίς, καθώς και σε μερικά χωριά του νότιου τμήματος των Σκοπίων.

 

Σχολείο και παιδιά, που αρνούνται το facebook

 

Όλη η περιοχή είναι μπερδεμένη εθνολογικά, γλωσσικά, πολιτικά, με μετακινήσεις πληθυσμών με αυτοπροσδιορισμούς και ό,τι άλλο μπορείς να φανταστείς, έτσι ώστε ο Τσώρτσιλ να μιλά για μακεδονική σαλάτα ..... τεσσάρων εποχών!!! Είναι ένα ήσυχο χωριό, που διαθέτει Δημοτικό Σχολείο και γύρω στα 30 παιδιά (7 πάνε στο δημοτικό και τα υπόλοιπα στο γυμνάσιο στη Φούστανη), που προτιμούν να παίζουν μπάλλα και κρυφτό από ότι να μιλούν στο Facebook, όπως τα ίδια μάς εξομολογήθηκαν. 

Τα παιδιά παίζουν (δεξιά) και δεν ειναι κολλημένα στο ΦΒ

 

Στήσαμε σκηνές στο προαύλιο του σχολείου, και τις πρώτες πρωινές ώρες αποκοιμηθήκαμε από τις σταγόνες της βροχής που έπεφταν ρυθμικά πάνω στο αντίσκηνο.  Πάντα είχα την απορία, γιατί η βροχή με αποκοιμίζει, ενώ ο θόρυβος της πόλης με εκνευρίζει!!! Το εγερτήριο ήταν για τις 6 παρά τέταρτο, για να μαζέψουμε τις σκηνές, να πλυθούμε και να ετοιμάσουμε το σακκίδιο, μια γουλιά καφέ απο το θερμός (μην φανταστείτε ότι το καφέ θα ήταν ανοικτό τέτοια ώρα, ούτε ο παπάς θα είχε ξεκινήσει για την εκκλησία). Είναι ακόμη νύκτα και χρησιμοποιούμε φακούς κεφαλής.

 

Η διαδρομή περιλαμβάνει ανάβαση στη Μεγάλη Τζένα (γιατί υπάρχει και η Μικρή Τζένα, που ίσως ειναι ακόμη πιο επιβλητική και απότομη) και απο εκεί διάσχιση της συνοριακής γραμμής Ελλάδος-Σκοπίων συνέχεια προς το όρος Βισογκραντ και κατάβαση στην Αετοχώρι. Συνολική διαδρομή 26,60 χιλιόμετρα σε 11.30 ώρες πεζοπορίας, που μαζί με το διαλλείματα  ήταν πανω απο 12 ώρες. Είχε ανάβαση 1967μ. και κατάβαση 1939μ. Συνεπώς δεν ήταν για αρχάριους, αλλά για δυνατούς ορειβάτες. Μαζί με την παρέα ήταν και ο ΕΟΣ Άρτας, που διοργάνωσε την "αποστολή" στα βουνά των συνόρων (borders' mountains).

Το φαράγγι της Τζένας

Η αρχή της διαδρομής ειναι εντυπωσιακή. Διασχίζεις το φαράγγι της Τζενας. Βραχώδες που νερό κυλά και σχηματίζει καταρράκτες και μικρές λιμνούλες. Κατα μήκος της διαδρομής βλέπουμε έντονα σημαδια υλοτομίας (νόμιμης και μη), καθώς όλη η περιοχή ειναι οργωμένη απο υποτυπώδεις δασικούς δρόμους.

 

Για 3 περίπου ώρες ανεβαίνεις τη ρεματιά μέσα απο δάσος οξιάς. Καπου-κάπου συναντάς και βατράχια που είναι τέλεια καμουφλαρισμένα στα φυλλώματα, και τα διακρίνεις μόνο μετά απο εστίαση του φακού.Τα μονοπάτια έχει χαράξει ο ΕΟΣ Αριδαίας και φαίνεται ότι έχουν κάνει καλή δουλειά.

 

τέτοια πέρασματα συναντούσαμε συχνά...

φαίνεται περισσότερο για απλίκα παρά..μανιτάρι

Τί ποιεί η φύση. Ομοίωμα κεφαλής βοδιού στην πλευρά μιας οξιάς

Η ανάβαση συνεχίζεται με ομαλά αλλά και απότομα περάσματα, και ξαφνικά στα 1450μ βρίσκεσαι σε αλπικό τοπίο. Δεν βλέπεις ούτε ένα δένδρο.  Όλη η περιοχή (από το Πίνοβο μέχρι την Τζένα) αποτέλεσαν πεδία πολεμικών συρράξεων κατά τη διάρκεια του 1ου Παγκοσμίου Πολέμου αλλά και του Εμφυλίου, πράγμα που προδίδουν τα χαλάσματα και τα απομεινάρια των συγκρούσεων που συναντάμε ακόμα στο έδαφός τους.

 

Διάσελο Τζένας γύρω στα 1800μ

Η Μικρή Τζένα, επιβλητική και απότομη!!

Τζένα στα 2171μ

Απο το διάσελο χρειαζόμαστε 1 περίπου ώρα για να φτάσουμε στην κορυφή με επιβλητική θέα  προς την περιοχή των Σκοπίων. Το ανάγλυφο του εδάφους είναι ομαλό και συναντάς μικρές "βερλίγκες" δηλαδή σημεία που αναβλίζουν νερό.

 

Εντυπωσιακή θέα προς το Βισογκραντ
από την Τζένα

Λόγω χιονοδρομικού κέντρου, οι Σκοπιανοί
έχουν κατασκευάσει τελεφερίκ

παίρνω μεταγραφή για ορειβατικό σύλλογο Σκοπίων

Πλήθος σκοπιανών στην Τζένα...

Στην κορυφή σε καταλαμβάνει μια έκπληξη. Σε έχουν προλάβει τουλάχιστον 100 άτομα που έχουν ανέβει πριν απο εσένα, φωτογραφίζονται και απολαμβάνουν τη θεα.Έχουν έρθει, άλλοι πεζοπορικά και άλλοι με το τελεφερίκ, που έχουν κατασκευάσει οι Σκοπιανοί χάρη του χιονοδρομικού κέντρου που λειτουργεί απο την ομαλή πλευρά της Τζένας, απο την πλευρά των γειτόνων.

 

Πολυκοσμία ορειβατών, σήμερα, στην Τζένα...

Η τζένα που ονομάζεται Dzena στα σλαύικα

Η συνοριακή διάσχιση

Πρόκειται για ένα μονοπάτι, ακριβώς πάνω στα σύνορα Σκοπίων-Ελλάδος. Άπο την Τζένα μέχρι το Βισογκραντ έχει μήκος περίπου 8 χλμ, δηλαδή βαδίζεις πάνω σε ένα πολύ καλό διατηρημένο μονοπάτι, που το έφτιαξαν οι σκαπανείς του Μηχανικού κάποια εποχή για να μετακινούνται οι στρατιώτες απο το ένα φυλάκιο στο άλλο. Σήμερα έχει μόνο ορειβατική αξία!! Η περιοχή έχει κυρίως βοειδή κοπάδια, που τα φυλάνε σκυλιά, που σε μυρίζουν απο χιλιόμετρα μακρυά. Η παρακάτω φωτό είναι τραβηγμένες με τηλεφακό.

Διαβαίνουμε διάσελα, μονοπάτια και χορταριασμένα σημεία, κυρίως απο μικρούς κέδρους, καθόλο σχεδόν το μήκος της συνοριακής γραμμής. Έχουμε κυρίως θέα προς τα σκόπια. Η φύση είναι το ίδιο εκπληκτική με την πολυχρωμία της οξιάς, αλλά και των οροσειρών που ξετυλίγονται η μία μετά την άλλη όσο καταπίνουμε τα χιλιόμετρα...συνολικά 27 περίπου!!!

 

Τμήμα της διάσχισης με αποκαλυπτική θέα..

Δάσος οξιάς απο την πλευρά των Σκοπίων

Η συνοριακή γραμμή...

Δύσβατες περιοχές μέσα απο μικρούς κέδρους..

Μητάκια, μέσα απο τα οποία ξεπροβάλλουν οξιές...

Συναντάμε πέτρινα φυλάκια, που η τωρινή εποχή τα έχει αφήσει στο έλεος της καταστροφής. Δεν έχουν πλέον λόγο να κατοικούνται. Κρίμα... θα μπορούσαν να είχαν μετατραπεί σε ορειβατικά καταφύγια. Αν και οι τοίχοι τους δείχνουν στέρεο κατασκεύασμα, όμως τα τσιμεντένια στηρίγματα δείχουν την προχειρότητα, την οποία δεν είχαν οι κτιστάδες κάποιας άλλης εποχής.

 

Θαμνώδεις βούλες σε ένα πράσινο χαλί

Διαδρομές ανάβασης στο Βισογκραντ..

Οι συνοριακές διαχωριστικές γραμμές, σε πολιτικό επίπεδο (γιατί σε εθνολογικό δεν υπάρχουν) είναι ένα αντικείμενο της διεθνούς διπλωματίας, που άλλοτε ρυθμίζονται με ειρηνικό τρόπο και άλλοτε με πόλεμο. Η μετονομασία των γειτόνων είναι ένα επίκαιρο θέμα, που η λέξη "επίκαιρο" έχει μονο ειρωνικό χαρακτήρα, καθότι οι συγκεκριμένες εθνολογικές διενέξεις διαρκούν πάνω απο 60 χρόνια και αναθερμαίνονται ανάλογα με τις περιστάσεις!! Θα ήθελα να ρωτήσω τους ντόπιους, τί γνώμη έχουν για τη μετονομασία και το πώς αισθάνονται με τους γείτονες, που πιό συχνά τους βλέπουν από ότι εμενα το νότιο. 

 

Στο τέλος της διάσχισης, δεν υπάρχει μονοπάτι που σε πηγαίνει στο διάσελο του Βισογκραντ,
απο εκεί που αρχίζει η ανάβαση προς την κορυφή αλλά και η κατάβαση προς το χωριό
 της Αετοχώρι. Θέλει επομενως gps. Η διάβαση γίνεται σε δύσβατη περιοχή

η κατάβαση έχει Υ.Δ. γύρω στα 1200μ.

Απο το διάσελο Βισογκραντ,

Από την ταμπέλα λείπει και το υψόμετρο
της περιοχής που ειναι γύρω τα 670μ.